Nữ lái xe Trường Sơn

Năm 1968, trên tuyến đường Trường Sơn, đế quốc Mỹ huy động lực lượng lớn máy bay đánh phá các con đường trọng điểm, nhằm ngăn chặn mọi sự chi viện của miền Bắc cho miền Nam. Nhu cầu cung cấp nhân lực, vật lực cho miền Nam càng trở nên cấp bách, lái xe nam không đủ, Bộ Tư lệnh Đoàn 559 giao nhiệm vụ cho Binh trạm 9, Binh trạm 12 tuyển gấp một số nữ thanh niên xung phong, lập đội lái xe vận tải tuyến hậu phương để hỗ trợ các khu vực cửa khẩu. Những nữ thanh niên xung phong có sức khỏe tốt, tháo vát, biết chút ít về kỹ thuật được tuyển chọn và gửi đi đào tạo cấp tốc.

Ngày 18.12.1968, tại vùng rừng núi thuộc xã Hưng Phổ, huyện Hương Khê (tỉnh Hà Tĩnh), trung đội nữ lái xe mang tên Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Thị Hạnh ra đời. Trung đội đảm nhận vận tải hàng hóa, lương thực, thực phẩm, thuốc men cho chiến trường miền Nam; đưa thương binh, bệnh binh, cán bộ từ chiến trường ra miền Bắc điều dưỡng, học tập…, với tuyến hoạt động chủ yếu từ Bến Thủy (Nghệ An) đến Tây Trường Sơn, trong đó có nhiều trọng điểm địch đánh phá rất ác liệt như Ngã ba Đồng Lộc, Khe Ve, Long Đại, 050, Cổng Trời...

Người giỏi đi một mình, tay lái yếu hơn đi hai người. Họ phải chặt cây làm ngụy trang, đi ban đêm bằng ánh sáng hắt lên từ bóng đèn đặt dưới gầm xe để tránh máy bay địch phát hiện. Đến nơi tập kết hàng hóa, các nữ lái xe kiêm luôn việc bốc vác; dọc đường về thì chăm sóc, động viên thương binh, làm thay cả nhiệm vụ y tá.

Đời cánh nữ lái xe Trường Sơn không thể kể hết những gian khổ, hiểm nguy. Thời tiết khắc nghiệt, ăn ngủ ngay trên xe hay chui dưới gầm xe, phải bám men theo sườn núi Tây Trường Sơn một bên là núi, một bên là vực sâu thăm thẳm, có đoạn đường chỉ vừa cho chiếc xe lăn bánh...

Mặc cho địch đánh phá suốt ngày đêm với nhiều loại bom đạn tần suất cao, các nữ chiến sĩ lái xe vẫn kiên cường, dũng cảm vượt cung, tăng chuyến, không để lỡ giờ, lỡ ngày của kế hoạch vận chuyển, đưa những chuyến hàng “vì miền Nam ruột thịt” đến nơi an toàn.

Trong ký ức của các thành viên đơn vị luôn in đậm hình ảnh cô Phạm Thị Phàn - người thấp bé nhất nhưng bản lĩnh và sự gan lì cũng nhất trung đội. Phạm Thị Phàn đã dẫn đầu đoàn xe hơn chục chiếc của cánh lái xe nam vượt “cửa tử thần” thẳng tiến về Cổng Trời trong ánh sáng “được soi” bằng hỏa pháo của địch, kèm theo những mảnh đạn văng tung tóe phía trước, phía sau, rơi cả trên nóc ca-bin. Trong cảnh ánh chớp dài lóe sáng và tiếng động cơ máy bay địch gầm rú trên đầu, bắn đuổi theo đội hình càng làm nổi lên hình ảnh quả cảm và bản lĩnh của những cô gái lái xe Trường Sơn...

Còn có nhiều tấm gương dũng cảm như Tiểu đội trưởng Tiểu đội 1 Bùi Thị Vân đã chỉ huy, vận chuyển thương binh vượt qua Ngã ba Đồng Lộc, gặp máy bay Mỹ đánh phá cả trước và sau đội hình, nhưng các cô kiên quyết không bỏ xe, không bỏ đồng đội, vững tay lái vượt qua trọng điểm, đưa thương binh vào nơi trú ẩn an toàn.

Trong dịp gặp mặt kỷ niệm 60 năm mở đường Hồ Chí Minh - Ngày truyền thống Bộ đội Trường Sơn (1959 - 2019), các nữ chiến sĩ lái xe năm xưa bùi ngùi nhớ lại, thời chiến xăng quý lắm, chị em phải hút xăng bằng miệng đổ ra thùng, rồi lại từ thùng đổ vào xe, có khi xăng ọc vào miệng nuốt luôn xuống bụng.

Chiến sĩ lái xe Trường Sơn không sợ bom đạn, nguy hiểm mà chỉ sợ trôi xe, mất hàng, không đưa được thương bệnh binh đến nơi an toàn. Nhất là những lúc lái xe qua ngầm vào mùa mưa, nước từ trên thác tràn xuống cuồn cuộn, nếu tay lái không vững, xử lý tình huống không nhanh, thì cả người và xe rất dễ bị nước cuốn trôi…

Đầu năm 1972, trung đội nữ lái xe Trường Sơn được điều về trường đào tạo lái xe D255, thuộc Cục Quản lý xe máy, tiếp tục phục vụ tại các kho xe, kho hàng, bệnh viện quân đội thay cho các lái xe nam ra trận. Tại đây, đại đội nữ lái xe C13 được thành lập với nòng cốt là Trung đội Nguyễn Thị Hạnh và 300 học viên lái xe nữ.

Sau này, đội nữ lái xe được điều về trường đào tạo lái xe đi tập luyện tham gia lễ duyệt binh năm 1975 tại Quảng trường Ba Đình. Ghi nhận những cống hiến xuất sắc của đơn vị, ngày 23.7.2014, C13 - đại đội nữ lái xe Trường Sơn được Nhà nước trao tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.