Thủy điện lo thiếu nước

Các nhà máy thủy điện ở miền núi đang đối mặt với tình trạng thiếu nước cục bộ, ảnh hưởng an ninh năng lượng và sản xuất, sinh hoạt vùng hạ du.

Mục tiêu giữ nước phục vụ tưới tiêu cho hạ du luôn được các nhà máy thủy điện quan tâm.

Tại miền núi, do thiếu nước cục bộ kéo dài, một số công trình thủy điện tính toán tạm ngừng phát điện để giữ nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất trong thời gian tới. Trước đó, UBND tỉnh đề nghị nhà máy thủy điện A Vương dừng phát điện từ ngày 8.12.2015 đến hết tháng 1.2016  để tích nước.  Nhưng do đến hết tháng 1, lượng nước về hồ vẫn thiếu đến 19m nước, tỉnh phải tiếp tục đề nghị dừng các tổ máy đến hết tháng 2. Hiện tại, hồ chứa A Vương cũng chỉ tích được 65% dung tích. Ông Trần Đình Bản - Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Thủy điện A Vương cho biết, năm ngoái lưu vực hồ thủy điện A Vương hầu như không mưa, lượng nước về hồ chỉ bằng 40% so với trung bình nhiều năm. Cuối năm ngoái, hồ chứa thủy điện A Vương mới tích được hơn một nửa dung tích hữu ích. Hiện hồ thủy điện A Vương không thể vận hành theo quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn mà phải vận hành theo yêu cầu của địa phương để đảm bảo giữ nước cho mùa khô sắp tới. Theo lãnh đạo nhà máy thủy điện này, các hồ chứa vẫn có thể giữ đủ nước cho sinh hoạt và sản xuất nhưng với điều kiện là địa phương phải sử dụng tiết kiệm nước. Trong khi đó, nhà máy thủy điện Sông Tranh 2 vẫn xả nước cầm chừng để giữ nước phục vụ sản xuất, sinh hoạt cho hạ du. Việc vận hành nhà máy thủy điện Sông Tranh 2 vừa đảm bảo theo yêu cầu tưới tiêu của địa phương vừa đạt mục tiêu phát điện.

Hiện nay, ngành nông nghiệp tỉnh đã đưa ra những phương án cụ thể đối phó với tình trạng thiếu nước. Trong đó có cả giải pháp tiếp tục yêu cầu các nhà máy thủy điện giảm phát điện để tập trung dự trữ nước cho mùa hạn, nhất là thời kỳ sử dụng nước gia tăng mùa hè và thu 2016. Chi cục Thủy lợi tỉnh cảnh báo, các hồ thủy lợi trên địa bàn tỉnh đang thiếu hụt nước, khó bảo đảm cấp nước sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp nếu không có mưa bổ sung trong tháng 7, tháng 8 tới. Dự lường được khó khăn, trước Tết Bính Thân, lãnh đạo tỉnh đã làm việc với các chủ hồ chứa thủy điện yêu cầu hạn chế thoát nước để tích trữ nước. Việc xử lý các trạm bơm, điều tiết nước hợp lý cho vụ hè thu cũng được các địa phương tích cực triển khai sớm. Theo ông Hoàng Văn Bảy -  Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước (thuộc Bộ Tài nguyên - môi trường), đơn vị sẽ thường xuyên theo dõi lượng nước về các hồ thủy điện bậc thang ở Vu Gia - Thu Bồn để có những chỉ đạo phù hợp. Trước mắt, các địa phương trong tỉnh căn cứ lượng nước về thực tế và mực nước đạt được so với quy trình để điều chỉnh thời gian và lưu lượng xả nhằm cân đối nguồn nước cho cả mùa cạn. Còn nhớ, vào mùa khô năm ngoái, do thiếu nước nghiêm trọng, nhà máy thủy điện A Vương gần như chỉ phát điện cầm chừng. Thời điểm cuối tháng 7.2015, lòng hồ thủy điện sông Bung 4 (Nam Giang) còn chưa đầy 2m nước. Nhiều đoạn sông, suối gần như cạn kiệt nguồn nước. Các nhà máy thủy điện đều phụ thuộc vào nguồn nước của nhau dẫn đến thực trạng thiếu nước chung. Thiếu nước đương nhiên sẽ thiếu điện.

Theo Sở Công Thương, trên địa bàn tỉnh có 47 dự án thủy điện đang hoạt động. Các nhà máy thủy điện lớn như A Vương, Sông Tranh 2, Sông Bung 4… ngoài duy trì sản lượng điện theo hợp đồng đã ký kết với đối tác còn phải đảm bảo phân bổ nguồn nước hợp lý cho phía hạ du. Nếu tụt xuống mực nước chết, chắc chắn hàng vạn héc ta hoa màu vụ hè thu ở hạ du sẽ bị thiệt hại. Còn Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho rằng, các tháng nắng nóng đỉnh điểm như tháng 5 và 6, EVN đã dùng giải pháp khai thác tối đa các nguồn nhiệt điện than và tua bin khí, các nguồn thủy điện được khai thác theo kế hoạch để điều tiết nước cho hạ du mùa khô, mua điện Trung Quốc ở mức hợp lý để đảm bảo cung cấp điện cho sản xuất, sinh hoạt.

TRẦN HỮU