Chậm giải quyết nợ nông thôn mới

Mặc dù UBND tỉnh quyết liệt chỉ đạo công tác xử lý nợ đọng xây dựng cơ bản thuộc nguồn vốn của nông thôn mới (NTM) nhưng đến nay nhiều địa phương vẫn tiếp tục để xảy ra nợ kéo dài và đang loay hoay tìm cách giải quyết... 

Do tập trung đầu tư thi công kết cấu hạ tầng nên nhiều địa phương xảy ra tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản NTM (Ảnh có tính minh họa). Ảnh: HOÀI NHI

Nợ nhiều

Về xã Duy Trung (huyện Duy Xuyên), đi trên những con đường bê tông phẳng lì, hai bên là những ngôi nhà, vườn tược khang trang, chúng tôi mới thấy sự đổi thay của vùng đất mà cách đây không lâu vẫn còn nhiều trắc trở. Trò chuyện với phóng viên, ông Nguyễn Văn Ba – Phó Chủ tịch UBND xã Duy Trung cho biết, khi bắt tay triển khai xây dựng NTM, địa phương vừa chú trọng thực hiện trước các tiêu chí dễ làm, vừa tập trung đầu tư cho các tiêu chí khó, đòi hỏi nguồn kinh phí lớn. Trong đó, ưu tiên xây dựng hoàn thiện kết cấu hạ tầng thiết yếu để thay đổi diện mạo nông thôn, tạo điều kiện phát triển kinh tế, nâng cao đời sống người dân. Nhờ vậy, đến nay Duy Trung đã hoàn thành 14 tiêu chí NTM, 5 tiêu chí đang phấn đấu là giao thông, thủy lợi, cơ sở vật chất văn hóa, hạ tầng thương mại nông thôn và môi trường. Tuy nhiên, địa phương phải giải quyết các khoản nợ đọng xây dựng cơ bản. Ông Ba nói: “Tính đến cuối tháng 1.2018, xã Duy Trung còn nợ hơn 4 tỷ đồng xây dựng kết cấu hạ tầng như các công trình cầu Đất Đỏ, tuyến đường ĐH7 đi khe Cát, nâng cấp Đập Thổ, nhà văn hóa xã, công trình nước sạch... Hiện nay, địa phương đưa ra nhiều giải pháp xử lý vấn đề này, song chủ yếu vẫn dựa vào nguồn khai thác quỹ đất”.

Trong khi đó, 4 xã điểm của huyện Duy Xuyên là Duy Hòa, Duy Trinh, Duy Sơn, Duy Phước được công nhận đạt chuẩn NTM vào cuối năm 2015 vẫn tập trung khai thác quỹ đất, bố trí hợp lý một số nguồn lực tài chính nhằm sớm giải quyết nợ đọng xây dựng cơ bản. Qua thống kê, đến cuối năm 2017 các địa phương này vẫn còn nợ gần 1,5 tỷ đồng, chủ yếu là những công trình như trung tâm thể thao xã, mở rộng tuyến đường chính qua trung tâm hành chính, cứng hóa giao thông nông thôn. Trao đổi với chúng tôi, ông Văn Bá Năm - Trưởng phòng NN&PTNT Duy Xuyên cho biết, từ nguồn vốn của chương trình, địa phương linh hoạt lồng ghép với một số kênh vốn khác để đầu tư nâng cấp, chỉnh trang cơ sở hạ tầng, đồng thời huy động sức dân chung tay đóng góp cho nông nghiệp - nông thôn. Tuy nhiên, như nhiều địa phương khác của tỉnh, huyện Duy Xuyên cũng đang gặp phải tình trạng nợ đọng trong đầu tư xây dựng cơ bản. Ông Năm nói: “Năm 2017, các địa phương xây dựng NTM trên địa bàn huyện tiếp tục triển khai thi công rất nhiều hạng mục công trình phục vụ sản xuất và đời sống dân sinh. Đến cuối tháng 12.2017 toàn huyện còn nợ đến 20,7 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách huyện nợ gần 5 tỷ đồng, chủ yếu xây dựng hạ tầng giao thông, cầu cống, trạm bơm, trường học, nhà văn hóa xã và thôn, một số công trình nước sạch; phần nợ của ngân sách cấp xã là 4,3 tỷ đồng, còn lại thuộc về ngân sách trung ương…”.

Còn tại Tam Kỳ, theo tìm hiểu của chúng tôi, địa phương này cũng đang nợ hơn 15,2 tỷ đồng xây dựng NTM, trong đó ngân sách trung ương và tỉnh nợ hơn 3,6 tỷ đồng, thành phố nợ hơn 5,5 tỷ đồng và các xã nợ xấp xỉ 5,3 tỷ đồng. Xã hiện mắc nợ nhiều nhất là Tam Thanh với 1,9 tỷ đồng, tiếp đến là Tam Ngọc với hơn 1,8 tỷ đồng. Ở huyện miền núi Đông Giang, số nợ đọng trong xây dựng cơ bản thuộc nguồn vốn của chương trình NTM cũng không ít. Theo số liệu thống kê, tính đến đầu năm 2018 này tổng số nợ đọng của Đông Giang là hơn 6,1 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách trung ương và tỉnh 700 triệu đồng, vốn ngân sách huyện hơn 4,8 tỷ đồng, vốn ngân sách xã gần 641 triệu đồng...

