Lại ồ ạt tận thu vàng trái phép

Sau khi Công ty Vàng Bồng Miêu dừng hoạt động, các lán trại làm vàng trái phép mọc lên như nấm trên ngọn núi Kẽm (xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh). Dù chính quyền địa phương đã nỗ lực truy quét nhưng vẫn chưa ngăn chặn được tình trạng này.
Ngang nhiên khai thác

Chúng tôi men theo con đường nhỏ, len lỏi giữa rừng keo dọc chân núi Kẽm, ngước nhìn lên phía trên, những lán trại mọc lên như nấm, giống như một đại công trường khai thác một cách rầm rộ, quy mô. Đến gần hơn, mùi cyanua bốc lên nồng nặc, những bao quặng được chất thành từng đống chờ đưa vào máy xay. Hệ thống bể lắng, lọc vàng cũng được đầu tư bài bản. Trông thấy người lạ, nhưng họ vẫn không ngừng lại và lủi nhanh vào rừng như thường lệ. “Ban đêm nhìn lên điện sáng rực cả ngọn núi. Họ làm cả ngày lẫn đêm, không ngừng nghỉ. Dù đã nhiều lần truy quét nhưng vẫn không dẹp được…” - ông Đặng Ngọc Sơn, công an viên xã Tam Lãnh nói.

Người dân vẫn ngang nhiên khai thác vàng trái phép. Ảnh: N.D

Dạo quanh một vòng các điểm khai thác vàng thuộc khu vực núi Kẽm, đồi Sim, các lán trại được dựng lên nhấp nhô. Quy mô của bến bãi cũng được mở rộng. Hệ thống máng lọc, máy nổ hay lán trại… đều được đầu tư xây dựng kỹ càng. Trung bình mỗi nơi có 5 - 10 người đang cùng nhau làm việc. Như bãi của Trần Duy Khanh, Dương Quang Thịnh, Lê Hồng Vy ở khu vực đồi Sim tập trung hơn 10 lao động, trong đó có cả nữ. Thấy chúng tôi, họ vẫn điềm nhiên làm việc. Cả một bãi đất bị đào xới nham nhở để lấy quặng. Điều đáng nói là nước thải trực tiếp xả ra môi trường, gần nhất là sông Bồng Miêu.

Hầu hết lán trại khai thác vàng trái phép ở đây đều tận dụng những hầm lò do Công ty Vàng Bồng Miêu để lại. Tuy không có máy đào, máy xúc nhưng nguyên cả ngọn núi đã bị cày xới nham nhở. “Đây là khu vực thuộc quyền quản lý, khai thác của Công ty Vàng Bồng Miêu, nhưng từ khi nhà máy này dừng hoạt động, người dân đổ vào đây để làm vàng trái phép. Tình trạng này đã diễn ra hơn một tháng nhưng đến nay vẫn chưa được ngăn chặn” - ông Sơn cho hay.

Chưa thể ngăn chặn

Tên tuổi, vị trí cụ thể của mỗi chủ bãi đều được chính quyền địa phương nắm rất rõ, cụ thể, vậy nhưng vẫn không thể kiểm soát được tình trạng khai thác vàng trái phép tràn lan (?). Ông Nguyễn Tấn Hòa - Bí thư Đảng ủy xã Tam Lãnh cho biết, chính quyền địa phương rất bức xúc với tình trạng này. Việc khai thác vàng ồ ạt không những làm thất thoát tài nguyên mà còn nguy hiểm đến tính mạng người dân, bởi hệ thống hầm lò do Công ty Vàng Bồng Miêu để lại không đảm bảo an toàn, rất dễ bị sập, lún. Thực tế, những năm gần đây đã có rất nhiều người bị nạn vì sập hầm hay bị ngạt khí. “Từ đầu năm đến nay, chúng tôi đã nhiều lần tổ chức truy quét, đẩy đuổi, đập phá lán trại, máy móc nhưng đến nay vẫn không cách gì để giảm được tình trạng này. Họ vẫn ngang nhiên làm vàng trái phép mà không sợ cơ quan chức năng. Hơn nữa, khu vực núi Kẽm, đồi Sim thuộc quyền quản lý của Đồn Công an Tam Lãnh chứ không thuộc quyền của xã nên cũng rất khó để ráo riết truy quét…” - ông Hòa nói.

Ông Văn Công Đoàn - Trưởng đồn Công an xã Tam Lãnh cho biết, đơn vị thường xuyên tổ chức kiểm tra, đẩy đuổi nhưng do lực lượng mỏng, khu vực lại rộng nên rất khó để giải quyết dứt điểm tình trạng này. “Chúng tôi thường xuyên truy quét, đã tịch thu và phá hủy hàng chục máy nổ, tiêu hủy hàng trăm lều bạt, ống dẫn nước, máng lọc… Tuy nhiên, cứ đẩy đuổi thì họ đi, mình rút là ngay lập tức lại trở vào và làm” - ông Đoàn nói. Cũng theo ông Đoàn, về chế tài xử phạt đối với việc khai thác khoáng sản trái phép còn nhiều bất cập. Theo Điều 142 của Luật Khoáng sản, doanh nghiệp, cá nhân nào vi phạm khai thác khoáng sản trái phép sẽ bị xử phạt từ 800 triệu đồng đến 1 tỷ đồng. “Tuy nhiên, khai thác vàng trái phép ở đây chủ yếu là người địa phương. Với mức xử phạt này thì người dân không thể có để nộp phạt. Nhưng nếu chỉ phạt hành chính, đập phá máy móc thì lại không đủ sức răn đe cho người ta sợ mà từ bỏ…” - ông Đoàn nói thêm.

NGUYỄN DƯƠNG