Vì môi trường không khói thuốc

Hôm nay 22.10, tại Trung tâm Văn hóa Quảng Nam, UBND tỉnh tổ chức mít tinh phát động xây dựng tỉnh Quảng Nam không khói thuốc lá. Đây là một trong những hoạt động nhằm kêu gọi cộng đồng chung tay ngăn ngừa tác hại của thuốc lá, đồng thời đẩy mạnh thực thi Luật Phòng chống tác hại thuốc lá để từng bước xây dựng môi trường văn minh, không khói thuốc trên địa bàn tỉnh.

Bộ Y tế thống kê ở Việt Nam có đến 33 triệu người không hút thuốc lá nhưng thường xuyên hít phải khói thuốc tại nhà, trong đó phụ nữ và trẻ em chiếm 2/3. Con số này tại nơi làm việc là 5 triệu người. Điều này trở nên đáng lo hơn khi Tổ chức Y tế thế giới (WHO) trong các nghiên cứu kỹ lưỡng đã khẳng định rằng “thuốc lá là sản phẩm hợp pháp duy nhất làm chết một nửa số người sử dụng thường xuyên cùng hàng trăm nghìn người không hút thuốc lá”. Việt Nam hiện nằm trong danh sách 15 quốc gia có số lượng người hút thuốc lá nhiều nhất thế giới, trung bình cứ hai nam giới trên 15 tuổi thì có một người hút thuốc lá. Tại Quảng Nam, thói quen sử dụng thuốc lá vẫn còn phổ biến và có xu hướng trẻ hóa, kể cả các khu vực nông thôn, vùng sâu vùng xa.

Tác hại lâu dài

Y học đã có nhiều bằng chứng cho thấy thuốc lá có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Tuy nhiên những tác hại của thuốc lá thường không dễ thấy ngay mà diễn ra rất âm thầm, gây hại cho sức khỏe con người. Không có liều lượng thuốc lá nào là vô hại đối với sức khỏe, có nghĩa là ngay cả khi hút chỉ một điếu thuốc thôi cũng đã gây nên những biến đổi không tốt cho cơ thể. Bác sĩ Đoàn Văn Sen (Trung tâm Y tế Thăng Bình) chia sẻ, qua khảo sát trên 100 đối tượng ở thị trấn Hà Lam, xã Bình Dương và Bình Trị của huyện Thăng Bình cho thấy, hiểu biết về tác hại thuốc lá còn hạn chế, dẫn đến nghiện thuốc lá là khá phổ biến. Dự án triển khai hỗ trợ cai nghiện thuốc lá bằng phương pháp nhĩ châm của Đông y Hàn Quốc triển khai trên địa bàn này cũng vì thế đạt hiệu quả thấp, chỉ có 10% số đối tượng cai nghiện thành công. “Đây là một trong những thách thức lớn đối với công tác phòng chống tác hại thuốc lá và triển khai Luật Phòng chống tác hại thuốc lá tại cộng đồng. Nhất là ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, hạn chế về nhận thức khiến tỷ lệ người nghiện thuốc lá vẫn không giảm trong những năm gần đây” - bác sĩ Sen nói.

Hội thảo giao lưu Việt - Hàn về chương trình cai nghiện thuốc lá bằng liệu pháp Đông y Hàn Quốc. Ảnh: P.Giang

