Chờ... xương rồng nở hoa
Khu kinh tế mở Chu Lai được quy hoạch thành khu kinh tế biển đa ngành, đa lĩnh vực bởi đang có nhiều cơ hội và nền tảng của một môi trường công nghiệp năng động.
 |
| Vòng xuyến 2 tầng, biểu tượng hướng đến đô thị Chu Lai. |
Nút giao vòng xuyến 2 tầng Chu Lai như một chiếc đĩa bay khổng lồ “đậu” trên giao lộ phân chia quốc lộ 1 - cảng Tam Hiệp - cao tốc thành những con đường nhánh, người, xe ngược xuôi như dòng suối. Đêm đêm vệt sáng lung linh kéo từ thị trấn Núi Thành đến tận Tam Anh. Dân địa phương, tài xế đường dài nói không khác gì đô thị!
Ước vọng
Quyết định điều chỉnh quy hoạch Khu kinh tế mở (KTM) Chu Lai đã được công bố. Mười lăm năm trước, khi những viên đá đầu tiên đặt xuống vùng đất đầy nắng gió Chu Lai, nhiều người đã đặt sự hoài nghi về sự thịnh vượng trên vùng đất này. Song Chu Lai đã chứng minh bằng những con số thuyết phục: 87% tổng thu ngân sách mỗi năm, thu hút hơn 25.000 lao động; công nghiệp, xây dựng, thương mại, dịch vụ chiếm 88% cơ cấu kinh tế và sau 20 năm đưa Quảng Nam được cho là nghèo nhất nhì cả nước vào danh sách không nhiều tỉnh thành tự chủ ngân sách, điều tiết về trung ương kể từ năm 2017.
Chữ “mở” đã thành hoài niệm, nhường chỗ cho một khu kinh tế biển nuôi dưỡng giấc mơ đô thị hiện đại. Con đường ven biển đầy bụi đỏ, khách sạn, bảo tàng… đóng cửa, vắng tanh sẽ được trả dần về ký ức. Những dãy nhà ố vàng, cũ kỹ thị trấn An Tân, thị tứ Tam Anh sẽ không còn chỗ trong vóc dáng đô thị mới kéo vệt dài từ miệt Nam Quảng Nam đến tận phía đông Tam Kỳ. Vài ba cụm công nghiệp nhỏ bé không đủ sức lấp đầy những cồn cát ven đường sẽ bừng tỉnh đầy năng lượng theo các khu công nghiệp sắp mọc đầy trên những cồn cát, bám dọc đường thiên lý và thiết lộ Bắc - Nam hay theo con đường 129, trải từ Núi Thành đến tận Thăng Bình. Sân bay Chu Lai sẽ mở toang cửa bầu trời. Không phải mỗi ngày chỉ đón 8 - 10 chuyến bay đến, đi như hiện tại. Khu vực rộng lớn Tam Quang, khu bến cảng Kỳ Hà, Tam Hiệp, Tam Hòa, sân bay… sẽ nhộn nhịp, sôi động logistics, các khu phi thuế quan, khu công nghiệp khí - năng lượng và các ngành công nghiệp sử dụng năng lượng, sản phẩm sau khí. Một ngày, những chiếc du thuyền sang trọng rẽ nước ngược xuôi Trường Giang, khuấy động vịnh An Hòa, đi qua vùng đất xanh cây trái hay ghé thăm các làng nghề thủ công trăm tuổi sống dọc triền sông, bên bến nước đầy gió.
Một hậu cứ mênh mông kết nối giao thương miền Trung - Tây Nguyên, Nam Lào, mở cửa ngõ ra Biển Đông của vùng Đông Bắc Á sẽ dần lộ diện.
Hành động
Mười lăm năm, thời gian quá đủ để thử nghiệm chính sách mới cho một khu kinh tế. “Tấm áo mới” đã khoác lên mình khu vực chưa bao giờ thôi thời sự trong các cuộc tranh biện, khởi đầu vào cuộc hành động. Hành động thế nào để đột phá đúng kế hoạch, tầm vóc của một khu kinh tế biển đa ngành, đa lĩnh vực khi chỉ có quyết định điều chỉnh, mở rộng không gian, không kèm theo bất cứ cơ chế, chính sách ưu đãi nào? Luật đặc khu kinh tế để nâng khung pháp lý cho các khu kinh tế chỉ mới được kiến nghị.
Hôm công bố điều chỉnh quy hoạch, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tuyên bố sẽ ổn định kinh tế vĩ mô, cải thiện môi trường kinh doanh, thể chế pháp luật minh bạch, bảo vệ quyền lợi chính đáng nhà đầu tư. Chính phủ sẽ nghiên cứu, điều chỉnh, ban hành các chính sách miễn giảm thuế, phí, mở rộng công nghệ phụ trợ, cơ chế, chính sách thu hút đầu tư từ các tập đoàn quốc gia đầu tư các dự án có quy mô lớn. Song Thủ tướng cũng nhấn mạnh nội lực địa phương mới là điều quan trọng, quyết định thành bại của các kế hoạch phát triển.
Không bao giờ có đủ mọi cơ chế, chính sách, nguồn lực cùng tất cả điều kiện cần và đủ để giải quyết những khó khăn cho bài toán phát triển ở mỗi địa phương. Nhà nước sẽ thiết kế luật chơi chung. Phần còn lại dành cho doanh nghiệp và thị trường quyết định. Ông Đinh Văn Thu – Chủ tịch UBND tỉnh nói, với điều chỉnh mới này, Quảng Nam sẽ nhanh chóng lập quy hoạch phân khu, chi tiết xây dựng, thiết kế kiến trúc cảnh quan cho các khu chức năng trong khu kinh tế; kiến tạo tầm nhìn rõ ràng cho các doanh nghiệp xây dựng chiến lược kinh doanh. Quảng Nam sẽ quản lý quy hoạch chặt chẽ, lựa chọn đúng nhà đầu tư để họ hoạch định, xây dựng chiến lược kinh doanh.
Khu KTM Chu Lai giờ là chuyện của Quảng Nam. Thay vì kiến nghị xin cơ chế, chính sách, địa phương phải cải cách thể chế, tiếp tục chủ động tìm lối đi cho mình như đã từng làm. Bài toán đặt ra trong lúc này làm sao có thể hiện thực hóa quy hoạch cũng là phép thử cho sự năng động của Quảng Nam có thực sự mở hay không!
Khác với 15 năm trước, Khu KTM Chu Lai giờ đã có "con sếu đầu đàn" Thaco dẫn dắt tăng trưởng. Chu Lai chưa bao giờ lọt khỏi nhóm các khu kinh tế động lực, vẫn là lựa chọn số 1 của các nhà đầu tư đến Quảng Nam. Người Quảng có đủ quyền để nuôi hy vọng, cầu nguyện chờ đợi một ngày mai... Như xương rồng đợi ngày nở hoa!
NAM KHA