Sản xuất vụ hè thu: Nỗi lo khô hạn diện rộng

Chỉ còn vài ngày nữa  nông dân toàn tỉnh tiến hành gieo trồng các loại hoa màu và xuống giống lúa vụ hè thu. Tuy nhiên, thời gian qua nắng nóng kéo dài trên diện rộng khiến hàng loạt hồ chứa đã bị cạn kiệt và mực nước của nhiều con sông đang hạ thấp dần, vì thế nguồn nước tưới cho vụ sản xuất này được dự báo sẽ hết sức khó khăn.

Hàng chục trạm bơm dã chiến vừa được lắp đặt.Ảnh: Nguyễn Sự

Nhiều vùng nguy cấp

Hàng nghìn hộ dân ở huyện Quế Sơn đang nơm nớp lo thiếu nước gieo sạ và tưới cho ruộng lúa trong thời gian tới. Ông Lê Hữu Châu – Phó phòng NN&PTNT Quế Sơn cho biết, hè thu 2014 toàn huyện sẽ xuống giống 3.200ha lúa, giảm 620ha so với đông xuân vừa qua. Ông Châu nói: “Hiện nay, mực nước của tất cả 8 hồ chứa và hàng chục đập dâng trên địa bàn huyện đều bị tụt sâu từ 0,5 - 3m. Vì thế, nhiều khả năng Quế Sơn sẽ có 500ha đất lúa khô hạn nặng trong vụ này, tập trung chủ yếu ở các xã Quế Cường, Quế Châu, Quế Hiệp, Quế Phong, Phú Thọ, Quế Minh, Quế An, Quế Long, Quế Thuận”.

Tại Tiên Phước, nguy cơ hạn hán khốc liệt cũng đang đe dọa rất nhiều vùng. Ông Lê Trí Hiệu – Phó Chủ tịch UBND huyện cho hay, hiện Tiên Phước có 2.400ha đất lúa. Thế nhưng, hè thu 2014 chỉ đưa vào sản xuất 1.800ha, còn lại 600ha phải bỏ hoang vì không có công trình thủy lợi. Ông Hiệu lo ngại: “Trong số 1.800ha đất dự kiến xuống giống trong vụ hè thu tới thì chắc chắn sẽ có 300ha bị thiếu nước tưới nghiêm trọng, diện tích này phần lớn nằm ở xã Tiên Phong, Tiên Thọ, Tiên An. Hiện hầu hết 8 hồ chứa và 120 đập dâng trên toàn huyện đã tụt gần đến mực nước chết”.

Doanh nghiệp quản lý, khai thác, cung ứng nước cũng đang “ngồi trên đống lửa” trước những diễn biến hết sức cực đoan của thời tiết. Ông Huỳnh Hoàng – Phó Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Khai thác thủy lợi Quảng Nam cho biết, hè thu này đơn vị sẽ đảm nhận phục vụ nước tưới cho hơn 25.119ha cây trồng. Dự kiến, số diện tích bị khô hạn khoảng 5.800ha, trong đó có 1.000ha thuộc các hồ chứa như Phú Ninh, Hố Giang, Cây Thông, Thạch Bàn và 4.800ha thuộc những trạm bơm điện nằm ven sông Thu Bồn, Vu Gia. Theo ngành nông nghiệp, do nhiều tháng qua nắng nóng kéo dài, lượng mưa quá ít nên hiện nay mực nước của hầu hết 73 hồ chứa trên địa bàn tỉnh bị tụt giảm mạnh, trong khi đó dòng chảy của những con sông liên tục hạ thấp và thu hẹp dần. Thời gian tới, nếu thời tiết vẫn khắc nghiệt thì vụ hè thu 2014 Quảng Nam sẽ có 11.000ha lúa và hoa màu bị khô hạn nặng…      

Chủ động chống hạn

Ông Lê Trí Hiệu cho biết, trước những diễn biến ngày càng bất lợi của thời tiết, ngay từ tháng 4.2014 huyện Tiên Phước đã yêu cầu ngành nông nghiệp và chính quyền các địa phương khẩn trương xây dựng phương án phòng chống hạn đảm bảo phù hợp với điều kiện sản xuất từng vùng. Nhằm chủ động cung ứng nước tưới cho 300ha đất lúa nằm trong diện nguy cấp, huyện quyết định chi 1,5 tỷ đồng từ nguồn ngân sách để thực hiện nhiều giải pháp đối phó. “Với số tiền đó, chúng tôi sẽ trích một phần mua các loại hạt giống cây trồng cạn có sức chịu hạn tốt hỗ trợ nông dân gieo trồng trên chân ruộng quá bấp bênh nước tưới. Còn lại sẽ cấp cho các đơn vị liên quan gia cố hệ thống đập dâng, khoan giếng trên một số cánh đồng lớn để lấy nước chống hạn. Ngoài ra cũng chi viện 60 máy bơm dã chiến và một lượng nhiên liệu cần thiết cho chính quyền cơ sở nhằm tận dụng triệt để mọi nguồn nước ngọt từ các sông suối, ao hồ tưới cho cây trồng” – ông Hiệu chia sẻ.

