"Nhắm mắt" đốt cháy rừng

Giữ nguyên hiện trường

Hiện trường khu vực Nước Khiết, khoảnh 3, 4 thuộc Tiểu khu 689 (xã Phước Kim) còn lại rải rác cây rừng tự nhiên bị cháy đen sém từ gốc đến ngọn, hoặc một phần thân cây. Nhìn vào thảm cảnh không ai nghĩ đây là vụ xử lý thực bì trước khi trồng rừng thay thế (TRTT) mà đúng hơn là vụ cháy rừng nghiêm trọng.

Cơ quan kiểm lâm và công an đang khẩn trương xác minh vụ việc, kiểm đếm số cây rừng bị thiệt hại. Trong diện tích 20ha bị đốt cháy đó, tính đến trưa 24.5, kiểm lâm vẫn chưa có báo cáo chính thức về số liệu cây rừng tự nhiên bị triệt hạ, dù vụ việc đã xảy ra cách đây 2 tuần.

Theo ông Huỳnh Đức Vũ - Phó Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Phước Sơn, do phần cháy có diện tích lớn, lâm sản thiệt hại nhiều nên đến nay công tác ngoại nghiệp hiện trường mới cơ bản hoàn thành, hiện đang xử lý tính toán số liệu.

Đồng thời cơ quan kiểm lâm địa phương khẳng định, ngày 8 và 9.5.2021, đơn vị thi công (Công ty TNHH MTV Tuấn Zin) đã tiến hành chặt hạ một số cây gỗ nhỏ, đốt xử lý thực bì, gây cháy toàn bộ diện tích rừng và cháy lan sang khu vực lân cận.

Sau khi nhận báo cáo của Hạt Kiểm lâm huyện, Phó Chủ tịch UBND huyện Phước Sơn -  ông Hồ Công Điểm có văn bản yêu cầu chủ rừng bảo vệ, giữ nguyên hiện trường, tạm dừng ngay việc triển khai TRTT tại Tiểu khu 689.

Theo hồ sơ chúng tôi thu thập, toàn bộ diện tích TRTT ở khoảnh 3, 4 thuộc Tiểu khu 689 được quy hoạch chức năng phòng hộ. Trong số diện tích này, có hơn 0,7ha có mật độ cây gỗ đứng nhiều, có cây đường kính đến 40cm.

Để cho phép đơn vị thi công tổ chức TRTT, ngày 19.1.2021 UBND tỉnh ban hành Quyết định số 186 phê duyệt báo cáo kinh tế - kỹ thuật. Theo đó yêu cầu chủ rừng, các đơn vị liên quan thực hiện đúng quy trình kỹ thuật như thi công đúng vị trí, ranh giới, diện tích, các biện pháp xử lý thực bì; chừa lại toàn bộ cây gỗ trên diện tích thiết kế trồng rừng.

Trước khi đốt xử lý thực bì, Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện phối hợp Hạt Kiểm lâm huyện, UBND xã, Công ty TNHH MTV Tuấn Zin tiến hành kiểm tra hiện trường, xác định trong diện tích 20ha thuộc dự án TRTT có hơn 0,7ha là rừng tự nhiên, ngoài ra còn có một số cây gỗ đứng nằm rải rác, tre nứa trong khu vực.

Bất chấp quy định

Tại Điều 10, Chương 2 Thông tư số 29, ngày 16.11.2018, của Bộ NN&PTNT, với trồng mới rừng phòng hộ quy định thực hiện phát dọn thực bì theo băng hoặc theo đám. Thực bì được gom thành dải dọc theo đường đồng mức và không được đốt; được phát trắng thực bì ở nơi có độ dốc dưới 15 độ, nhưng phải chừa lại đai cây xanh ở đỉnh dông, ven khe suối, bờ sông, hồ. Khi xử lý thực bì phải chừa lại toàn bộ cây gỗ có sẵn và cây tái sinh mục đích.

Đối chiếu với quy định trên, rõ ràng Ban Quản lý rừng phòng hộ Phước Sơn đã phớt lờ quy định hướng dẫn của Bộ NN&PTNT. Nói cách khác họ đã thuê một đơn vị “nhắm mắt” đốt rừng.

Ông Alăng Ngọc - Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Phước Sơn khẳng định, về nguyên tắc trồng rừng phải xử lý thực bì để đảm bảo cho cây bản địa rừng trồng phát triển. Diện tích rừng bị đốt cháy là dây leo, bụi rậm và một số cây gỗ đứng rải rác.

Trong khi đó, theo Hạt Kiểm lâm huyện Phước Sơn, trước khi Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện dọn thực bì, đơn vị nhận thấy có một số cây tự nhiên nên đề nghị không được phát đốt, chừa lại, nhưng những ngày cuối tuần chủ rừng đã thuê đơn vị thi công vào đốt xử lý thực bì nên dẫn đến cháy lan.

Sáng 24.5, ông Từ Văn Khánh - Chi cục phó Chi cục Kiểm lâm tỉnh cho biết, lực lượng kiểm lâm và công an đang tích cực điều tra xác minh tại hiện trường, khi thu thập đầy đủ số liệu sẽ công bố. Sau khi nắm thông tin vụ việc, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trí Thanh yêu cầu Sở NN&PTNT, Chi cục Kiểm lâm, cơ quan liên quan khẩn trương vào cuộc xác minh, xử lý, báo cáo UBND tỉnh.

Theo Công điện số 568, ngày 11.5.2021 của Tổng cục Lâm nghiệp về phòng cháy chữa cháy rừng gửi Sở NN&PTNT các địa phương nằm trong vùng trọng điểm cháy rừng, trong đó có Quảng Nam, thì Chi cục Kiểm lâm tỉnh có trách nhiệm yêu cầu các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình phải thực hiện đăng ký thời gian đốt xử lý thực bì trồng rừng và đốt nương làm rẫy tại UBND cấp xã để theo dõi, chỉ đạo nhằm kiểm soát quá trình sử dụng lửa trong xử lý đốt thực bì.

Đặc biệt, trong những ngày nắng nóng, cấp dự báo cháy rừng ở cấp IV (cấp nguy hiểm) và cấp V (cấp cực kỳ nguy hiểm), nghiêm cấm mọi hành vi sử dụng lửa trong, gần rừng và đốt, xử lý thực bì trồng rừng, đốt nương rẫy.

Thời gian qua mặc dù ở vùng cao huyện Phước Sơn dự báo cháy rừng ở cấp nguy hiểm nhưng không hiểu sao chủ rừng vẫn thuê đơn vị thi công đốt thực bì (!).  Trong khi đó, theo quy định, khi xử lý thực bì phải chừa lại toàn bộ cây gỗ có sẵn và cây tái sinh mục đích phòng hộ. Thế nhưng, việc cẩu thả đốt thực bì của đơn vị thi công cộng với thái độ lơ là của chủ rừng, thiếu giám sát của cơ quan kiểm lâm đã vô tình phá hoại rừng.