Những đợi chờ bừng thức

Ý tưởng lóe lên từ những chuyến phượt theo dặm dài đất nước của C’lâu Lanh, cô gái trẻ người Cơ Tu ở xã Jơ Ngây (Đông Giang). Tích cóp, học hỏi và bắt đầu thử sức ở một lĩnh vực hoàn toàn mới mẻ, “Nấm’s Homestay” ra đời ngay trên mảnh đất vườn nhà của Lanh.

“Đi du lịch nhiều, nhất là cánh Đông Bắc, Tây Nguyên, mình đặc biệt ấn tượng với cách làm du lịch của đồng bào dân tộc thiểu số ở các vùng đó. Tự dưng khát khao muốn làm một cái gì đó ở quê mình, khi xung quanh còn nhiều tiềm năng ban sơ và hấp dẫn không kém gì họ. Nghĩ vậy và làm. Mình dựng nhà theo lối kiến trúc truyền thống, cải tạo vườn, chỉnh trang, đồng thời bắt đầu lần dò tìm kiếm những địa điểm để có thể hình thành tour trải nghiệm cho khách. Năm 2019, homestay của mình đi vào hoạt động” - Lanh kể.

Làm du lịch quy mô hộ gia đình là khái niệm mới, rất mới ở vùng cao Quảng Nam, đòi hỏi cô gái trẻ phải tự học từ cách xây dựng, thiết kế tour, quản lý điều hành, tạo được giá trị đặc trưng về ẩm thực, văn hóa, sinh thái cho du khách thưởng thức. Tự xoay xở mọi thứ, mà khó khăn nhất là nguồn vốn, Lanh nói, mình may mắn khi được sự ủng hộ rất lớn từ gia đình. Dự án đi vào hoạt động, tiền lãi trở thành nguồn đầu tư xoay vòng, hiệu quả bắt đầu được nhìn thấy. Cô gái trẻ xuất sắc giành giải ý tưởng khởi nghiệp, là một trong 8 dự án được cam kết hỗ trợ của tỉnh.

Không sở hữu một homestay riêng, nhưng Pơloong Plênh, chàng trai trẻ người Cơ Tu ở vùng cao Tây Giang có một cách thức hoàn toàn khác, là làm du lịch dựa vào cộng đồng. Đó cũng là chọn lựa, là niềm đam mê của Plênh, với mục tiêu quảng bá du lịch, hướng dẫn bà con tìm cách biến giá trị của bản sắc bản địa thành một nguồn sống.

“Hướng bà con làm du lịch song phải vừa giữ được văn hóa truyền thống, vừa giữ rừng, vừa hòa nhập để phát triển với xu thế chung là bài toán khó, không phải một sớm một chiều, phải đi từ dễ đến khó và chạm nhiều đến thực tiễn. Từ “du lịch” rất mới lạ với đồng bào, họ không tin vì cái bụng chưa no, chăn chưa ấm, bếp sàn lung lay trước mưa bão sao có thể làm du lịch được, ai đến rẻo đất sâu hút này. Nhưng rất mừng, hơn 18 năm lặn lội khắp bản làng Tây Giang, mình nhớ từng khuôn mặt, say mềm môi với bà con để vận động, tuyên truyền, rồi tự mày mò lên mạng kết nối, giới thiệu, đã có hàng trăm đợt khách đến vùng cao này. Niềm vui khi thấy khách vui thú được trải nghiệm cái lạ trong văn hóa Cơ Tu, trong màu xanh của rừng trở thành động lực để tự thân phải cố gắng trở thành một “sứ giả” của vùng cao, kết nối những người bạn trong nước, nước ngoài đến và quay trở lại, có thêm những hoạt động thiện nguyện ý nghĩa” - Plênh tâm sự.

Những đổi thay đến từ điều rất nhỏ. Bà con Cơ Tu nơi Plênh kết nối để đưa khách đến thăm nay đã biết làm sạch ngôi nhà sàn, xóm làng của mình, không ngại ngần khi khách Tây đến; nhiệt tình, niềm nở khi đoàn khách ở làng; bịn rịn nhớ thương khi khách về phố. Khởi đi từ đó, nhiều mô hình, cách làm hay về bảo tồn văn hóa, giữ rừng di sản, rừng nguyên sinh, rừng đầu nguồn, bảo vệ động vật quý hiếm,... gắn với khai thác phát triển sản phẩm du lịch của địa phương từng bước hình thành. Làng văn hóa Tà làng, Pơr ning, Đỉnh Quế, điểm du lịch sinh thái Lộc Trời là những ví dụ điển hình ở Tây Giang. Tại “Nấm’s Homestay”, các bạn trẻ được C’lâu Lanh đào tạo, hướng dẫn đã thành thạo việc đón, phục vụ khách, dẫn đoàn, giới thiệu, chuẩn bị các món ẩm thực truyền thống…

Dịch bệnh, thiên tai liên tiếp trong năm 2020 có lúc tưởng chừng đánh vỡ công sức gầy dựng của hai bạn trẻ, nhưng vẫn có những cuộc liên lạc, kết nối, lời đề nghị đặt phòng, làm tour gửi đến, từ khách quen lẫn những người bạn mới biết qua mạng xã hội…

Khát vọng không dừng ở đó. Nhưng có quá nhiều trở lực, nhiều điều cần nghĩ, cần đặt ra và cần thay đổi, từ chính câu chuyện làm du lịch của hai bạn trẻ. Ploong Plênh cho rằng, hạ tầng du lịch quá thiếu và yếu, nguồn nhân lực hạn hẹp, thiếu đào tạo cũng như những tác động khôn lường lên môi trường, thiên nhiên ở miền núi đang thực sự tạo ra lực hãm cho việc phát triển du lịch ở vùng tây từ góc độ thực tế, từ quy mô làm du lịch hộ gia đình và cộng đồng. Còn với C’lâu Lanh, nguồn vốn đầu tư là khó khăn lớn nhất. “Cơ chế ưu đãi, hỗ trợ khởi nghiệp còn hạn hẹp, khó tiếp cận. Tạo ra tour để khách đến, thưởng thức và trải nghiệm đòi hỏi cần giữ gìn được không gian sinh thái lẫn văn hóa truyền thống, một áp lực khá lớn trong xu thế phát triển hiện đại. Đến thời điểm này, mình vẫn phải tự thân vận động, trong mọi thứ” - Lanh chia sẻ.

Không còn ở “thì tương lai” nữa, du lịch, rõ ràng đã hiện hữu và bắt đầu có cơ hội phát triển, mà rõ nhất là qua câu chuyện của những người trẻ đầy tâm huyết như Pơloong Plênh, C’lâu Lanh. Ước muốn không dừng lại ở chuyện quảng bá, không chỉ là “bán phòng nghỉ”, mà là sinh kế bền vững, nguồn thu nhập cho người dân bản địa, nâng tầm giá trị về sinh thái và bản sắc văn hóa cho vùng cao.

Bắt đầu luôn là muôn trùng khó khăn, nhưng họ đã vượt qua, cho giấc mơ thành hiện thực, biến những điều xa vời trở nên gần gũi, để vùng cao bừng thức cơ hội mới, cho chính mình…