Những người giữ biển - Bài 1: Thật gần mà thẳm xa

Chuyến công tác cùng Bộ Tư lệnh vùng 3 Hải quân, thăm quân và dân các huyện đảo Cồn Cỏ (Quảng Trị), Lý Sơn (Quảng Ngãi) trong những ngày giáp tết giúp chúng tôi “vỡ” ra nhiều điều về biển đảo quê hương. Có những thuyền trưởng mải miết theo hải trình hàng tháng trời. Có những người lính bám đảo năm này qua năm khác chưa một lần được về quê đón tết. Có những ngư dân kiên tâm bám biển dù từng bị bắt, bị cướp tàu, chồng chất nợ nần. Họ “khảm” vào bức tranh biển đảo những ánh ngọc trai lấp lánh tự tâm hồn.

Thuyền trưởng Phạm Huy Sang chỉ huy lái tàu HQ 630. Ảnh: Q.VIỆT

BÀI 1: THẬT GẦN MÀ THẲM XA

Trong hải trình này, chúng tôi chỉ gắn bó với các anh được hai đêm, mà các anh thì luôn đối diện với biển, đối diện với chính mình hàng đêm như vậy trong mỗi chuyến đi. Tiếng gọi từ biển luôn thao thức, níu sâu trong từng hơi thở các anh - những người giữ biển…

1. Tàu HQ 630 kéo hồi còi dài tạm biệt quân cảng Đà Nẵng đưa chúng tôi vượt sóng gió đến đảo tiền tiêu Cồn Cỏ (Quảng Trị) lúc 18 giờ 30 phút ngày 27.1. Con nước chè hai liên tục níu vào mạn tàu rồi vỡ òa quấn quýt. Đâu đó xung quanh vịnh Đà Nẵng, những chùm ánh sáng lia thẳng ra vùng biển rồi hất ngược lên bầu trời. Màn đêm nhanh chóng phủ xuống mắt nhưng chúng tôi nhận rõ một vài trạm ra đa được bố trí bên bờ vịnh Đà Nẵng đang thực hiện công việc thường xuyên của họ. Con tàu càng ra xa cửa vịnh, gió dần thốc lên từng luồng, nước dâng từng đợt sóng rồi vỡ vụn liên miên.

Với chuyến đi này, Đại tá Phạm Văn Quang - Phó Chính ủy Bộ Tư lệnh Vùng 3 Hải quân cùng đoàn công tác có sự tham gia của 25 phóng viên đến từ các báo, đài ở khắp mọi miền Tổ quốc mang theo nhiều phần quà chúc tết quân và dân trên đảo. Ý nghĩa nhất vẫn là niềm háo hức được gặp, chia sẻ với những người giữ biển. Khác với hình dung của chúng tôi về vị Phó Chính ủy quắc thước, nghiêm nghị, ông Quang hiện ra thật giản dị, gần gũi xiết bao. Độ tuổi lục tuần chưa thể xóa đi vẻ tráng kiện, cái nhìn thẳng, cái bắt tay thật chặt của người sĩ quan công tác lâu năm trong ngành. Ông bảo, Trung Quốc di dời giàn khoan Hải dương 981 ra khỏi vùng biển Hoàng Sa trước 1 tháng so với dự tính là một thắng lợi lớn về ngoại giao của ta. Chúng ta kiên quyết, kiên trì đấu tranh vì lẽ phải, vì chủ quyền biển đảo thật khôn khéo, nhận được sự đồng tình, ủng hộ lớn của dư luận, bạn bè quốc tế. Tuy vậy, biển Đông vẫn luôn là vùng nhạy cảm, bởi sẽ rất khó để Trung Quốc từ bỏ âm mưu bành trướng, độc chiếm biển Đông.

Biển đảo mãi là phần máu thịt thiêng liêng của Tổ quốc nên trong chuyến đi này, tất cả 25 phóng viên chúng tôi đều tập trung dõi theo câu chuyện của vị Phó Chính ủy Vùng 3 Hải quân. Với chất giọng nhỏ nhẹ mà rành rẽ, ngắt quãng đúng cao trào, câu chuyện của ông cũng hệt như con sóng ngoài xa. Điều khiến Đại tá Phạm Văn Quang lo nghĩ là thời gian gần đây, Cảnh sát biển Việt Nam xác nhận giàn khoan Hải dương 981 đang được các tàu vận tải, hộ tống kéo trên biển Ðông, gần bờ biển của Việt Nam. Giàn khoan này di chuyển từ bắc xuống nam biển Ðông và đã đi qua vĩ tuyến 15. Mặc dù thông tin ban đầu được lực lượng của Việt Nam xác nhận là giàn khoan được kéo sang Ấn Ðộ Dương để thực hiện việc khoan thăm dò theo một hợp đồng đã ký từ trước của Trung Quốc với một quốc gia Ðông Nam Á, tuy nhiên không ai dám khẳng định đây là mục đích duy nhất của phía Trung Quốc. Theo nhận định của Đại tá Phạm Văn Quang, trong năm 2015 này, Trung Quốc sẽ tiếp tục thực hiện mưu đồ bành trướng biển Đông. Nhiệm vụ của chúng ta không chỉ là sẵn sàng đối phó bằng các quyết sách an ninh, quốc phòng đúng đắn mà còn phải liên hệ chặt chẽ với các nước quốc gia trong khu vực, bảo vệ lãnh hải, bảo vệ lẽ phải. Biển đang gọi và tâm thế của chúng ta là những người làm chủ biển đảo thiêng liêng.

