Một gia đình đặc biệt

Với 14 liệt sĩ và 3 Bà mẹ Việt Nam anh hùng, gia đình ông bà Nguyễn Văn Lắm - Phạm Thị Chúc (Nở) ở thôn 1 (Cẩm Sa, Điện Nam Bắc, Điện Bàn) ghi dấu đặc biệt trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ.

Thắp nén hương trên bàn thờ đầy ắp những tấm bằng cao quý Nhà nước trao tặng, Trung tướng Nguyễn Văn Thảng - nguyên Chính ủy Quân khu 5 kể về ông bà nội và những người thân trong gia đình của mình với niềm xúc động dâng trào.

Trung tướng Nguyễn Văn Thảng (trái) bên bàn thờ gia đình. Ảnh: H.V

Ông bà Lắm sinh 9 người con, trừ một người mất khi còn nhỏ, còn lại đều tham gia kháng chiến. Bản thân ông bà chắt chiu lát sắn, củ khoai nuôi giấu cán bộ hoạt động. Ông mất sớm, mình bà chịu bao nỗi đau khi con cháu lần lượt ngã xuống. Người con trai đầu là Nguyễn Văn Chúc có 4 người con thì một người là Nguyễn Văn Xuyên đi bộ đội đã hy sinh. Người con rể là Lý Xuyên cũng là liệt sĩ. Người con trai kế là Nguyễn Văn Nghiên, thân phụ của Trung tướng Nguyễn Văn Thảng tham gia cách mạng thời chống Pháp, nhiều lần bị địch bắt giam ở Điện Bàn, Hội An, ra tù lại tiếp tục làm cơ sở cách mạng. Người con trai đầu của ông Nghiên là Nguyễn Văn Tuấn đầu quân ở Tiểu đoàn Bà Thao, hy sinh năm 1968. Ba năm sau, người con rể Nguyễn Thanh Trịnh, Bí thư Đảng ủy xã Điện Nam ngã xuống năm 1971. Huyện ủy tiếp tục cử Nguyễn Văn Thảng Em thay anh rể lãnh đạo xã trụ bám. Trong trận đánh ác liệt ở bến đò Lợi, Bí thư Thảng Em chỉ huy 6 dân quân Điện Nam đánh lui cả một tiểu đoàn của địch, bắn cháy 2 xe bọc thép và một chiếc trực thăng. Hết đạn, anh cùng đồng đội tử thủ và bị chúng cắt đầu bêu ở cầu Vĩnh Điện, xác vứt xuống giếng ở Thanh Quýt để thị uy người dân. Người mẹ âm thầm đi tìm xác con về chôn cất.

Người con trai thứ 3 là Nguyễn Văn Diết Anh có hai người con là Nguyễn Văn Thanh và Nguyễn Văn Thao, người bộ đội huyện, người Xã đội phó xã Điện Nam sau đó đều lần lượt hy sinh. Bà Lê Thị Ngữ, vợ ông Diết Anh sau này là Bà mẹ VNAH. Nối tiếp truyền thống gia đình, Nguyễn Văn Diết Em lên đường đánh giặc. Bị bắt giam ở Điện Bàn, Diết Em vượt ngục vào Phan Thiết hoạt động, lại bị tù và tiếp tục vượt ngục, bị địch bắt đóng 10 cây đinh vào gót chân và thủ tiêu. Người con gái của ông bà Chúc là Nguyễn Thị Học cùng chồng là Võ Văn Miên và con trai là Võ Văn Phu đều là liệt sĩ. Bà đã được phong tặng Bà mẹ VNAH. Bà Nguyễn Thị Cầm, em bà Học có cô con gái Lê Thị Toàn đi du kích rồi hy sinh. Em bà Cầm là bà Nguyễn Thị Thể, cán bộ Vùng đội cùng chồng là Lê Kha cũng vĩnh viễn ngã xuống trên mảnh đất quê hương. Người con gái duy nhất đã mất, gia đình tuyệt tự.

Trung tướng NguyễnVăn Thảng bồi hồi nhớ về bà nội chịu nhiều đau khổ của mình: “Bà nhỏ bé mà cứng cỏi lắm. Có ngày bà mất cả 3 người thân là 2 con gái và cháu nội khi đi khiêng thương binh bị địch phục kích. Ba lần dời nhà rồi bị địch đốt nhà, dồn vào ấp chiến lược, hết con rồi dâu, rể, cháu nội ngoại lần lượt ngã xuống vậy mà vẫn tiếp tục động viên con cháu đánh giặc”.

Trên nền đất cũ, con cháu đã làm ngôi nhà nhỏ thờ phụng ông bà và những cô, bác đã không còn ai hương khói. Hàng năm mọi người quây quần bên nhau ngày giỗ, chạp, nhớ về ông bà nội cùng 14 thành viên của gia đình đã mãi mãi ra đi để đất nước trường tồn.

HỒNG VÂN