"Lên núi đặt lờ..."
Bí thư Huyện ủy Tây Giang Briu Liếc cho rằng, một trong những tiêu chí của nông thôn mới (NTM) là phải có hợp tác xã (HTX). Đây là điều quá khó khăn. Nếu có tổ vần công, đổi công giúp nhau thì xem được, chứ thực hiện mô hình HTX là không khả thi.
Đây là một thách thức lớn tại miền núi, vốn là nơi đặc thù về điều kiện đường sá, tập tục, phương thức sản xuất, tư duy làm ăn... còn nặng tính tự cấp tự túc, du canh du cư của bà con dân tộc thiểu số lẫn trình độ hiểu biết hạn chế của họ. Tại xã A Tiêng huyện Tây Giang, đây đang là chuyện đau đầu của lãnh đạo xã. Không làm thì không được, mà làm thì như nhà không móng. Năm 2005, xã có lập HTX Thanh niên xung phong, thành phần tham gia là thanh niên địa phương. HTX này được giao làm một số công trình, chủ yếu là sửa chữa một số tuyến đường để có thu nhập, nuôi bò, đổi lại họ phải tự thu chi, tất nhiên có giấy tờ sổ sách. Do không quen điều hành, làm việc theo nhóm, bò thì thả rông, một thời gian sau đổ bể hết, bò chết, cuối cùng... uống bữa rượu giải tán. “Vào HTX là phải hoạt động theo Luật HTX. Ở xã tôi, nó sẽ đối mặt với vô số cái không: không nhân lực, không kinh phí ban đầu, không người điều hành, không biết làm gì, không có vùng chuyên canh” - ông Briu Quân, Bí thư Đảng ủy xã A Tiêng nói. Còn bà A Lăng Thị Thiếu - Phó Chủ tịch UBND xã A Tiêng cho biết: “Vào HTX, mỗi thôn phải có tổ hợp tác, có chi thu rõ ràng, công khai kinh phí hoạt động, sổ sách hẳn hoi. Ví dụ dệt thổ cẩm ở thôn Tà Vàng, toàn người lớn tuổi 70 - 80 không biết chữ, rảnh thì làm, chủ yếu là làm rẫy, khi ra bán, trưng bày mỗi nhà mỗi giá... thì hỏi làm sao mà họ là xã viên HTX được?”.
Hẳn, câu chuyện này không riêng gì ở Tây Giang và cho thấy, có độ chênh lệch rất lớn giữa chủ trương trung ương với thực tế địa phương. Từ đây cho thấy đường đi của chính sách vẫn chưa sát với những gì cần phải có ở cơ sở. Vè nói ngược ở Quảng Nam có câu: “Ngựa đua dưới nước, cá chạy trên bờ - lên núi đặt lờ - xuống sông đốn củi...”. Mai này chưa biết ra sao, chứ bây giờ cứ buộc bà con miền núi vào HTX mới công nhận NTM, là tréo cẳng ngỗng, y như mấy câu vè trên.
TRUNG VIỆT