Cúng ai?
Tôi ở sát rạt chùa, nên quanh năm… hít khói do thập phương bá tánh đến cúng. Có bữa rảnh, tôi ngồi… “mằn” thành phần, gồm có sau đây: quan chức, doanh nghiệp, kẻ đau, người nạn, bà vừa gặp may, ông cầu trúng lớn, con nít chuẩn bị đi thi cha mẹ dắt theo cầu xin… Tất nhiên, nhiều nhất là mấy bà già và các thiếu nữ. Con gái thì cắm đầu lạy, không biết xin chi, nhưng hẳn là có duyên tình, còn bà già thì mong cho an lạc (nhóm này đi nhiều nhất, siêng năng).
 |
| Minh họa: VĂN TIN |
1. Thành phần cúng to nhất là quan chức và doanh nghiệp. Càng ngày, nhiều vụ án lớn liên quan đến quan chức bự bị phanh phui ra. Chẳng cần điều tra cũng biết thừa, là các vị khi lâm nguy, sợ lưới pháp luật chụp xuống, bèn lẳng lặng đi chùa cầu xin, có người mời hẳn sư sãi về nhà cúng mấy ngày liền. Ngày nào từ ăn nhậu, đặt bày mưu mô hại người phá xã hội liên tu bất tận đêm ngày, nay chuyển qua ăn chay niệm phật, mà “phát tâm” đầu tiên là các mệnh phụ phu nhân. Mới hôm nào mấy bà chỉ việc ngồi nghĩ cách đếm tiền mỏi tay, nay buông bỏ qua tụng kinh gõ mõ, ngõ hầu cứu ông chồng lúc tại chức tiền hô hậu ủng thì tham tàn bạo ngược, nói một đằng làm một nẻo, “sạch sành sanh vét cho đầy túi tham”, giờ thỉnh thoảng nghe tiếng còi xe cảnh sát là giật thót không biết đến lượt mình hay chưa, nên cầu Phật cứu.
Họ thường lựa giờ chùa vắng, lẳng lặng vào, mắt dáo dác ngó quanh như sợ phát hiện. Một bữa tôi gặp một ông là giám đốc một công ty lớn của nhà nước đã được cổ phần hóa. Ông này và tôi vốn quen biết nhau, ông khoe mình có 4 bằng đại học, 1 bằng tiến sĩ, “nổ” như bom hạt nhân. Thôi kệ ông nhiều bằng lắm chữ, nhưng tôi biết công ty ông làm ăn khá rồi dần dần cũng èo uột, chỉ có ông là giàu bự. Lính ông thuê rạp, nhờ chùa khai đàn chẩn tế hai ngày trời, từ giám đốc đến nhân viên quỳ lạy rục cẳng.
2. Ông lạy là việc của ông, nhưng hàng xóm ngán nhất là ông cho đốt vàng mã, cháy đỏ góc chùa, khói bay như cháy rừng, nhà nhà đóng cửa, tàn bay dính áo quần, phủ lên cây cối. Nhưng lạ, là chẳng nghe ai chửi, chỉ than phiền, truy ra chẳng qua là tôi chưa có thâm niên nên không biết, chứ bà con ở đây quá quen rồi. Một bữa, chạm mặt, tôi hỏi ông cớ chi mà cúng hoài, ông nói đó là cúng dường bởi nhờ ơn trên nên làm ăn khá. Tôi không bỏ được tính điên khùng của mình, phang luôn, ông khá chứ công ty ông bê bết, tôi biết thừa… Nghe vậy ông cười giả lả, rằng thì mình được phù hộ. Tôi không buông, rằng nghe đại đức trong chùa nói mỗi lần cúng, ông mất gần 100 triệu, tiền đó ông giúp thập phương bá tánh nghèo khó, Phật sẽ thấu lòng ông, hà cớ chi vô làm um sùm rồi đốt giấy khiến con nít bà già ngạt thở? Ông bèn… bí hiểm “tôi có cái lý của tôi, anh không hiểu”.
Tôi càng không hiểu, là thành phần cúng nhiều nhất, không phải là ông, mà là đám cho vay nặng lãi, cá độ đá banh. Ôi thôi, thường nhật là họ ăn nói kiểu dao quay, đòi nợ, chửi mắng, cho vay theo kiểu cắt cổ, sống chết mặc bay, ai không trả là cho ăn dao liền, đánh nhau như kiếm hiệp, khiến mấy người trong xóm cấm tiệt con cháu giao du, nhưng đến rằm, mùng Một, tất cả đều mặc áo lam, nhang đèn kính cẩn sụp lạy trước bàn án bày ngay cổng chùa. Bánh trái, đèn đuốc la liệt, nhưng nhiều nhất là vàng mã. Rằm tháng 7, họ đốt áo giấy cháy đúng một ngày, dồn hết vô thùng phuy to tướng, khói um lên. Có anh cảnh sát khu vực đến, ngó cũng lắc đầu ngao ngán, bởi có ai cấm được họ đâu.
