Kiểm tra việc tận thu vàng trái phép trên địa bàn huyện Tây Giang: Làm rõ nhiều sai phạm

Trước thực trạng lợi dụng xây dựng dự án, doanh nghiệp đã ngang nhiên khai thác vàng gây ô nhiễm nguồn nước sông A Vương (đoạn chảy qua địa phận huyện Tây Giang), cuối tuần qua đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh đã làm việc với địa phương và khẳng định có nhiều sai sót, buông lỏng quản lý của chính quyền.

>> Vụ "A Tiêng, lệnh miệng đào vàng?": Đình chỉ việc khai thác vàng
>> A Tiêng, lệnh miệng đào vàng?

Công ty TNHH MTV Xây dựng và thương mại Tây Hồ Minh lợi dụng xây dựng dự án trung tâm hành chính xã A Tiêng (Tây Giang) đã kết hợp tận thu vàng trái phép.

Giám sát cũng như không

Như Báo Quảng Nam đã phản ánh, Công ty TNHH MTV Xây dựng và thương mại Tây Hồ Minh (gọi tắt là Công ty Tây Hồ Minh) lợi dụng xây dựng dự án trung tâm hành chính xã A Tiêng (Tây Giang) đã kết hợp tận thu vàng trái phép, gây hệ lụy ô nhiễm nguồn nước sông A Vương. Trước đó, Công ty TNHH Đầu tư phát triển lâm nông nghiệp Việt Nam đã triển khai dự án khai hoang, cải tạo đồng ruộng, thủy lợi kết hợp thu hồi khoáng sản vàng sa khoáng tại thôn A Ró, xã Lăng (Tây Giang) cũng để lại hệ lụy xấu về môi trường. Ngày 18.3.2016, kiểm tra địa bàn thôn A Ró, lực lượng chức năng của tỉnh (gồm đại diện Sở Tài nguyên - môi trường, Sở NN&PTNT, Sở Xây dựng và chính quyền huyện Tây Giang) phát hiện tại hiện trường thôn A Ró (xã Lăng) có tổng cộng 13 máy xúc, 1 máy ủi, 1 giàn tuyển vàng sa khoáng. Trong đó có 10 máy xúc và máy ủi đang san gạt đất để tạo đồng ruộng, 2 máy xúc và giàn tuyển đang thực hiện việc thu hồi vàng sa khoáng. Công ty có thực hiện việc cắm mốc các điểm góc khu vực được phép thực hiện dự án ngoài thực địa, nhưng số mốc hiện còn không đầy đủ. Một số vị trí lệch ra ngoài phạm vi khu vực được cấp phép. Bằng mắt thường nhìn thấy nước thải, bùn thải từ hoạt động cải tạo đồng ruộng, thủy lợi kết hợp thu hồi khoáng sản vàng sa khoáng không chảy tràn ra sông A Vương. Tuy nhiên, đất đá sau khi múc xới, san gạt có độ gắn kết yếu nên đã bị xói rửa bùn đất làm đục nước.

Được biết, ngày 18.9.2015, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 3367/QĐ-UBND về việc cho phép Công ty TNHH Đầu tư phát triển lâm nông nghiệp Việt Nam khai thác khoáng sản vàng sa khoáng trong quá trình thi công dự án khai hoang, cải tạo đồng ruộng, thủy lợi tại thôn A Ró. Chính quyền huyện Tây Giang đã thành lập tổ giám sát dự án, nhưng thực tế chưa giải quyết triệt để những sai sót trong hoạt động thi công của doanh nghiệp. Theo giải thích của địa phương, do địa hình khu vực dự án giữa các khu không đồng nhất nên khó khăn trong đảm bảo môi trường. Chẳng hạn khu 2 và khu 3 đất đai bằng phẳng nên rất thuận lợi trong công tác bóc tầng phủ, thu gom đất màu đúng theo báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt. Còn khu 1 có địa hình đồi núi, độ dốc nên công ty chỉ đào các bể chứa để lắng lọc, nhưng do lượng nước sử dụng để tuyển vàng quá lớn nên nước thải đã chảy tràn ra sông A Vương. Đến nay, khu 1 này quy mô rộng hơn 5ha đã tận thu xong, nên không còn nước thải chảy tràn ra môi trường.