Theo ông Đỗ Vạn Lộc - Phó Chánh Văn phòng điều phối NTM tỉnh, trong năm 2017 vừa qua, số nợ đọng xây dựng cơ bản đối với các xã nằm trong diện xây dựng NTM giai đoạn 2011 - 2015 đã giảm. Tuy nhiên, nợ tại một số địa phương vẫn còn lớn nhưng chưa chỉ đạo xử lý dứt điểm như Đại Lộc hơn 23 tỷ đồng, Phú Ninh 17,6 tỷ đồng, Tây Giang 11,6 tỷ đồng, Thăng Bình hơn 6,1 tỷ đồng... và 57 công trình chưa quyết toán với số tiền hơn 27,2 tỷ đồng. Điều này cho thấy không ít địa phương chưa quan tâm chỉ đạo xử lý nợ đọng và công tác quyết toán dự án hoàn thành, thậm chí nhiều công trình quá thời hạn quyết toán (hơn 24 tháng) nhưng vẫn chưa có giải pháp xử lý.

Kiên quyết xử lý

Để giải quyết vấn đề nợ đọng xây dựng cơ bản, năm 2018 này chính quyền TP.Tam Kỳ bố trí 4 tỷ đồng và năm 2019 sẽ bố trí 1,57 tỷ đồng trả cho các đơn vị thi công. Ngoài ra, UBND TP.Tam Kỳ cũng tập trung chỉ đạo các xã khẩn trương nghiệm thu, đưa vào sử dụng và phê duyệt quyết toán hoàn thành các công trình còn lại. Tất cả công trình khi có quyết định phê duyệt quyết toán hoàn thành, UBND TP.Tam Kỳ mới xem xét bố trí trả nợ dứt điểm trong năm 2018 và 2019. Còn đối với 4 xã xây dựng NTM gồm Tam Thanh, Tam Ngọc, Tam Thăng, Tam Phú thì UBND TP.Tam Kỳ yêu cầu khẩn trương hoàn thành việc nghiệm thu, đưa vào sử dụng các công trình còn lại và tiến hành thẩm định, phê duyệt quyết toán các công trình theo đúng quy định. Đồng thời tập trung khai thác quỹ đất và các nguồn thu khác để xử lý dứt điểm tình trạng nợ đọng.

Ông Đỗ Vạn Lộc - Phó Chánh Văn phòng điều phối NTM tỉnh cho biết, trong năm 2018 này chủ trương của tỉnh là sẽ kiên quyết xử lý trách nhiệm chủ tịch UBND cấp huyện, chủ tịch UBND xã nếu không có giải pháp xử lý dứt điểm nợ đọng trong xây dựng NTM giai đoạn 2011 - 2015, xem xét thu hồi danh hiệu xã đạt chuẩn NTM đối với các địa phương chưa có giải pháp xử lý rốt ráo. Về phần nợ khối lượng xây dựng cơ bản giai đoạn 2016 - 2017 thì ngân sách trung ương, ngân sách tỉnh đã bố trí trong kế hoạch năm 2018 và dự kiến trong kế hoạch trung hạn 2018 - 2020. Còn đối với các khoản nợ thuộc ngân sách cấp huyện và xã sẽ sớm đề nghị cân đối trả nợ trong kế hoạch trung hạn giai đoạn 2016 - 2020 từ nguồn ngân sách địa phương. Riêng số nợ ở các xã đã đạt chuẩn NTM năm 2017, UBND cấp huyện và xã đã cam kết sẽ xử lý dứt điểm trong năm 2018. Ông Lộc chia sẻ thêm: “Đối với nợ đọng ở các xã đã đạt chuẩn NTM giai đoạn 2011 - 2015, chúng tôi sẽ tham mưu UBND tỉnh tiếp tục yêu cầu chủ tịch UBND các địa phương khẩn trương xử lý dứt điểm theo đúng tinh thần chỉ đạo của UBND tỉnh tại Công văn số 3815 ngày 11.8.2016. Trường hợp nợ của cấp huyện chưa xử lý xong trước tháng 12.2017 thì khẩn trương bố trí nguồn lực từ ngân sách cấp huyện để xử lý dứt điểm trong quý I.2018 từ nguồn xây dựng cơ bản tập trung, tiền sử dụng đất đã phân cấp cho huyện hoặc nguồn ngân sách huyện kế hoạch năm 2018. Chủ tịch UBND cấp huyện chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh nếu trong quý I này chưa xử lý xong nợ của cấp huyện giai đoạn 2011 - 2015. Cùng với đó, đề nghị UBND cấp huyện chưa đầu tư công trình mới nếu không xử lý xong nợ đọng trong xây dựng NTM giai đoạn 2011 - 2015. Còn đối với các xã đạt chuẩn NTM năm 2016 - 2017 thì khẩn trương thi công hoàn thiện các công trình, tổ chức nghiệm thu bàn giao đưa vào sử dụng và lập các thủ tục để thẩm tra, phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành nhằm có cơ sở bố trí phần nợ ngân sách nhà nước các cấp theo quy định”.

Ngoài những vấn đề nêu trên, nhiều ý kiến cho rằng, thời gian tới chính quyền cấp huyện và xã cần tập trung xây dựng cụ thể kế hoạch để huy động nguồn lực xử lý dứt điểm nợ đọng xây dựng cơ bản. Cạnh đó, những đơn vị liên quan cũng phải tiến hành rà soát, kiểm tra việc bố trí vốn đối ứng, công tác thi công, quyết toán dự án hoàn thành và xử lý nợ đọng trong chương trình NTM của các địa phương, trong đó tập trung các địa phương nợ lớn, chưa xác định được nguồn thanh toán...

HOÀI NHI