3. Họ cúng ai? Một tay cho vay nói em cúng ơn trên phù hộ cho làm ăn được. Hóa ra đám “anh em ngoài xã hội” này nói như ông giám đốc chuyên khoe bằng cấp kia, chỉ không biết ơn trên của họ là hai người khác nhau hay một người? Tôi hỏi sư thầy, là ông giám đốc cúng dường ơn trên giúp đỡ làm ăn được, đó là tâm nguyện của ổng, nhưng công ty ổng nợ lương tè le, chỉ có ổng là xênh xang, vậy ơn trên chơi không công bằng, “bên trọng bên khinh”, giúp ổng sao không khiến ổng trả lương, nghĩ cách làm giàu cho những người làm công, làm thuê cho ổng đang mòn mắt xanh mặt vì khốn khổ? Sư thầy lắc đầu, rằng họ ưng cúng thì mình cúng, tâm nguyện họ tốt hay xấu, ơn trên biết. Tôi “rấn” tiếp, là giáo lý Phật giáo đâu khuyến khích đốt vàng mã, hà cớ sao cho đốt cháy đen cả góc chùa? Tới đây, sư thầy hạ giọng, là mình có can ngăn, nhưng họ muốn thế, hóa vàng cho thập loại chúng sanh không áo quần tiền bạc ở thế giới bên kia có cái mà dùng. Thôi thì tạm chấp nhận, nhưng gieo duyên là ở hiện hữu, doanh nghiệp như gia đình, anh em như thủ túc, kẻ cận kề mình đêm ngày, cho nó một đồng cũng tiếc, đi mua áo giấy mấy chục triệu đốt đỏ góc trời, duyên đó bay về đâu? Sư thầy coi bộ mệt, rằng tùy duyên anh à.
Vậy đám người chuyên cho vay nặng lãi, chung chi cá độ, bóp họng người nghèo kia, cúng ai? Đến đây thì sư thầy bật liền: “Thầy nói biết bao lần họ không nghe, là đừng cúng trước chùa, ma quỷ mô dám đứng trước mặt Phật, thế mà cũng cúng, mệt lắm. Đó là vô minh anh biết không?”. Tôi nghe, không kìm được, vậy cái ông tiến sĩ giám đốc đó rồi đám quan chức có tội với dân, có vô minh không? Sư lại cười. Tôi vẫn chưa chịu: “Hỏi thiệt thầy, là Phật có cứu những người như vậy không?”. “Phật chỉ giúp chúng sanh rẽ lối mê về bến giác, chứ Phật có chi mà cho”. “Vậy thầy nghĩ sao từ người ít học đến kẻ “ghế trên ngồi tót sỗ sàng” đều dập đầu lạy xin cái điều không thể có, bởi nghiệp do chính mình tạo, sao nhờ người khác gỡ?”. “Đơn giản thôi anh, chắc anh cũng biết, trăm sự là chạy theo bệnh giả mà ra, họ đã lún sâu, nên khó thoát, dù đầu xanh tuổi trẻ hay đã già”.
Nghe sư nói đến đây, tôi nhớ St.J. Perse - một nhà thơ siêu thực Pháp nói rằng chàng sẽ già nếu không một lần cúi mình chính mình. Biết làm sao được, đời là những trượt dài lầm lỗi già nua… Tôi quay sang sư thầy: “Nhưng mà thầy vẫn đứng ra cúng cho họ, khác gì tiếp tay cho vô minh trượt dài?”. “Họ phát tâm, mình không từ chối, chỉ mong họ quay về nẻo thiện”. “Nếu được thì được cho họ, chứ chúng sanh đã chịu biết bao cực khổ từ họ, ai giúp chúng sanh đây?”. “Kiếp này họ tỉnh ra, thì kiếp sau con cháu họ sẽ hành thiện”. Tôi “chọc khe”: “May mà chúng sanh lầm lỗi quá, chứ không thì chùa im ắng hè?”. Sư thầy bật cười, dẫn Hegel: “Cái gì hợp lý thì tồn tại”.
TRUNG VIỆT