Ba Gia - Ngọn lửa anh hùng

“Nhanh như Chóp Nón/ Diệt gọn như Ba Gia/ Dũng mãnh như Vạn Tường/ Kiên cường như Hiệp Đức” là những chiến thắng lừng lẫy trên những vùng đất được ghép thành thơ mà nhân dân vẫn ngâm nga mỗi khi nhắc đến Trung đoàn 1 - Ba Gia anh hùng.

Trung tướng Lê Chiêm - Tư lệnh Quân khu 5, nguyên Trung đoàn trưởng với thế hệ cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 1 - Ba Gia hôm nay. Ảnh: HỒNG VÂN

Trước yêu cầu cấp thiết của cuộc chiến chống Mỹ, cứu nước, cách đây vừa tròn 50 năm, ngày 20.11.1963, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 quyết định thành lập Trung đoàn BB1 là đơn vị chủ lực cơ động của quân khu trên cơ sở tách ra từ Công trường 1 - Tỉnh đội Quảng Nam. Sự ra đời Trung đoàn BB1 nhằm đáp ứng yêu cầu của chiến trường Bắc khu 5 trong việc sử dụng các đòn tiến công quân sự có ý nghĩa quyết định làm cơ sở cho cuộc đấu tranh chính trị của phong trào Đồng khởi rộng khắp ở các địa phương Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi giành thắng lợi.

Ngay sau khi thành lập, trung đoàn nhanh chóng bắt tay vào thực hiện nhiệm vụ tác chiến với phương châm “Ra quân đánh thắng trận đầu”. Trung đoàn đã có những chiến công đầu tiên ở Tư Yên - Kỳ Sanh - Chóp Chài và liên tiếp ghi dấu ấn với những trận đánh đi vào lịch sử như Ba Gia, Vạn Tường, Hiệp Đức - Đồng Dương, Đồi Tranh - Quang Thạnh, Đắk Tô, Tân Cảnh...

Từ tháng 10.1965, trung đoàn là đơn vị nòng cốt của Sư đoàn bộ binh 2  tham gia hàng trăm trận đánh lớn nhỏ với nhiều kẻ thù và đối tượng tác chiến khác nhau, trên mọi địa hình, thời tiết và đã chiến thắng oanh liệt. Đơn vị có nhiều cách đánh linh hoạt, sáng tạo, tiêu diệt gọn quân địch, thu nhiều vũ khí, bắt tù binh, lập nên những chiến công vang dội giải phóng Tam Kỳ và Đà Nẵng, góp phần giải phóng hoàn toàn miền Nam và làm tròn nghĩa vụ quốc tế trên đất nước Campuchia.

Với những chiến công và đóng góp xuất sắc trong suốt 50 năm qua, Trung đoàn 1 - Ba Gia vinh dự 3 lần được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân vào các năm: 1972, 1976, 1979. Góp vào thành tích đó đã có hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ  của trung đoàn chiến đấu hy sinh anh dũng, xây đắp nên truyền thống “Trên tin, bạn mến, dân thương, đã đi là đến, đã đánh là thắng”. Trung đoàn Ba Gia còn nổi tiếng bởi có nhiều cái nhất: cơ động nhiều nhất; diệt nhiều tiểu đoàn và đại đội địch nhiều nhất; loại khỏi vòng chiến đấu nhiều địch nhất; bắt nhiều tù binh nhất... Trung đoàn còn được mệnh danh là Trung đoàn Thép; phía lính Mỹ thì gọi là “Đệ nhất trung đoàn tinh luyện Việt Cộng”. Uy danh Trung đoàn Ba Gia từng làm địch khiếp sợ trong những năm chiến tranh. Cán bộ trung đoàn nhiều người đã trở thành tướng lĩnh, trong đó Trung đoàn trưởng Nguyễn Chơn sau này trở thành Thượng tướng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Tư lệnh Quân khu 5, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Phó tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam. Ngoài ra, còn có Trung đoàn trưởng Lê Chiêm hiện là Trung tướng, Tư lệnh Quân khu 5.

Để xứng đáng với các thế hệ đi trước, những năm qua, Trung đoàn Ba Gia tập trung nâng cao trình độ, tinh thần sẵn sàng chiến đấu, giáo dục để bộ đội hiểu rõ đặc điểm, tính chất, nhiệm vụ của một trung đoàn chủ lực, sẵn sàng cơ động đánh thắng trong mọi tình huống. Chất lượng huấn luyện hàng năm qua các lần kiểm tra của Bộ Quốc phòng, Quân khu 5, Sư đoàn 2, đều được đánh giá là khá, giỏi. Các đợt diễn tập được Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn đánh giá là đơn vị có sức cơ động cao, đủ sức hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao. Đặc biệt tham gia diễn tập “Trung đoàn tiến công địch lâm thời phòng ngự”(CH-13; có các đơn vị binh chủng của bộ, quân khu), trung đoàn đạt giỏi về kỹ thuật, khá về chiến thuật, an toàn về người và vũ khí trang bị kỹ thuật. Đảng bộ Trung đoàn nhiều năm liền đạt danh hiệu “Trong sạch vững mạnh”, trong đó có 3 năm liền đạt “Trong sạch vững mạnh tiêu biểu”.

Thành lập từ chiếc nôi cách mạng Quảng Nam, sau giải phóng (4.1975) tiếp tục đứng chân trên địa bàn Quảng Nam cho đến khi làm nhiệm vụ ở biên giới Tây Nam, Trung đoàn 1 - Ba Gia luôn dành những tình cảm tri ân sâu sắc với mảnh đất đã chở che đơn vị trong những năm chiến tranh. Trung đoàn 1 - Ba Gia hôm nay đã trở thành đơn vị chính quy, được Bộ Quốc phòng và Quân khu 5 đầu tư cơ sở vật chất, trang bị kỹ thuật. Xứng đáng với sự quan tâm đó, cán bộ, chiến sĩ trung đoàn đã không ngừng vươn lên sẵn sàng chiến đấu trong mọi tình huống, xây dựng doanh trại xanh - sạch - đẹp, làm tốt công tác dân vận, là mô hình điểm của quân khu, được nhiều đơn vị học tập.

Năm mươi năm đã trôi qua. Lịch sử sẽ không bao giờ quên trang sử hào hùng của Trung đoàn 1 - Ba Gia. Mới đây, cuộc hội ngộ giữa các cựu chiến binh từng đánh những trận vang lừng trên đất Quảng Nam với cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 1 đã tiếp lửa truyền thống, để lại dấu ấn tốt đẹp trong thế hệ trẻ. Cán bộ, chiến sĩ trung đoàn hôm nay mãi mãi tự hào về truyền thống đơn vị, ra sức thi đua lập thành tích để xứng đáng với các thế hệ cha anh đi trước.

HỒNG VÂN