Cù Lao Chàm và áp lực từ môi trường

Quá tải rác thải, khó khăn trong xử lý nước thải, thiếu hụt nước sinh hoạt… là những khó khăn mà xã đảo Tân Hiệp (Hội An) đang đối diện trước áp lực ngày càng gia tăng của du lịch.

Trước áp lực từ du lịch, vấn đề môi trường đang là thách thức đối với xã đảo Tân Hiệp, Cù Lao Chàm, Hội An. Ảnh: VĨNH LỘC

Nhiều nỗi lo

Theo dự báo, mùa hè năm nay lượng nước trên đảo sẽ thiếu hụt do ảnh hưởng của tình trạng nắng nóng. Hiện tại, hơn 2.400 dân cư trên đảo phụ thuộc vào bể nước 80 nghìn khối đặt tại Bãi Bìm. Tuy nhiên, với lượng du khách đến đảo gia tăng, nguy cơ thiếu hụt nguồn nước sinh hoạt là khó tránh khỏi. Dù chưa đến mùa cao điểm nhưng thống kê 4 tháng đầu năm cho thấy đã có khoảng 100 nghìn lượt khách đến đảo. Con số này sẽ còn tiếp tục tăng cao trong vài tháng tới khi du lịch Cù Lao Chàm bước vào mùa đỉnh điểm (năm 2017 Cù Lao Chàm đón hơn 400 nghìn lượt khách).

Theo ông Mai Quốc Bảo - Phó Chủ tịch UBND xã Tân Hiệp, bên cạnh những yếu tố tích cực của du lịch mang lại đối với phát triển kinh tế, xã hội như tăng nguồn thu ngân sách, tạo sinh kế, cải thiện thu nhập cho người dân thì cũng phát sinh nhiều nỗi lo, từ cơ sở vật chất, hạ tầng đến môi trường tự nhiên, môi trường sống, nhất là nỗi lo rác thải và nước thải sinh hoạt. Năm 2016, Công ty CP Đầu tư và phát triển Đồng Xanh tỉnh Bắc Giang tặng xã đảo Tân Hiệp một lò xử lý rác bằng không khí đối lưu (sản xuất tại Thái Lan theo công nghệ của Nhật Bản) đặt tại Eo Gió. Tuy nhiên, mỗi ngày lò chỉ xử lý được 2 tấn rác thải, trong khi hiện nay bình quân mỗi ngày lượng rác thải ra trên đảo khoảng 4 tấn, nên số còn lại hầu hết được xử lý theo phương pháp thủ công là đốt và chôn lấp. “Nhưng bây giờ hố chôn lấp rác trên đảo cũng đã cơ bản gần đầy nên địa phương vẫn đang tính toán phương hướng xử lý tiếp theo” - ông Bảo cho biết.

Du khách gia tăng kéo theo lượng rác thải ra môi trường càng nhiều, trong khi vị trí chôn lấp không thể mở rộng do ảnh hưởng đến khu dân cư khiến chính quyền lúng túng. Ông Bảo cho rằng, trước mắt việc xử lý rác thải có thể đảm bảo nhưng 3 - 4 năm tới sẽ rất nan giải. Hiện, xã đã đề nghị thành phố hỗ trợ như mở rộng hố chôn, nâng cấp công suất lò đốt lên tương xứng với lượng khách gia tăng. “Ngoài rác thải, vấn đề xử lý nước thải sinh hoạt, nhất là nước thải trong khu dân cư cũng rất phức tạp nên bây giờ mình phải dự lường những vấn đề của vài năm tới chứ đến lúc vỡ ra thì không thể xử lý kịp. Địa phương đang tính toán tìm nguồn từ chương trình nông thôn mới để có biện pháp căn cơ trong việc xử lý nước thải, chứ bây giờ dân chủ yếu xử lý ngầm” - ông Bảo cho biết.

Nguy cơ suy giảm nước ngầm

Trước áp lực của du lịch lên môi trường đảo, TP.Hội An cũng đã chủ động dự lường, kể cả khống chế lượng khách ra đảo mỗi ngày. Ông Nguyễn Văn Dũng - Chủ tịch UBND TP.Hội An cho hay, để đảm bảo sự phát triển ổn định và bền vững xã đảo Tân Hiệp, thành phố đã xây dựng nhiều phương án và giải pháp đồng bộ. Mới đây nhất, giữa tháng 3 vừa qua thành phố đã ban hành Kế hoạch triển khai “Đề án phát triển bền vững xã đảo Tân Hiệp trên cơ sở bảo tồn và phát huy giá trị Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm - Hội An”.

Một phần nội dung kế hoạch cũng đã tập trung vào những công việc, nhiệm vụ cụ thể liên quan đến các vấn đề môi trường với nguồn kinh phí nhiều tỷ đồng, sẵn sàng ứng phó với những dự lường xảy ra. Trong đó chú trọng công tác tuyên truyền để người dân, du khách không vứt rác thải bừa bãi; quy hoạch, mở rộng các nghĩa trang trên đảo; cải tạo nâng cấp mương thoát nước tại xóm Mới và xây dựng hệ thống xử lý nước thải tại thôn Bãi Hương, thôn Cấm, thôn Bãi Ông; mua mới lò đốt rác…

Ông Nguyễn Đình Hùng - Trưởng phòng Tài nguyên và môi trường TP.Hội An cho biết, ngoài nâng cấp, nạo vét hệ thống xử lý nước thải tại Bãi Hương hay xây mới hệ thống xử lý nược thải tại Bãi Ông, một hệ thống xử lý nước thải tại thôn Bãi Làng đang xây dựng, dự kiến tháng 6.2018 sẽ đưa vào hoạt động, do đó việc xử lý nước thải tại Cù Lao Chàm về cơ bản sẽ ổn. Riêng hệ thống đốt rác, phòng đã tham mưu UBND thành phố bố trí đầu tư một lò đốt quy chuẩn đảm bảo yêu cầu, công suất tối đa khoảng 10 tấn/ngày.

Tuy nhiên, theo ông Hùng, lo nhất hiện nay không chỉ là nước thải, rác thải mà chính là vấn đề nước sạch sinh hoạt. Hiện bể chứa nước ngọt tại Bãi Bìm đã xuống cấp, trữ lượng và chất lượng nước suy giảm. Trong đó, việc sử dụng nước ngầm chưa theo kế hoạch và quy hoạch cụ thể. Bên cạnh đó, thành phố cũng chưa có khảo sát điều tra chính thức về trữ lượng nước ngầm cũng như thực tế sử dụng nước ngầm trên đảo. “Khách gia tăng cũng như việc triển khai nhiều dự án du lịch lớn trên đảo hiện nay và thời gian tới dự báo sẽ ảnh hưởng đến sự hao hụt trữ lượng nước ngầm; chất lượng nguồn nước cũng suy giảm, dẫn đến tình trạng nhiễm mặn, về lâu dài đây là vấn đề đáng lo nhất của đảo” - ông Hùng cảnh báo.

VĨNH LỘC