Mùa Nobel 2013
Trong tuần này, Ủy ban Nobel tại Học viện Karolinska của Thụy Điển lại vinh danh các nhà khoa học có những công trình đóng góp thiết thực, giải quyết nhiều mối quan tâm và thách thức của nhân loại.
 |
| Francois Englert và Peter Higgs, chủ nhân của giải Nobel Vật lý 2013. (Ảnh: AFP) |
Giải thưởng Nobel đầu tiên của mùa giải 2013 về y học cho công trình nghiên cứu mang tính đột phá về cơ chế vận chuyển trong tế bào của 3 nhà sinh hóa là James Rothman và Randy Schekman (cùng quốc tịch Mỹ) và Thomas Suedhof (Đức). Công trình khám phá nguyên tắc phân tử chi phối cơ chế các protein và những chất khác được vận chuyển trong tế bào. Nhờ đó, con người đã có thể hiểu biết hơn những trục trặc trong quá trình vận chuyển của tế bào có thể gây ra các triệu chứng rối loạn thần kinh và kháng nhiễm như bệnh tiểu đường. Mỗi tế bào trong cơ thể chúng ta có thể được ví như một nhà máy sản xuất và xuất khẩu “hàng hóa” là những phân tử. Thiếu đi sự tổ chức cực kỳ chính xác này, hoạt động của tế bào sẽ rơi vào hỗn loạn hậu quả là nhiều bệnh sẽ xảy ra. Công trình mang tính đột phá này có thể giúp giới chuyên khoa tìm ra thêm những lý giải phục vụ cho công tác giúp phòng ngừa và điều trị bệnh tiểu đường, vốn được coi là một trong những căn bệnh phổ biến nhất hiện nay. Theo tổ chức Y tế Thế giới, hiện có khoảng 347 triệu người trên thế giới đang mắc phải căn bệnh này và là một trong 7 nguyên nhân dẫn đễn tử vong cao nhất từ nay đến năm 2030.
Giải thưởng Nobel Vật lý 2013 cũng đã có chủ là ông François Englert người Bỉ (81 tuổi), và ông Peter Higgs người Anh (84 tuổi). Lẽ ra, giải thưởng này trao cho 3 người nhưng do nhà khoa học Bỉ Robert Brout đã mất năm 2011. Công trình của các nhà khoa học này chính là những phát hiện về hạt Higgs giúp con người hiểu hơn về sự tạo nên vũ trụ. Sau 50 năm mãi đi tìm, các nhà khoa học đã phát hiện ra Higgs nhờ các thí nghiệm ở máy siêu tốc gọi là LHC. Việc tìm ra được hạt Higgs là một thành công lớn làm cho mô hình Chuẩn về 3 loại “tương tác mạnh”, “tương tác yếu” và “tương tác điện từ” trở nên vững chãi. Đặc biệt, việc tìm ra hạt Higgs giúp người ta có thể mạnh dạn tiến đến thống nhất với loại tương tác cuối cùng là “tương tác hấp dẫn”. Tổng Giám đốc tổ chức Nghiên cứu hạt nhân châu Âu CERN Rolf Heuer từng cho biết, việc phát hiện một hạt có các đặc điểm tương thích với những đặc điểm của hạt Higgs sẽ mở đường cho những nghiên cứu chi tiết hơn nhằm thiết lập những đặc tính của phân tử mới, đồng thời vén màn những bí ẩn khác trong vũ trụ. Với hạt Higgs, loài người sẽ có thêm một nguồn năng lượng mới và dồi dào. Ngoài ra hạt Higgs còn có thể giúp con người tạo nên những thành tựu công nghệ đột phá trong giao thông và viễn thông.
Trong khi đó, giải Nobel hóa học đã được vinh danh cho 3 nhà khoa học người Mỹ, gồm Martinb Karplus (gốc Áo), Michael Levitt (gốc Anh) và Ariel Warshal (gốc Israel). Công trình của họ có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, là nền tảng quan trọng cho hầu hết những tiến bộ trong ngành hóa học hiện nay. Công trình đó giúp chúng ta có thể sử dụng các chương trình máy tính mạnh để hiểu được cũng như dự đoán những quá trình hóa học phức tạp có thể xảy ra với tốc độ chỉ bằng1/1000 giây. Đáng nói hơn nữa, khám phá trên cũng đặt nền nóng cho các chương trình nghiên cứu và dự đoán phản ứng hóa học. Việc hiểu chi tiết các phản ứng hóa học có thể giúp tối ưu hóa chất xúc tác, các loại thuốc và các tế bào năng lượng mặt trời.
Những giải thưởng cuối cùng của mùa Nobel đang tiếp tục được công bố, khẳng định thêm những đóng góp của con người vì sự nghiệp phát triển của hành tinh.
QUỐC HƯNG