Những ngày đầu bảo vệ chính quyền cách mạng

Ngày 18.8.1945, Quảng Nam tiến hành tổng khởi nghĩa và giành chính quyền thắng lợi. Đến ngày 25.8.1945, Ủy ban Cách mạng lâm thời tỉnh Quảng Nam ra mắt tại thị xã Hội An, trong đó có các đồng chí giữ chức vụ phụ trách công tác điều tra và cảnh sát. Đó là những tổ chức đầu tiên của Công an Quảng Nam, lực lượng đã góp phần quan trọng bảo vệ chính quyền cách mạng trong những ngày đầu thành lập.

Lực lượng Công an Quảng Nam bảo vệ một điểm bầu cử Quốc hội tại Hội An năm 1946. Ảnh tư liệu

Trong buổi đầu của chính quyền cách mạng, tình hình an ninh trật tự có những diễn biến phức tạp. Nhưng lực lượng Công an tỉnh đã tích cực triển khai các mặt công tác, góp phần bảo vệ thành công chính quyền cách mạng còn non trẻ. Bước vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, lực lượng Công an Quảng Nam vừa chiến đấu, vừa triển khai các mặt công tác, vừa rút kinh nghiệm để không ngừng đáp ứng yêu cầu công tác ngày càng cao. Nổi bật nhất là cài cắm cơ sở vào đến chức vụ Phó tỉnh trưởng chính quyền bù nhìn tay sai Pháp; phá vụ án phản động của Việt Nam Quốc dân đảng hoạt động chống phá trong vùng tự do; tấn công vào thị xã Hội An bắt sống Tỉnh trưởng chính quyền bù nhìn tay sai; giải quyết tình hình trộm tín phiếu ở kho bạc tỉnh… Bên cạnh đó, lực lượng Công an Quảng Nam đã không ngừng dựa vào quần chúng nhân dân, sử dụng các cộng tác viên, cơ sở bí mật… rộng khắp trong xã hội để phục vụ yêu cầu chính trị đặt ra.

Nắm chắc diễn biến, đối sách phù hợp

Tháng 10.1945, Ủy ban Cách mạng lâm thời Quảng Nam quyết định chuyển Sở Cảnh sát thành Ban Dân vệ để bảo vệ các trụ sở, canh giữ nhà lao, giữ gìn trật tự xã hội, hỗ trợ lực lượng điều tra trấn áp các phần tử phản cách mạng và bọn phá hoại. Song song là công tác xây dựng lực lượng thường xuyên được chú trọng. Lực lượng Công an Quảng Nam lúc này cơ bản xác định đối tượng đấu tranh đó là bọn phản cách mạng, gián điệp tay sai, bọn phản động lợi dụng tôn giáo, bọn quan lại, tổng lý và các quan chức trong bộ máy cai trị cũ…; bên cạnh là công tác điều tra, truy bắt, đưa ra xét xử các đối tượng của cơ quan mật thám Pháp, Nhật… có tội ác với nhân dân. Được sự ủng hộ, bảo bọc của quần chúng, lực lượng công an tỉnh đã tiến hành bắt các tên như Lý Xuân Sanh (Hội An), Thành (Tam Kỳ), Ngô Đình Khôi (Duy Xuyên)… Đồng thời lập hồ sơ đề nghị Tòa án quân sự xử các tên mật thám nguy hiểm có nợ máu với nhân dân và cách mạng như Trần Ngọc Banh, Nguyễn Xuân Trâm… Các hoạt động trên đã có tác dụng răn đe, phân hóa hàng ngũ địch, nêu cao uy tín chính quyền cách mạng.

Lực lượng vũ trang Quảng Nam (gồm công an và quân đội) trong buổi lễ ra mắt Ủy ban Cách mạng lâm thời năm 1945.

