Khi được vinh danh Nobel 2017

Cuộc gọi điện thoại thông báo về chủ nhân giải Nobel luôn mang nhiều cảm xúc rất thú vị.

Tuần qua, bắt đầu mùa giải Nobel 2017 - giải thưởng uy tín nhất nhằm tôn vinh những người có công trình đóng góp cho nhân loại trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Ba nhà khoa học người Mỹ: Jeffrey C.Hall, Michael Rosbash, và Michael W.Young là những người đầu tiên có tên trong bảng vàng của Viện Hàn lâm khoa học Thụy Điển, với giải Nobel Y học. Công trình nghiên cứu của họ khám phá về cơ chế phân tử kiểm soát nhịp sinh học hay còn gọi là “đồng hồ gen” hoặc “đồng hồ sinh học” của cơ thể. Nhịp sinh học giúp tâm lý con người thích ứng với nhiều giai đoạn khác nhau trong ngày, và ảnh hưởng đến giấc ngủ, thái độ, mức kích thích tố, nhiệt độ cơ thể và sự chuyển hóa trao đổi chất.

Rainer Weiss (trái) và Kip Thorne - hai trong số 3 nhà khoa học vừa được vinh danh giải Nobel Vật lý 2017. Ảnh: Reuters

Khi đang say ngủ thì bị đánh thức bởi cuộc gọi điện thoại báo tin từ ông Thomas Perlmann - Thư ký của Ủy ban Nobel, Michael Rosbash - một trong 3 nhà khoa học nhận giải thưởng Nobel Y học 2017 - cho biết ông cảm thấy rất sốc, khó thở vì cứ nghĩ cuộc điện thoại vào thời khắc đó thường báo những tin không lành. Cùng với đồng nghiệp xây dựng công trình nghiên cứu rất có ý nghĩa cho nhân loại, nhưng Michael Rosbash không bao giờ nghĩ rằng ông sẽ được giải Nobel. Michael Rosbash còn hài hước: “Cú điện thoại đã phá hủy nhịp sinh học của tôi”. Mặc dù là người rất kín tiếng về đời tư, thông tin cho biết cha mẹ Michael Rosbash là những người Do Thái tỵ nạn, di cư từ Đức sang Mỹ năm 1938, hai năm sau đó ông ra đời.

Kip Thorne - một trong 3 nhà khoa học thiên văn Mỹ (cùng với Rainer Weiss, Barry Barish) được vinh danh giải Nobel Vật lý 2017 vì các đóng góp quyết định trong việc chế tạo ra phương tiện quan sát sóng hấp dẫn và đã ghi nhận được sự tồn tại của sóng này với 2 giao thoa kế laser của Đài quan sát sóng hấp dẫn (LIGO) đặt tại Mỹ nơi họ làm việc và máy dò của Vigro được đặt gần Pisa của Italia. Một thế kỷ sau tiên đoán của nhà bác học Albert Einstein, các nhà vật lý Mỹ đã có một bước tiến được đánh giá là khổng lồ đối với ngành khoa học vật lý thiên văn, mở ra một cánh cửa mới cho các nghiên cứu về vũ trụ. Tổng thư ký Viện Hàn lâm Khoa học Thụy Điển - Goran Hansson ca ngợi phát hiện nói trên “làm đảo lộn thế giới”.

Tuy nhiên, Kip Thorne thẳng thắn bày tỏ quan điểm của mình qua cuộc điện thoại của đại diện Ủy ban Nobel - Adam Smith rằng, mặc dù không quá bất ngờ khi ông và đồng nghiệp được giải thưởng Nobel 2017 gọi tên, song ông đã hy vọng rằng giải thưởng sẽ đến với dự án hợp tác chung LIGO và Virgo hay các nhà khoa học của dự án chứ không chỉ công trình của riêng ông, hay Barish và Weiss. “Chúng ta đang sống ở thời đại mà những khám phá vĩ đại thật sự là kết quả đến từ sự hợp tác vô cùng lớn với sự đóng góp của rất nhiều người. Tôi hy vọng trong tương lai, giải thưởng Nobel sẽ tôn vinh những sự hợp tác như thế…” - Kip Thorne nói. Trong khi đó, nhà khoa học Barry Barish cho biết, những thách thức công nghệ và mục tiêu khoa học là hai động cơ thúc đẩy ông và các đồng nghiệp phải chinh phục đề tài nghiên cứu này dù không dễ dàng chút nào. Như phải mất 20 năm các nhà khoa học mới xây dựng được phiên bản đầu tiên của máy dò LIGO.

QUỐC HƯNG