Hiểm họa từ xe quá tải

Đường sá gồng mình

Nhiều tuyến đường huyết mạch, điển hình như các quốc lộ (QL) 14B (Đại Lộc - Nam Giang), 14E (Thăng Bình - Phước Sơn), 14H (Hội An - Nông Sơn), 40B (Tam Kỳ - Nam Trà My) hay tỉnh lộ (ĐT) như ĐT605 (Điện Bàn), ĐT609 (Điện Bàn - Đại Lộc), ĐT609B (Đại Lộc), ĐT611 (Quế Sơn - Nông Sơn), ĐT617 (Núi Thành), nền đường tuyến chưa được cải tạo bài bản, thường xuyên sụt lún và bề mặt bị nứt toác; có một đoạn hoàn thành nâng cấp, mở rộng chưa được bao lâu nhưng cũng đã hằn lún vết bánh xe, mặt đường nhựa rạn nứt tạo “ổ gà”. Đặc điểm chung của các tuyến giao thông này là hàng ngày đón lưu lượng lớn xe chở hàng hóa như keo, cát, xi măng... đi qua.

Ghi nhận trên QL14E, có nhiều đoạn mặt cắt nhỏ hơn đường làng, liên tục phải “gồng gánh” hàng đoàn xe chở keo quá tải trọng; xe đi ngược chiều chỉ còn cách tránh vào lề để khỏi va chạm. Trong khi đó, ở phía bắc của tỉnh, mỗi ngày trên các tuyến QL14H, QL14B, ĐT605, ĐT609, ĐT609B có hàng chục nghìn lượt xe tải chở hàng hóa lưu thông, chiếm phần lớn là xe chuyên chở vật liệu xây dựng.

Ghi nhận thực tế và từ phản ánh của người dân, xe chở xi măng từ Nhà máy xi măng Xuân Thành (Nam Giang), xe chở cát không ngừng chạy vào ban đêm. Phần lớn xe tải chở cát, đất đá đều chất hàng “có ngọn”, vượt kích thước thành, thùng hàng thiết kế. Đáng báo động, nhiều tài xế chở cát quá tải trọng cầu đường còn bất chấp chạy vào các tuyến có cắm biển hạn chế tải trọng khiến nền mặt đường nhanh chóng biến dạng với “ổ gà”, “ổ voi”, “sống trâu”.

Trên tuyến ĐT609, nền đường bên trái từ Vĩnh Điện (Điện Bàn) lên Ái Nghĩa (Đại Lộc) vừa đưa vào sử dụng chừng vài năm đã bị lún, nứt nẻ mà nguyên nhân chính là xe quá tải trọng gây ra. Người dân xã Duy Trinh (Duy Xuyên) ví von rằng QL14H qua địa bàn huyện là “cung đường xe tải” với mật độ dày, thùng chất đầy cát và cát ướt chảy nước xuống đường gây ô nhiễm môi trường, mất ATGT.  

Hiểm họa khôn lường

Những năm gần đây, Quảng Nam đã huy động hàng nghìn tỷ đồng để đầu tư cải tạo, nâng cấp, mở rộng các tuyến giao thông trọng điểm. Cùng với đó, tỉnh còn chi hàng trăm tỷ đồng để bảo trì, bảo dưỡng thường xuyên và định kỳ hàng năm. Việc bảo vệ hạ tầng giao thông được quan tâm chỉ đạo thường xuyên.

Thời gian qua, Ban ATGT tỉnh và các ngành chức năng triển khai nhiều biện pháp để kiểm soát, xử lý các xe chở hàng hóa quá trọng tải cho phép ở các tuyến QL trung ương ủy thác cho tỉnh quản lý (14B, 14D, 14H, 14E, 40B, 24C) và hệ thống ĐT.

Tuy nhiên, hiệu quả mang lại chưa cao bởi sự vào cuộc thiếu đồng bộ của ngành chức năng và địa phương; thiếu thiết bị nghiệp vụ chuyên dụng, nhất là cấp huyện. Ngược lại, các phương tiện vận chuyển hàng hóa của địa phương tìm cách trốn tránh việc kiểm tra hoặc bố trí người theo dõi lực lượng Thanh tra Sở GTVT đi kiểm tra để thông báo cho xe dừng hoạt động.