Theo thống kê của các tổ chức y tế, khói thuốc lá có khoảng 7.000 chất độc, là nguyên nhân chính gây bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) và nặng hơn là ung thư phổi, vòm họng, dạ dày, xơ vữa động mạch… Khói thuốc lá khi vào cơ thể qua đường hô hấp sẽ trực tiếp tàn phá phế nang của phổi. Khi phế nang bị phá hủy thì vách trao đổi khí với máu ngày càng vỡ nhiều hơn. Hậu quả là người hút thuốc lá hít vào thì được nhưng thở ra khó khăn, ứ khí trong phổi gây bệnh COPD. Hơn 90% người mắc bệnh COPD là do khói thuốc lá. Người mắc bệnh này thường từ 40 tuổi trở lên, phải sống chung với bệnh suốt đời, không thể điều trị dứt điểm. Mặc dù theo thời giá hiện nay, bệnh nhân COPD ước tính mất trung bình 1 triệu đồng/tháng theo phác đồ điều trị, nhưng thực tế con số này lớn hơn nhiều lần. Dù những cảnh báo về tác hại thuốc lá được in trực tiếp trên các sản phẩm thuốc lá, tuy nhiên phần đông số người hút thuốc vẫn bàng quan với cảnh báo này. “Theo ghi nhận, đa số người tham gia cai thuốc đều do lo ngại tình hình sức khỏe, đại bộ phận đã bị suy yếu, nguy cơ phát bệnh do hút thuốc lâu năm. Điều đó cho thấy, nhận thức của cộng đồng về vấn đề hút thuốc còn hạn chế và thói quen hút thuốc vẫn tồn tại trong cộng đồng” - bác sĩ Phạm Văn Chuyên (Bệnh viện Y học dân tộc tỉnh) khẳng định.

Cộng đồng cần chung tay

Theo bà Nguyễn Thị Liên - Phó Giám đốc Sở Y tế, bên cạnh việc triển khai áp dụng Luật Phòng chống tác hại thuốc lá của các cơ quan chức năng, ngành y tế cũng đã triển khai nhiều hoạt động chuyên môn với mong muốn tìm ra và áp dụng nhiều giải pháp để phòng chống tác hại thuốc lá, nhất là giúp người hút thuốc cai nghiện. Gần đây nhất, phương pháp nhĩ châm để cai thuốc được phía Hàn Quốc thực hiện thí điểm tại huyện Thăng Bình đã mở ra một số tín hiệu tốt. “Chúng tôi đã phối hợp với các chuyên gia phía Hàn Quốc tổ chức thực hiện thí điểm và chia sẻ kinh nghiệm trong quá trình thực hiện thông qua hội thảo giữa hai bên. Đây là một trong những nỗ lực của ngành y tế nói riêng trong việc chung tay hạn chế và tiến tới phòng chống tác hại của thuốc lá trong cộng đồng” - bà Liên chia sẻ.

Năm 2012, Quốc hội đã thông qua Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá. Đến năm 2013, Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại của thuốc lá. Nỗ lực kiến tạo một hành lang pháp lý của Chính phủ nhằm gia tăng hiệu quả của công tác phòng chống tác hại của thuốc lá, cùng với sự vào cuộc quyết liệt của ngành y tế trong triển khai thực hiện suốt thời gian qua đã mang lại những kết quả bước đầu. Số liệu chung từ Bộ Y tế cho thấy trong vòng 10 năm đã giảm 9% tỷ lệ nam giới trưởng thành hút thuốc lá. Tỷ lệ này ở thiếu niên dưới 15 tuổi cũng giảm nhanh chóng trong vòng 7 năm. Điều quan trọng hơn, nhận thức của cộng đồng về tác hại của thuốc lá được nâng cao. Tuy nhiên, về lâu dài, nhận thức này cần được phát triển thành ý thức, hành động đối với mỗi cá nhân, từ đó tiến đến mục tiêu xây dựng một môi trường không khói thuốc.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Thanh, thời gian qua Quảng Nam đã triển khai nhiều hoạt động nhằm tăng cường thực thi Luật Phòng chống tác hại thuốc lá và tuyên truyền, vận động người dân hưởng ứng hành động vì một môi trường không khói thuốc. Tỉnh cũng đã ban hành kế hoạch hành động phòng chống tác hại thuốc lá năm 2015, kế hoạch tổ chức mít tinh nâng cao nhận thức cho cộng đồng, phấn đấu xây dựng Quảng Nam không khói thuốc lá trong thời gian đến.

PHƯƠNG  GIANG