Zalo Báo Quảng NamGửi bình luận
Đến với đồng bào vùng biên Tây Giang, chúng ta dễ bắt gặp hình ảnh chị em phụ nữ Cơ Tu gùi trên lưng những bó củi để tặng nhau, thể hiện tình yêu thương, sự chia sẻ trong cộng đồng.
Theo Già làng Alăng Đàn (thôn Arớt, xã A Nông), tục tặng củi - “dáo oói” tồn tại từ lâu trong đời sống của người Cơ Tu. Đây là phong tục đẹp và có ý nghĩa nhân văn sâu sắc mà cha ông để lại. Tục tặng củi thể hiện tình cảm, nhất là tình cảm của người mẹ dành cho con gái đi lấy chồng, khi mang thai, đau ốm không có thời gian đi lấy củi cho nhà chồng được. Củi thường được tặng trước mùa mưa để phục vụ cho việc nấu nướng vì mùa này không đi lấy được.
Những ngày giữa tháng 6, chúng tôi được theo chân phụ nữ thôn Arớt đi lấy củi tại cánh rừng Anoonh. Sau gần một giờ đi bộ, chúng tôi cũng đến nơi. Các mẹ, các chị cho biết, ngày xưa khi cây rừng còn nhiều, củi cứ vô tư chặt. Bây giờ Nhà nước cấm phá rừng già, rừng đầu nguồn nên việc lấy củi phải thận trọng hơn. Bà Ydêl Thị Anhớ nói: “Bà con mình chỉ chặt những cây khô, cây ngã đổ thôi, tuyệt đối không chặt cây to. Nhiều khi không có cây rừng để chặt thì dùng cây keo trồng thay thế”.
Bà Anhớ cho biết thêm, việc lấy củi do phụ nữ đảm nhận. Thường lấy củi tươi rồi phơi khô khoảng 3 ngày, sau đó mới đem tặng nhà trai. Phụ nữ ở đây rất thương con gái lấy chồng, muốn giúp đỡ con bớt khó nhọc khi lấy củi.
“Chúng tôi làm việc này hoàn toàn tự nguyện và rất vui vẻ. Nhờ tục tặng củi mà tình cảm sui gia càng thêm đoàn kết, gắn bó” - bà Anhớ nói.
Khi gùi củi đến nhà trai, lần lượt phụ nữ lớn tuổi đi trước, nhỏ tuổi đi sau. Khi nhà gái mang củi đến, bao giờ cũng được nhà trai đón tiếp rất chu đáo. Nhà trai tiếp nhận củi xếp gọn gàng một phần lên giàn bếp, một phần mang biếu hàng xóm và không quên “khoe” rằng đó là quà của nhà gái mang tặng.
Sau khi nhận củi, nhà trai sẽ lo cơm rượu mời nhà gái ăn uống có khi kéo dài đến tận đêm. Trong bữa ăn, hai bên kể cho nhau nghe chuyện về gia đình mình, các con cháu kể về chuyện làm ăn, chuyện của dân làng. Điều đó, giúp hai bên hiểu nhau hơn, tình cảm được thắt chặt hơn, và cũng chính từ những “bó củi nghĩa tình” này mà những đôi vợ chồng trẻ càng cảm kích, sống yêu thương gắn bó với nhau hơn, để không phụ lòng cha mẹ. Khi nhà gái ra về, nhà trai không quên tặng ít ché, chiếu, chén, bát... thể hiện sự cảm ơn đối với nhà gái.
Theo ông Alăng Bưng - Phó Trưởng phòng Văn hóa - thông tin huyện Tây Giang, tục tặng củi của người Cơ Tu là nét văn hóa truyền thống độc đáo, thể hiện tinh thần đoàn kết, giúp đỡ nhau khi khó khăn, hoạn nạn. Ngày nay, người dân có ý thức bảo vệ rừng khi lấy củi, chỉ lấy từ những cây đã khô hay dùng cây keo trồng làm củi tặng.
“Bao đời nay, người Cơ Tu sống dựa vào rừng. Rừng che chở đồng bào giữa đại ngàn, mang lại nguồn nước để uống, cho những mùa màng bội thu. Trong văn hóa chọn đất lập làng, đồng bào luôn quan niệm ở đâu có rừng, có dòng sông, khe suối ở đó làng mới tồn tại và phát triển vững bền. Do đó, người Cơ Tu mình duy trì tục tặng củi nhưng không đồng nghĩa với việc xâm hại tới rừng” - ông Bưng nói.
Dù trải qua bao thăng trầm của thời gian, tục tặng củi được đồng bào Cơ Tu gìn giữ mà không xâm hại rừng già, rừng đầu nguồn. Tình người lại càng thêm nồng ấm từ những bó củi tặng nhau và những cánh rừng nguyên sinh vẫn mãi xanh màu.