2. Câu chuyện của vị Phó Chính ủy kéo dài đến nửa đêm thì tạm dừng để mọi người chợp mắt, mai còn thăm đảo. Con tàu vẫn mải miết với hải trình vạch sẵn. Đêm giữa biển muôn trùng vốn huyền bí bỗng vỡ òa khi nửa vầng trăng ló ra khỏi quầng mây xám. Sóng rất gần mà trăng lại như nằm ngay trên đỉnh đầu. Không ai muốn ngủ vùi trong một không gian trữ tình đến vậy. Tất cả đều gần bên, như thuyền trưởng tàu HQ 630, Thượng úy Phạm Huy Sang vẫn đều đặn đưa tàu lách từng luồng sóng. Thuyền trưởng Sang có dáng người thanh, gọn, đôi mắt trũng sâu ít khi nháy mắt lúc nhìn. Suốt cả hải trình, chúng tôi không nghe anh nói mà chỉ thấy đôi mắt dõi sâu vào tầm biển. Anh tìm lối đi an toàn nhất mà nhanh nhất có thể cho tàu HQ 630. Biết vậy, nhưng cảm giác như anh đang tìm một ánh nhìn đồng điệu dấy lên từ biển. Đã lâu nay, anh Sang làm bạn với sóng, với gió, biển với anh thật gần mà thẳm xa.

Thuyền trưởng Phạm Huy Sang sinh năm 1982. Theo tiếng gọi từ biển, tháng 9.2001, người thanh niên quê Thái Thụy (Thái Bình) thi đỗ vào Học viện Hải quân. Tháng 3.2007, anh ra trường, được điều về công tác ở nhiều tàu thuộc biên chế ngành hải quân. Tháng 10.2011, anh được điều làm thuyền trưởng tàu HQ 9482 có trọng tải 250 tấn, dong ruổi khắp các vùng biển thuộc vịnh Bắc bộ. Từ tháng 7.2013 đến nay, Thượng úy Phạm Huy Sang được điều làm thuyền trưởng tàu HQ 630. Đây là con tàu hiện đại của Bộ Tư lệnh Vùng 3 hải quân, tàu có một máy chính 980CV và 3 máy phụ trong đó có 2 máy 126CV, máy còn lại 90CV phục vụ cung cấp điện và nhiều hoạt động khác trên tàu. Thuyền trưởng Sang cho biết, với một sĩ quan hải quân, điều kiện cần không phải là năng lực điều khiển tàu bởi là thuyền trưởng thì ai cũng đã được đào tạo bài bản ở Học viện Hải quân. “Đã nhận được lệnh là phải tức tốc ra khơi, bất luận là ngày hay đêm, ngày nghỉ hay lễ, tết. Nhiệm vụ của chúng tôi là phải thường xuyên trực, tuần tra, tuần tiễu, huấn luyện dài ngày trên biển, kể cả trong điều kiện thời tiết phức tạp. Nhiều thuyền trưởng trước đây khi thực hiện nhiệm vụ đã sẵn sàng hy sinh để bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của đất nước, chúng tôi học hỏi ở họ tinh thần vì nghĩa lớn” - thuyền trưởng Sang nói.

Gần sáng, biển càng dữ dội. Gió lạnh thốc vào boong tàu. Người thuyền trưởng trẻ tuổi luôn dõi mắt về phía trước, đảm bảo con tàu đang bám theo hải đồ. Ấy vậy, câu chuyện của chúng tôi lại càng lắng sâu. Sang nhớ lại, khi Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải dương 981 tại vùng biển Hoàng Sa hồi tháng 5.2014, khu vực biển đảo của Việt Nam được đặt trong tình trạng phải luôn luôn sẵn sàng đấu tranh. Tàu HQ 630 phải hoạt động liên tục, dài ngày trên biển. Có chuyến tuần tra kéo dài gần 2 tháng trời mà anh không một lần gọi điện đến người thân. Sau chuyến đi ấy, cập cảng trở về, Sang được vợ gọi điện báo tin đang mang thai đứa con thứ hai. Anh vỡ òa sung sướng. Mang theo trọng trách, Thuyền trưởng Phạm Huy Sang cùng các cộng sự trên tàu luôn phải nhạy bén trong mọi tình huống, không để bị động xử lý. Nhiều lần tàu HQ 630 phải đối mặt với tàu nước ngoài xâm phạm lãnh hải. Bọn chúng dùng thủ đoạn cho tàu tăng tốc lao thẳng vào HQ 630 rồi dùng vòi phun nước mặn vào boong hòng làm hỏng hệ thống điện không cho tàu rú còi. Chúng dùng đèn pha quét sáng rồi mở loa công suất lớn uy hiếp anh em trên tàu. Trước những tình huống phức tạp, người thuyền trưởng vẫn giữ bình tĩnh, sáng suốt chỉ huy con tàu vượt qua những thời điểm khó khăn. “Dù ở trên biển hay trở về đất liền, biển luôn trong tâm thức của mình. Công việc dù khó khăn nhưng chúng tôi quá đỗi tự hào. Xuân này mình phải trực trên biển, không đón tết được với người thân. Đón tết trên biển rồi về đón tết ở đất liền, chẳng phải niềm vui nhân đôi đó sao?” - Thuyền trưởng Phạm Huy Sang nháy mắt, cái nháy mắt lần đầu tiên chúng tôi thấy ở anh.

NGUYỄN QUANG VIỆT