Không chỉ là số giờ nộp thuế

Cục Thuế Quảng Nam cho hay sau vài tháng vào cuộc mạnh mẽ, con số doanh nghiệp đăng ký nộp thuế điện tử đã đạt hơn 94,5% số doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn, về đích trước thời hạn so với kế hoạch của trung ương (đến ngày 30.9.2015 phải đạt được 90% số doanh nghiệp đang hoạt động tại Quảng Nam).

Con số này thể hiện nỗ lực của cơ quan thuế trong tiến trình thực thi chương trình cải cách hành chính thuế, hải quan… của Chính phủ đã đạt khá nhiều hiệu quả. Thủ tục hành chính phức tạp và không rõ ràng là thực tế không ai phủ nhận. Nhưng đó không phải là nguyên nhân chính làm nản lòng doanh nghiệp. Thực tế, cùng một quy trình, thủ tục nhưng tốt, xấu, giỏi, kém lại cho các kết quả khác nhau ở từng địa phương, cơ quan. Chính điều này cho thấy vấn đề con người rất quan trọng. Việc sửa luật hay cải cách hành chính tốt, quy trình đúng song rất cần quan tâm đến việc đưa thủ tục đó vào cuộc sống ra sao. Cần công khai, minh bạch và để xã hội, người dân giám sát chứ không thể báo cáo giảm trên lý thuyết. Để giải quyết tận gốc những thủ tục và thuế gây phiền hà, cơ quan ban ngành phải xây dựng pháp luật, nhất là pháp luật về thuế sao cho dễ hiểu, minh bạch, vì nếu không sẽ kéo theo thủ tục hành chính nhiêu khê và chồng chéo.

Nhìn dưới góc độ nộp thuế là thực hiện nghĩa vụ đóng góp ngân sách nhà nước và với tính chất đó lẽ ra doanh nghiệp phải được ngành thuế phục vụ với điều kiện thuận lợi nhất, nhưng ý kiến trả lời của doanh nghiệp với các nội dung khảo sát của Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) mới đây còn bộc lộ nhiều điều đáng quan tâm. Báo cáo “Đánh giá cải cách thủ tục hành chính thuế: mức độ hài lòng của doanh nghiệp năm 2014” do VCCI thực hiện cùng Tổng cục Thuế, Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ và WB tại Việt Nam đã ghi nhận sự tiến bộ trong cải cách hành chính của ngành thuế với chỉ số hài lòng của doanh nghiệp 71%. Nhưng chỉ số đánh giá tốt về chuyên môn nghiệp vụ của cán bộ thuế chỉ có 52% là điều ngành thuế phải suy nghĩ. Có thể đây là nguyên nhân quan trọng gây phiền hà doanh nghiệp. Doanh nghiệp đánh giá cao nỗ lực cải cách vĩ mô nhưng đánh giá thấp hơn về kết quả hoạt động của ngành thuế cho thấy vẫn còn khoảng cách lớn giữa chủ trương, chính sách và thực hiện.

Theo nhìn nhận của doanh nghiệp, nhiều thủ tục hành chính gây phiền hà được sửa đổi hoặc bãi bỏ đã giúp doanh nghiệp giảm được 201,5 giờ/năm tính thuế, khai thuế, nhưng điều này chỉ thực sự giúp ích cho doanh nghiệp nếu được làm đến nơi đến chốn. Theo doanh nghiệp, việc cắt bỏ hay đơn giản hóa các thủ tục để giảm số giờ nộp thuế, đóng bảo hiểm xã hội hoặc thông quan hải quan là giải pháp dễ nhất để đạt mục tiêu của Nghị quyết 19 của Chính phủ về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Đó là những biện pháp tích cực, có thể giúp doanh nghiệp giảm bớt thời gian để hoàn thành các nghĩa vụ pháp lý với Nhà nước, nhưng chưa chắc môi trường kinh doanh đạt được mức tốt nhất. Cơ quan quản lý chắc cũng hiểu một điều rằng việc giảm số giờ nộp thuế mới là những tính toán trên giấy tờ. Điều quan trọng hơn là cần có một đổi mới mạnh mẽ về tư duy của cán bộ thuế. Sự thông thoáng của cải cách cần phải được nhìn nhận là không đẩy khó khăn về phía doanh nghiệp và người dân…

TÙY PHONG