Linh hoạt, sáng tạo

Nắm vững và vận dụng sáng tạo những chủ trương đường lối về giải phóng dân tộc của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, đặc biệt là chương trình Điều lệ của Mặt trận Việt Minh cùng Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”. Tháng 4.1945, Tỉnh ủy Quảng Nam đã nhận được một số tài liệu của Trung ương đưa vào. Quan trọng nhất là Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” của Ban Thường vụ Trung ương Đảng ra ngày 12.3.1945. Trong bản chỉ thị này, Trung ương chủ trương thay đổi khẩu hiệu “Đánh đuổi Nhật, Pháp” trước đây bằng khẩu hiệu “Đánh đuổi phát xít Nhật” và dự kiến các khả năng có thể làm cho cuộc khởi nghĩa của ta nổ ra giành thắng lợi. Đây là sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt, kịp thời của Trung ương Đảng, giúp cho các địa phương có một nhận thức để chủ động trong mọi tình huống thời cơ có thể xảy ra.

Bia lưu niệm nơi Tỉnh ủy Quảng Nam tổ chức hội nghị bàn kế hoạch chuẩn bị khởi nghĩa 1945. Ảnh: H.P

Trên cơ sở đó, Đảng bộ tỉnh nỗ lực chuẩn bị chu đáo từ tuyên truyền giác ngộ quần chúng đến tổ chức tập hợp lực lượng và tổ chức rộng khắp từ nông thôn đến thành thị để tạo ra sức mạnh tổng hợp cho Cách mạng Tháng Tám. Tháng 5.1945, hội nghị Tỉnh ủy quyết định kiện toàn Ủy ban Mặt trận Việt Minh tỉnh, lấy mật danh Việt Minh Vụ Quang, để công khai tuyên truyền hiệu triệu quần  chúng, và củng cố hệ thống Việt Minh từ xã, tổng lên phủ, huyện. Đặc biệt, để nhanh chóng phát triển lực lượng và các hoạt động chuẩn bị khởi nghĩa, tháng 6.1945, Tỉnh ủy họp mở rộng tại Thọ Khương, Tam Kỳ. Hội nghị chủ trương đẩy mạnh sử dụng hình thức mít tinh tuyên truyền xung phong các lễ hội hợp pháp của quần chúng để phát động quần chúng, nhanh chóng phát triển đội tự vệ vũ trang cơ sở, xây dựng Đội du kích Vũ Hùng thành lực lượng vũ trang nòng cốt của tỉnh.

Trong hai ngày 12 và 13.8.1945, Tỉnh ủy họp tại nhà ông Ung Tòng (ở Khương Mỹ, Tam Kỳ; nay thuộc thôn Bích Sơn, xã Tam Xuân 2, Núi Thành) để bàn kế hoạch chớp thời cơ khởi nghĩa. Chiều 13.8.1945 nhận được tin “Nhật đã đầu hàng Đồng minh”. Ngay lập tức cuộc họp được chuyển xuống nhà ông Nguyễn Chiến (cùng thôn Khương Mỹ), chuyển trọng tâm sang bàn chủ trương khởi nghĩa và quyết định: Phát động toàn dân trong tỉnh nổi dậy giành chính quyền.

Cùng với đội quân khởi nghĩa được tổ chức và rèn luyện, hệ thống lãnh đạo của Đảng và Mặt trận Việt Minh đã được thiết lập từ xã, tổng lên phủ, huyện, tỉnh và hầu khắp địa bàn, sẵn sàng quyết tâm lãnh đạo quần chúng khởi nghĩa. Và khi thời cơ đến, tuy chưa nhận được lệnh khởi nghĩa của Trung ương, Đảng bộ tỉnh chớp lấy phát động quần chúng nổi dậy. Đồng thời theo sát thực tiễn, nắm bắt tình hình, linh hoạt chỉ đạo thay đổi phương án từ khởi nghĩa ở các phủ, huyện trước sang khởi nghĩa cùng một lần với tỉnh lỵ, tạo điều kiện hỗ trợ các phủ, huyện trong toàn tỉnh nhanh chóng giành chính quyền.

Nhờ có lực lượng cách mạng vững chắc và đều khắp, việc chuẩn bị chu đáo, lãnh đạo khởi nghĩa linh hoạt cơ động, vượt lên mọi trở ngại, đoàn kết nội bộ Đảng, đoàn kết mọi tầng lớp nhân dân trong tỉnh. Chính những yếu tố trên đã giúp cho cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền ở Quảng Nam nhanh chóng thu được thắng lợi trọn vẹn.

LÊ NĂNG ĐÔNG