Đối với các đối tượng trong các đảng phái phản động, Công an tỉnh đã chủ trì triển khai các mặt công tác, dựa sâu sát vào quần chúng nhân dân, nắm chắc mọi diễn biến hoạt động của chúng. Điển hình, lực lượng Công an Quảng Nam đã tiến hành rà soát toàn bộ đối tượng trong tổ chức Quốc dân đảng, bắt một số tên cầm đầu đưa đi an trí, còn lại một số tên do chính quyền quản thúc. Đồng thời tăng cường việc theo dõi nắm tình hình hoạt động của chúng để đối phó kịp thời. Trước sự tấn công quyết liệt của Công an Quảng Nam, tên Hoàng Tăng - cầm đầu tổ chức Quốc dân đảng ở Quảng Nam đã bỏ trốn ra Hà Nội, ta cử cán bộ bám sát, phối hợp với Công an Hà Nội trừng trị nghiêm khắc, không để bọn chúng gây tội ác với nhân dân. Các địa phương như Điện Bàn, Tam Kỳ, Tiên Phước, Duy Xuyên - nơi bọn Quốc dân đảng hoạt động mạnh, lực lượng công an đã chủ động nắm chắc mọi diễn biến và có đối sách phù hợp, kịp thời. Đỉnh điểm là qua công tác nắm tình hình, lực lượng Công an tỉnh đã phát hiện âm mưu tháo gỡ đường ray xe lửa cầu Chiêm Sơn (Duy Xuyên) của bọn Quốc dân đảng làm đổ đoàn tàu vào Nam của ta hòng cướp vũ khí, bạo loạn lật đổ chính quyền. Trận này, ta đã vô hiệu hóa, bắt quả tang các tên Hồ Đảnh, Phan Thắng cùng với tang vật gây án.

Bảo vệ chính quyền, đoàn kết nhân dân

Trong những ngày tổng tuyển cử, Công an Quảng Nam đã triển khai các mặt công tác bảo vệ từ tỉnh đến phủ, huyện. Đặc biệt là phải đương đầu với bọn khiêu khích, ngăn cấm không cho nhân dân đi bỏ phiếu. Sau khi giành chính quyền, các tệ nạn do xã hội cũ để lại còn khá nặng nề. Lực lượng công an đã không ngừng ra sức tuyên truyền, giáo dục cải tạo, vận động từ bỏ thói hư tật xấu trở về làm ăn chân chính. Đối với số lưu manh, trộm cướp tùy mức độ mà có biện pháp xử lý phù hợp như răn đe, thuyết phục, quản lý chặt chẽ. Tại Hội An, Công an tỉnh đã tập hợp hơn 100 thanh thiếu niên hư để giáo dục, khuyên răn, vận động tham gia các phong trào cách mạng phù hợp với khả năng của từng người. Với cách làm đó, nhiều thanh thiếu niên đã từ bỏ con đường xấu, làm được nhiều việc hữu ích cho xã hội, một số vào trường thiếu sinh quân, một số gia nhập quân đội…

Công an Quảng Nam tham gia diễu hành trong lễ ra mắt Ủy ban Cách mạng lâm thời năm 1945.

Trong công tác giữ gìn trật tự trị an, công an tham gia giải quyết tốt các mâu thuẫn, mất đoàn kết phát sinh trong nội bộ nhân dân, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân. Điển hình là bắt tạm giam một đối tượng người xã Điện Phước (Điện Bàn) đã lợi dụng quyền hành tự ý mở phiên tòa xét xử một số người trước kia có mâu thuẫn tranh chấp đất với gia đình và ngôi thứ trong làng. Tại Đại Lộc, nhân dân hai làng nọ xảy ra thù hận và đánh nhau do tranh giành đất canh tác, lực lượng công an đã kịp thời vận động, chỉ ra những sai trái và giải quyết mối bất hòa, qua đó tạo sự đoàn kết cao giữa hai làng. Song song là công tác phối hợp cùng các lực lượng khác bảo vệ an toàn các chuyến thăm và làm việc của lãnh đạo Đảng, Chính phủ tại địa phương. Nổi bật là các chuyến thăm của cụ Huỳnh Thúc Kháng về các địa phương tiếp xúc nhân dân, ghi nhận ý kiến đề đạt với Chính phủ, góp thêm những bài học trong công tác bảo vệ lãnh tụ của lực lượng Công an tỉnh.

Trong những ngày đầu thành lập, cùng với Đảng bộ và nhân dân trong tỉnh, lực lượng Công an Quảng Nam đã từng bước vươn lên khắc phục mọi khó khăn, ổn định tổ chức, vừa chiến đấu vừa rút kinh nghiệm từ thực tiễn. Mặc dù kinh nghiệm chưa nhiều, nhưng ý thức trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân, lực lượng Công an Quảng Nam đã không tiếc máu xương, ra sức bảo vệ chính quyền cách mạng còn non trẻ, góp phần cùng các lực lượng khác tạo nền móng vững chắc trong sự nghiệp đảm bảo an ninh trật tự cho đến ngày hôm nay.

NHƯ Ý