Ông Trần Ngọc Bằng – Trưởng phòng NN&PTNT Phú Ninh cho hay, để hạn chế những thiệt hại do khô hạn gây ra, gần đây huyện tập trung thực hiện nhiều biện pháp công trình. Theo đó, đã đầu tư nâng cấp trạm bơm và kiên cố hóa hệ thống kênh chính ở thị trấn Phú Thịnh nhằm đảm bảo nước tưới cho 50ha lúa. Đồng thời gia cố, nạo vét đập Hố Leo của xã Tam Lãnh để hơn 20ha cây trồng không bị thiếu hụt nguồn nước trong vụ hè thu đến. Hiện nay, các ngành liên quan ở Phú Ninh cũng đang tiến hành bê tông hóa hơn 3km kênh mương nội đồng tại xã Tam An, Tam Vinh, Tam Đàn và thi công hệ thống thủy lợi hóa đất màu thuộc xã Tam Phước. Cạnh đó, phối hợp với Công ty TNHH một thành viên Khai thác thủy lợi Quảng Nam hoàn thiện việc mở rộng khẩu độ cống tưới và nâng chiều cao tuyến kênh N12-4 nhằm chủ động phục vụ nước tưới cho cả trăm héc ta lúa, hoa màu trên địa bàn xã Tam Thành, Tam Phước.

Về xã Quế Xuân 2 (Quế Sơn), chúng tôi thấy nhà thầu đang đẩy nhanh tiến độ thi công đập dâng Hòa Mỹ Tây và kiên cố hóa hơn 400m kênh chính của công trình thủy lợi này. Ông Lê Thọ Hồng – Phó Chủ tịch UBND xã cho biết, tổng kinh phí xây dựng 2 hạng mục vừa nêu là 1,5 tỷ đồng, do UBND huyện hỗ trợ từ nguồn vốn sự nghiệp nông nghiệp. Ông Hồng nói: “Những ngày qua chính quyền địa phương thường xuyên có mặt tại hiện trường để đôn đốc đơn vị thi công. Dự kiến, cuối tháng 5 này công trình sẽ hoàn thành để kịp cung ứng nước tưới cho 85ha lúa và hoa màu ngay từ đầu vụ hè thu”. Theo ông Lê Hữu Châu – Phó phòng NN&PTNT Quế Sơn, ngoài công trình trên thì huyện cũng đã bỏ ra 2 tỷ đồng để nạo vét bể hút của 8 trạm bơm điện và lòng hồ chứa Suối Tiên, Vũng Tôm. Đồng thời mở rộng 600m kênh chính thuộc đập Đá Chồng và mua nhiên liệu cấp cho các xã ở những vùng rốn hạn nhằm chủ động đối phó trước nguy cơ thiếu nước tưới của 500ha lúa trong vụ hè thu 2014.

Vụ này Công ty TNHH một thành viên Khai thác thủy lợi Quảng Nam sẽ tiếp tục chi gần 5 tỷ đồng để chống hạn cho 5.800ha cây trồng nằm trong khu tưới của đơn vị. Theo đó, sẽ sửa chữa, lắp đặt, vận hành hàng chục trạm bơm dã chiến tại các khu vực trọng yếu của hồ chứa Phú Ninh, Đông Tiển, Phước Hà, Thái Xuân, Hố Giang, Thạch Bàn. Tiến hành nạo vét sông Vu Gia đoạn từ nhánh sông Quảng Huế đến trạm bơm Ái Nghĩa, khơi thông đoạn đầu sông Lạc Thành, đào vét kênh dẫn và bể hút của các trạm bơm Thái Sơn, Cẩm Văn, Đông Quang, La Thọ, Vĩnh Điện, Cẩm Sa, Tứ Câu. Cạnh đó, công ty cũng lên phương án đắp đập tạm ngăn mặn lấy ngọt tại cầu Gò Nổi (hoặc sông Bến Giá) và đào vét lạch, kênh dẫn để đảm bảo nguồn nước cho trạm bơm Xuyên Đông hoạt động thông suốt…

NGUYỄN SỰ

NGUYỄN SỰ