Điểm nóng biển Đông tại Hội nghị bộ trưởng quốc phòng ASEAN

(QNO) - Từ ngày 19 - 21.5, Hội nghị bộ trưởng quốc phòng thuộc hiệp hội các nước khu vực Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 8 (ADMM-8) diễn ra tại thủ đô Nay Pyi Taw của Myanmar đang thu hút sự chú ý bởi những diễn biến nóng đang xảy ra trên biển Đông, đe dọa an ninh khu vực..

Hình ảnh vòi rồng của Trung Quốc tấn công tàu Việt Nam được loan tải dày đặc trên các trang báo quốc tế.

ADMM-8 diễn ra trong bối cảnh an ninh khu vực đang bị đe dọa khi Trung Quốc ngang nhiên đặt giàn khoan HD-981 cùng nhiều tàu hộ tống, tàu quân sự vào khu đặc quyền kinh tế của Việt Nam từ ngày 1.5.2014. Hành động gây hấn và khiêu khích của Trung Quốc trên biển Đông làm nhiều ngư dân và kiểm ngư Việt Nam bị thương, khiến cộng đồng người Việt trong và ngoài nước, bạn bè quốc tế lên án mạnh mẽ. ADMM-8 diễn ra ngay sau khi lần đầu tiên sau gần 2 thập kỷ (kể từ năm 1995), tại hội nghị cấp cao lần thứ 24 của ASEAN vừa kết thúc tại Myanmar, ASEAN ra một Tuyên bố lịch sử biển Đông, nêu rõ các bộ trưởng ngoại giao ASEAN bày tỏ quan ngại sâu sắc về các vụ việc đang diễn ra trên biển Đông, đã làm gia tăng tình hình căng thẳng ở khu vực. Các bộ trưởng yêu cầu các bên liên quan, trên cơ sở tuân thủ các nguyên tắc đã được thừa nhận chung của luật pháp quốc tế và Công ước Liên hiệp quốc về Luật biển 1982, thực hiện kiềm chế và tránh các hành động có thể làm phương hại đến hòa bình và ổn định ở khu vực;  giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực.

Tại ADMM-8, nhiều cuộc gặp song phương giữa bộ trưởng quốc phòng các nước được diễn ra nhằm thảo luận, tìm kiếm hợp tác an ninh quốc phòng giữa các thành viên ASEAN, đem lại ổn định cho từng lãnh thổ, từng quốc gia và của cả khu vực nói chung. ADMM-8 dự kiến thông qua dự thảo chương trình hoạt động 3 năm (2014 - 2016) của ADMM cũng như việc thiết lập đường dây liên lạc quốc phòng trực tiếp ASEAN đã được thống nhất tại Hội nghị quan chức quốc phòng cấp cao các nước ASEAN (ADSOM) hồi tháng 4 vừa qua tại Myanmar. Một sự kiện khác được chú ý tại ADMM-8 là cuộc gặp không chính thực giữa các bộ trưởng quốc phòng ASEAN và Trung Quốc, nhằm kêu gọi tất cả các bên tham gia Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC), thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC nhằm tạo môi trường tin cậy và xây dựng lòng tin để tạo nền tảng trong việc sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC).

ADMM-8 cũng bị tác động từ việc ra đi đột ngột của Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Lào, Douangchay Phichit do tai nạn rơi máy bay Antonov AN-74TK-300 của Không quân Lào vào ngày 17.5 tại làng Nadee, huyện Paek, tỉnh Xiengkouang, Lào. Đoàn đại biểu quân sự cấp cao Quân đội nhân dân Việt Nam do Bộ trưởng Phùng Quang Thanh dẫn đầu tham dự ADMM-8 thể hiện sự tham gia tích cực, chủ động, có trách nhiệm của Việt Nam vào các lĩnh vực hợp tác trong khuôn khổ Hội nghị bộ trưởng quốc phòng các nước ASEAN, đồng thời qua đó tiếp tục đấu tranh bảo vệ lợi ích của quốc gia, dân tộc và khu vực theo công ước và luật pháp quốc tế.

Cơ chế ADMM được thành lập từ năm 2006, tới nay trở thành hoạt động thường niên của các bộ trưởng quốc phòng ASEAN. Đây là nền tảng trong chương trình hành động của cộng đồng an ninh ASEAN với mục tiêu thúc đẩy hòa bình và ổn định khu vực thông qua đối thoại và hợp tác cũng như thúc đẩy hơn nữa vai trò trung tâm của ASEAN trong khu vực.

QUỐC HƯNG