Trong khi đó, kiểm tra hiện trường tại xã A Tiêng, đoàn không phát hiện các giàn tuyển vàng sa khoáng, máy nổ phục vụ hoạt động khai thác vàng sa khoáng tại khu vực. Tại đây, có 30 công nhân đang tiến hành đào xúc, vận chuyển đất để tạo dòng chảy mới cho sông A Vương, san lấp mặt bằng và xây dựng công trình hội trường kết hợp Nhà văn hóa xã A Tiêng. Nước sông A Vương bị đục từ phía thượng nguồn khu vực xây dựng công trình. Tuy nhiên, theo phản ảnh của người dân, sau khi báo chí phanh phui sự thật, Công ty Tây Hồ Minh đã thu dọn hiện trường, cất giấu các thiết bị máy móc đào đãi vàng trái phép.

“Xới tung hết đất vẫn chưa cải tạo đồng ruộng”

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Quảng Nam, trên địa bàn huyện Tây Giang, UBND tỉnh chỉ cấp một giấy phép khai thác vàng sa khoáng tại 3 khu vực thuộc thôn A Ró (xã Lăng). Điều đó có nghĩa, mọi hoạt động khai thác khoáng sản vàng ngoài 3 khu vực trên đều là trái phép. Thanh tra của Sở Tài nguyên - môi trường cũng khẳng định, việc triển khai thực hiện các hạng mục của dự án đầu tư xây dựng công trình trung tâm hành chính xã A Tiêng của UBND huyện Tây Giang chưa có hồ sơ môi trường, chưa thực hiện đầy đủ hồ sơ, thủ tục về đất đai theo quy định pháp luật. Do kiểm tra, giám sát lỏng lẻo, Công ty TNHH Đầu tư phát triển lâm nông nghiệp Việt Nam đã lợi dụng thu hồi khoáng sản vàng sa khoáng ngoài khu vực diện tích được UBND tỉnh cho phép. Mang danh nghĩa là dự án khai hoang, cải tạo đồng ruộng, thủy lợi, nhưng thực tế việc thi công, xây dựng bộc lộ bất cập. Sở NN&PTNT phân tích, theo phương án khai hoang, cải tạo đồng ruộng, thủy lợi đã được UBND tỉnh phê duyệt thì thực hiện theo hình thức cuốn chiếu. Nhưng hiện nay công ty đã múc xới gần hết diện tích của dự án nhưng chưa có khu vực nào hoàn thành việc cải tạo đồng ruộng. Thêm nữa, khối lượng đất màu công ty đã thu gom, dự trữ để tạo lớp đất sản xuất sau này tương đối ít, khả năng sẽ không đủ để cải tạo đất. Chưa tính toán độ cao của các thửa ruộng so với mực nước bình thường của sông. Một sai phạm khác, khi triển khai thực hiện hạng mục chỉnh trị sông A Vương và hạng mục xây dựng hội trường kết hợp nhà văn hóa thuộc dự án đầu tư xây dựng công trình Trung tâm hành chính xã A Tiêng chưa có đầy đủ hồ sơ pháp lý về xây dựng theo quy định.

Ông Bùi Văn Ba - Trưởng phòng Khoáng sản Sở Tài nguyên - môi trường đề nghị chính quyền huyện Tây Giang phải cương quyết xử lý sai phạm tận thu vàng ngoài phạm vi, ranh giới cho phép đối với Công ty TNHH Đầu tư phát triển lâm nông nghiệp Việt Nam. Bắt buộc công ty này phải thực hiện đúng phương án khai hoang, cải tạo đồng ruộng, đúng báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được UBND tỉnh phê duyệt và giấy phép khai thác khoáng sản. Đồng thời chính quyền phải xử lý hành vi khai thác vàng sa khoáng trái phép tại khu vực xây dựng trung tâm hành chính xã A Tiêng.

TRẦN HỮU