Zalo Báo Quảng NamGửi bình luận
Trong quá trình nghiên cứu, tìm hiểu tại tự đường tộc Trương Công (xã Bình Minh, Thăng Bình), người trong gia tộc đã tìm thấy 2 tài liệu liên quan đến chủ quyền biển đảo của Việt Nam có từ thời vua Tự Đức nhà Nguyễn.
Ông Trương Công Hoa - Chủ tịch Hội đồng gia tộc Trương Công xã Bình Minh cho biết, 2 tờ lệnh này được vua Tự Đức phong cho cùng một người là ông Trương Văn Lại vào các năm 1854, 1856 được tộc Trương Công gìn giữ cẩn thận và làm chứng cứ lịch sử. Hai tờ lệnh hình chữ nhật cùng có kích thước 25cm x 40cm, được viết trên giấy dó, chữ Hán bằng mực xạ và dấu triện màu đỏ đã không còn rõ nét. Do đã trải qua trên dưới 160 năm nên 2 tờ lệnh không còn nguyên vẹn, 1 tờ bị cháy sém, mất một số chữ.
Theo nội dung thì 2 tờ lệnh này được vua Minh Mạng ban cho ông Trương Văn Lại vào các ngày mùng 3 tháng 12 năm Minh Mạng thứ 7 (1854) và ngày 16 tháng 10 năm Minh Mạng thứ 9 (1856). Tờ lệnh cũng ghi rõ ông Trương Văn Lại quê ở xã Hà Bình, huyện Duy Xuyên, phủ Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam (nay thuộc xã Bình Minh, huyện Thăng Bình). Ông tòng quân phục vụ trong quân đội triều Nguyễn lâu năm, cáng đáng nhiều nhiệm vụ quan trọng nên được vua Tự Đức phong làm Đội trưởng đội thủy quân thống suất quân đội trong đội phòng vệ thủy binh (gồm có 5 đội) của đội thủy vệ Quảng Nam. Do lập được nhiều công trạng, công vụ cần mẫn nên ông Trương Văn Lại tiếp tục được phong bổ sung làm Đội trưởng đội phòng vệ thủy binh, có quyền sai khiến cả 5 đội của đội thủy vệ Quảng Nam.
Dưới đây là bản dịch nghĩa bằng chữ quốc ngữ toàn văn của một trong 2 tờ lệnh này: “Quyền tổng đốc Nam Nghĩa thừa lệnh cấp bằng này. Nay căn cứ vào lời bẩm của viên quản vệ thuộc đội hữu thủy vệ Quảng Nam, lựa chọn trong đội binh số 5 của hữu thủy vệ có Trương Văn Lại, quê quán tổng Tân An, xã Hà Bình, huyện Duy Xuyên, phủ Điện Bàn. Người này có tiếng cai quản quân lâu năm, công vụ mẫn cán, làm việc nhanh nhẹn, chăm chỉ, thành khẩn gánh vác việc ấy. Nay lập tức cấp cho tờ bằng nay theo đó lãnh đạo. Binh lính trong 20 ngũ này phải nghe theo lời sai phái công việc của viên cai quản. Nếu công vụ có chỗ nào không chăm chỉ đã có công pháp. Hữu bằng cấp. Hữu thủy vệ Quảng Nam 20 ngũ đội 5, Đội trưởng Trương Văn Lại chấp chuẩn như thế. Ngày mùng 3 tháng 12 năm Tự Đức thứ 7”.
Hai tờ lệnh nêu trên phần nào đã cho chúng ta thấy được ý thức về chủ quyền biển đảo của vua Tự Đức trong việc “coi trọng tăng cường quân bị, xây dựng lực lượng hải quân, có tư tưởng quân sự lấy thủy quân làm trọng…”. Qua đó còn thấy được tầm quan trọng của việc bảo vệ vùng biển nước ta vào những năm nửa đầu thế kỷ 19; thể hiện sự chú trọng phát triển lực lượng thủy quân và tầm nhìn chiến lược của triều đình nhà Nguyễn nói chung, của vua Tự Đức nói riêng trong việc quan tâm đến an ninh vùng biển và phòng thủ biển; cắt cử và chọn người tài giỏi để thành lập những đội phòng vệ thủy quân cáng đáng công việc bảo vệ vùng biển đất nước.
TRƯƠNG THANH CHÂU