Dịch sâu hại lá đe dọa nông nghiệp toàn cầu

Một loại sâu hại lá phá hoại mùa màng (armyworm) đang lan rộng tại châu Phi và nhiều khu vực khác, đe dọa nền nông nghiệp toàn cầu.

Một cánh đồng ngô tại châu Phi được phun thuốc để diệt loại sâu hại lá. Ảnh: vouxmagazine

Ngày 6.2 vừa qua, các nhà khoa học thuộc Trung tâm nông nghiệp và sinh học quốc tế (Cabi) cảnh báo hai chủng của loại sâu ăn lá armyworm có nguồn gốc từ châu Mỹ đang lan nhanh tại châu Phi. Ông Matthew Cock, một chuyên gia của Cabi cho biết đây là lần đầu tiên 2 chủng armyworm được phát hiện tại khu vực này, với điểm xuất phát là tại Ghana. Hiện loại sâu hại lá đang phát tán nhanh chóng và phá hoại vụ ngô của nhiều quốc gia châu Phi như Malawi, Namibia, Mozambique, Nam Phi, Zambia và Zimbabwe. Cây ngô, sản phẩm nông nghiệp thiết yếu đối với an ninh lương thực của nhiều nước châu Phi, được đánh giá là đứng trước nguy cơ đe dọa cao. Ngoài ra, sâu hại lá cũng từng tàn phá nghiêm trọng hơn 100 loại cây hoa màu khác như lúa, mía, củ cải đường, đậu nành, cải bắp tại nhiều khu vực khác.

Theo các nhà khoa học, hiện tượng trái đất nóng lên kéo theo dịch bệnh phát triển, như sâu ăn lá, sâu đục quả, bệnh hỏng lá... xảy ra thường xuyên và nghiêm trọng hơn. Truyền thông Nam Phi đồng thời đưa tin, dịch sâu hại lá đe dọa đến nền nông nghiệp của khu vực, đặc biệt là người nông dân vốn chịu nhiều tổn thất, khó khăn và đói nghèo. Chỉ một năm trước đây, nông dân khu vực phải đối mặt với hạn hán nghiêm trọng và rất nhiều người cần đến sự viện trợ lương thực, thuốc men. Cabi cho biết, nếu không có các biện pháp hiệu quả thì vài năm tới đây, loại sâu hại lá này có nguy cơ lan rộng tới khu vực châu Á và Địa Trung Hải.

Các nhà khoa học của Cabi cho rằng loại sâu bướm này hoặc trứng của nó có thể đến được lục địa khác thông qua các sản phẩm nhập khẩu. Do đó, một số mặt hàng nông sản của các quốc gia bị dịch sâu hại lá phá hoại có thể bị cấm xuất khẩu tạm thời hoặc được kiểm tra chặt chẽ trước khi được kiểm định đảm bảo an toàn. Bộ Nông nghiệp Nam Phi đang tính đến phương án buộc phải dùng thuốc trừ sâu để triệt tiêu và ngăn ngừa sự xuất hiện của sâu hại lá. Trong khi đó, Zambia đã sử dụng máy bay quân đội để phun thuốc trừ sâu xuống khu vực bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, Cabi cho hay các nhà khoa học vẫn đang trong giai đoạn tìm hiểu xem loại sâu ăn lá ký sinh lan truyền nhanh như thế nào và người trồng trọt cần áp dụng giải pháp tối ưu vừa diệt sâu hại, vừa bảo vệ sản lượng cây trồng, chất lượng hoa màu và cả môi trường. Hiện tại, Zambia đã chi đến 3 triệu USD nhằm kiểm soát dịch sâu ăn lá trên khoảng 130.000ha hoa màu.

Theo Tổ chức Lương thực thế giới (FAO), hiện chưa thể đánh giá chính xác mức độ thiệt hại do dịch sâu bệnh tại châu Phi. Nhưng trước thực trạng đáng lo ngại cho nền nông nghiệp khu vực nói riêng và toàn cầu nói chung, FAO vừa thông báo tổ chức một cuộc họp khẩn cấp toàn khu vực vào ngày 14 - 16.2 tới tại thủ đô Harare, Zimbabwe về phương án đối phó với dịch bệnh sâu hại lá, đồng thời là dịch cúm gia cầm tại nhiều khu vực trên thế giới.

QUỐC HƯNG