Nền kinh tế khó khăn, nhiều doanh nghiệp hoạt động cầm chừng, thua lỗ, phá sản, khiến đối tượng công nhân xin hưởng chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần gia tăng khá nhanh.
Chị L.T.T. ngồi đếm lại số tiền chế độ BHXH hơn 4 triệu đồng vừa nhận được từ cơ quan BHXH. Hơn một năm trước, chị T. làm công nhân ở TP.Hồ Chí Minh và được lãnh trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp cùng BHXH khi đã đủ thời gian thụ hưởng. Chị T. nói: “Số tiền này cũng giúp tôi được ít nhiều trong thời gian chưa có việc làm. Nhiều người nói đợi đóng đủ 20 năm rồi nhận lương hưu, nhưng làm công nhân như tôi biết bao giờ mới đóng đủ”.
Giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội tại cơ quan bảo hiểm xã hội. Ảnh: D.L |
Theo thống kê của BHXH tỉnh, bình quân một ngày ở mỗi huyện, thành phố, cơ quan BHXH giải quyết chế độ trợ cấp một lần cho khoảng 80 người. Đặc biệt, trong giai đoạn kinh tế khó khăn, số người đến làm hồ sơ hưởng chế độ một lần tăng đột biến, có ngày trên 100 người. Vì vậy trong năm 2012, số người hưởng chế độ một lần trong toàn tỉnh là 7.051 người, với số tiền hơn 55 tỷ đồng. Riêng trong 8 tháng đầu năm 2013, con số này đã tăng lên 6.096 người, với số tiền do BHXH chi trả hơn 53 tỷ đồng.
Luật BHXH vẫn quy định nếu những trường hợp bệnh hiểm nghèo mà không được giải quyết chế độ một lần, khi về hưu nếu không may qua đời, người nhà có thể hưởng tuất thường xuyên hoặc một lần do từng hoàn cảnh cụ thể. Cụ thể, trường hợp hưởng tuất thường xuyên là con dưới 18 tuổi còn đi học, vợ hoặc chồng, người mà đối tượng trực tiếp nuôi dưỡng (cha, mẹ) quá tuổi lao động, hoặc con dưới 16 tuổi bị bệnh đã giám định suy giảm khả năng lao động trên 81% (hưởng suốt đời), với tối đa không quá 4 suất tuất cho một trường hợp. Nếu gia đình không còn người hưởng thường xuyên thì sẽ được hưởng một lần, ngoài tiền mai táng phí thì mỗi năm công tác của đối tượng sẽ được hưởng 1,5 tháng lương bình quân. |
Một bộ phận cán bộ, công chức lớn tuổi cũng mang tâm lý này, nhưng theo một cách lý giải khác. Ông T.Đ.M, là cán bộ ở huyện dù chưa đến tuổi nhưng có ý định xin về hưu sớm để được lãnh một lần chế độ BHXH. Bởi theo ông M: “Nếu đủ tuổi để về hưu, tôi đã có thời gian đóng BHXH trên 20 năm, không thể hưởng một lần được. Trong khi bản thân tôi cũng hay có bệnh, muốn được nghỉ sớm để có khoản tiền an dưỡng tuổi già”. Ông N.V.H, một người có bậc lương khá cao vì là chuyên viên cao cấp, lại nắm giữ chức vụ chủ chốt ở một cơ quan, đã đóng BHXH hơn 30 năm. Hiện ông bị bệnh ung thư nên có nguyện vọng muốn giải quyết chế độ một lần. Tuy vậy, sau nhiều lần đi tới đi lui, nguyện vọng của ông H. vẫn không được giải quyết, bởi ông thuộc trường hợp hưởng lương hưu chứ không thể hưởng chế độ một lần. Cán bộ cơ quan BHXH tỉnh nhận định, đây là trường hợp xác đáng, nếu giải quyết chế độ một lần được thì rất tốt cho ông H. Tuy nhiên, chiếu theo Luật BHXH thì cơ quan BHXH không thể giải quyết được.
Trong một buổi đối thoại do Sở LĐ-TB&XH tổ chức, ông D.V.C (huyện Phú Ninh) đã thắc mắc rằng một người bị bệnh hiểm nghèo, nhưng đã đóng BHXH trên 20 năm, khi nghỉ việc có được hưởng chế độ một lần hay không? Về vấn đề này, ông Trần Cẩm - Phó Giám đốc BHXH tỉnh, cho biết: “Ai đã đóng đủ BHXH trên 20 năm, chỉ có hưởng lương hưu, vì luật đã quy định. Chính sách chỉ nhằm hướng đến đảm bảo an sinh xã hội bền vững về lâu dài, muốn cho mỗi người có được một khoản lương hằng tháng khi về già, có cuộc sống ổn định hơn nhờ mức lương này. Chỉ có một “rào cản” đối với những người bị bệnh hiểm nghèo nhưng nếu đóng đủ BHXH trên 20 năm thì không được hưởng một lần, cơ quan BHXH cũng không thể giải quyết được”. Theo Luật BHXH, chỉ có trường hợp ra nước ngoài định cư mới được giải quyết chế độ một lần khi đã đóng đủ 20 năm BHXH trở lên. Vấn đề này đã được BHXH các tỉnh, trong đó có Quảng Nam kiến nghị Trung ương xem xét, nhưng hiện vẫn chưa có văn bản nào quy định giải quyết nên vẫn phải chờ.
HOÀNG LINH