Điều đáng nói, nhiều doanh nghiệp kinh doanh vận tải hiện vẫn chưa nhận thức được trách nhiệm trong việc góp phần đảm bảo ATGT cho cộng đồng, thậm chí tình trạng tài xế chạy ẩu, xe chở quá trọng tải còn có sự “tiếp tay” của chủ doanh nghiệp. Ví như các xe vận chuyển cát quá kích thước thành, thùng không phải là do tài xế tự cơi nới. Trong khi đó, nhiều chủ doanh nghiệp không quản lý chặt chẽ, để tài xế chạy thục mạng, bóp còi inh ỏi, chửi thề khiến người tham gia giao thông sợ hãi, luôn cảm thấy bất an.

Theo ông Trương Khuê - nguyên Chánh Văn phòng Ban ATGT tỉnh, công tác quản lý lái xe, quản lý ATGT của doanh nghiệp, của chủ xe đang bị buông lỏng. Doanh nghiệp thường khoán trắng cho lái xe về bảo đảm an toàn kỹ thuật và vận hành phương tiện. Vì vậy mới có chuyện, người dân không thể xác định đâu là chủ nhân đoàn xe ben lao vun vút trên đường, bởi xe của công ty này khi lưu thông lại mang logo, thương hiệu đơn vị khác.

Theo các nhà chuyên môn, xe chở quá tải được ví như hành động “tàn sát” các tuyến đường. Nhiều tuyến đường bị sụt lún, vỡ từng mảng do không chịu nổi tải, tiềm ẩn nguy cơ mất ATGT. Xe chở quá tải còn ảnh hưởng nghiêm trọng tới các thao tác kỹ thuật của lái xe, điển hình như không kịp phản ứng và xử lý tình huống không chuẩn xác… Đây còn là nguyên nhân gây ra các hư hỏng đột ngột như nổ lốp, giảm hoặc mất hiệu lực của hệ thống phanh, lật xe khi vào cua, sẽ dẫn đến những tai nạn nghiêm trọng.  

Tăng cường xử lý xe chở quá tải trọng trên cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi

Bộ GTVT vừa có văn bản khuyến cáo Tổng Cục đường bộ Việt Nam và chủ đầu tư đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi phối hợp với lực lượng chức năng của Bộ Công an để kiểm soát, xử lý xe chở quá tải trọng lưu thông có xu hướng gia tăng trên tuyến đường này. Thực tế cho thấy, xe quá tải đã hoành hành trên cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi từ khi dự án đưa vào khai thác, song việc kiểm tra, xử phạt chưa hiệu quả. Các tuyến đường tiếp cận do Quảng Nam quản lý (ĐT609) hoặc được ủy thác quản lý (QL14E, QL40B) phải gánh chịu hậu quả nặng nề bởi xe chở quá tải trọng lưu thông, trước khi tiếp cận các nút giao cao tốc Tam Kỳ (giao với QL40B tại xã Tam Thái, Phú Ninh), Hà Lam (giao với QL14E tại xã Bình Quý, Thăng Bình), Mỹ Sơn (giao với ĐT609 tại xã Điện Hồng, Điện Bàn).

Nghị định số 100/2019/NĐ-CP của Chính phủ quy định đối với lỗi xe ô tô chở hàng vượt trọng tải thì chủ xe cũng phải chịu trách nhiệm song song với tài xế. Theo Điều 24 và Điều 30 của nghị định này, lái xe chở quá tải 10 - 30% sẽ bị phạt tiền 800 nghìn đồng đến 1 triệu đồng, chủ xe bị phạt 2 - 4 triệu đồng. Lái xe chở quá tải hơn 30 - 50% bị phạt tiền 3 - 5 triệu đồng, riêng chủ xe bị phạt 6 - 8 triệu đồng. Tài xế bị phạt tiền 5 - 7 triệu đồng nếu chở quá tải hơn 50 - 100%, trong khi đó chủ xe bị phạt nặng hơn với 14 - 16 triệu đồng. Chở quá tải hơn 100 - 150% sẽ phạt tiền lái xe 7 - 8 triệu đồng, chủ xe 16 - 18 triệu đồng; chở quá tải hơn 150% thì mức phạt 8 - 12 triệu đồng đối với lái xe, 18 - 20 triệu đồng đối với chủ xe. Mức phạt nêu trên là đối với chủ xe là cá nhân, còn chủ xe là tổ chức bị phạt gấp đôi.