Xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo cấp địa phương: Giải pháp nào hữu hiệu?

Nằm trong khuôn khổ chương trình Ngày hội khởi nghiệp (KN) đổi mới sáng tạo quốc gia - Techfest 2018”, sáng qua 26.11 tại TP.Tam Kỳ, UBND tỉnh phối hợp với Bộ KH&CN tổ chức hội thảo “Giải pháp xây dựng hệ sinh thái (HST) KN đổi mới sáng tạo cấp địa phương”.

Các đại biểu thảo luận tại hội thảo. Ảnh:VINH ANH

Thách thức

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Tân, thời gian qua Quảng Nam có nhiều nỗ lực trong việc xây dựng HST KN và đã đạt một số kết quả nổi bật. Tuy nhiên, những kết quả đó chưa đáp ứng mong đợi mà phong trào quốc gia KN do Thủ tướng Chính phủ phát động. Để xây dựng thành công HST KN, ngoài sự nỗ lực của địa phương, cần sự hỗ trợ hơn nữa từ trung ương và sự hợp tác của cộng đồng trong và ngoài nước. Vì vậy, Quảng Nam xem hội thảo “Giải pháp xây dựng HST KN đổi mới sáng tạo cấp địa phương” là diễn đàn lớn của địa phương, được kỳ vọng là nơi tập hợp trí tuệ và kinh nghiệm từ các nhà hoạch định chính sách, các chuyên gia, nhà khoa học, cộng đồng KN, các nhà đầu tư, quỹ đầu tư... Qua đó giúp Quảng Nam học hỏi mô hình hay, cách làm mới và những kinh nghiệm hoạt động quý báu trong quá trình xây dựng HST KN.

Các đại biểu dự hội thảo nhìn nhận, HST KN là khái niệm hoàn toàn mới, nên trong quá trình triển khai, các địa phương sẽ gặp nhiều vướng mắc, khó khăn, đôi lúc mang tính hình thức, phong trào. Ông Lý Đình Quân - Giám đốc Trung tâm Ươm tạo KN Sông Hàn cho rằng, cơ chế, chính sách cho hỗ trợ KN đổi mới sáng tạo địa phương mới chỉ dừng ở hình thức hỗ trợ tổ chức các cuộc thi, các chương trình đào tạo ngắn hạn, hội thảo, hội nghị… mà thiếu các cơ chế, chính sách cụ thể để hình thành các thành tố của HST KN một cách mạnh mẽ như thiết lập các khu làm việc chung, các chương trình ươm tạo, kết nối tập đoàn, công ty, các quỹ đầu tư tham gia hoạt động hợp tác, hỗ trợ KN. Nguồn ngân sách đầu tư, hỗ trợ cho KN quá ít ỏi, kể cả ngân sách và nguồn xã hội hóa ở mỗi địa phương; tư duy, nhận thức và năng lực của các tổ chức, cá nhân làm công tác hỗ trợ KN chưa thực sự thay đổi, chưa được đào tạo bài bản về hệ thống kiến thức KN đổi mới sáng tạo; các chương trình truyền thông, kết nối mạng lưới còn rời rạc; giáo dục KN chưa được đầu tư… Đó là những thách thức của việc xây dựng HST KN địa phương.

Đồng bộ các giải pháp

Đại diện mạng lưới cố vấn KN (VMI), ông Trần Trí Dũng cho biết, Việt Nam không nằm ngoài các quốc gia đi trước, đó là xây dựng HST KN phải đi từ những địa phương cụ thể, chứ không phải ở cấp trung ương. Bởi vì mỗi một vùng có một đặc trưng văn hóa, sự ưu tiên phát triển riêng, và HST KN phải thích nghi với ưu tiên đó. “Nếu sản phẩm của KN phải phù hợp với thị trường thì HST KN đổi mới sáng tạo phải phù hợp với nhu cầu của địa phương đấy” - ông Dũng nói. Ngoài ra, việc xây dựng HST KN đổi mới sáng tạo cần nhiều nhà đầu tư, cố vấn KN - những người đóng góp nguồn lực, cả tài lực và thời gian, thì không đâu quý bằng nguồn lực có sẵn tại chỗ, là những doanh nhân đi trước. Đó là những lý do phải thúc đẩy việc xây dựng HST KN đổi mới sáng tạo ở cấp địa phương. Từng HST nhỏ sẽ đóng góp làm nên HST lớn ở tầm quốc gia.

Để xây dựng HST KN địa phương, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Tân cho rằng, nếu không có sự hỗ trợ, định hướng của trung ương, nhất là việc hoạch định chính sách, đề ra cơ chế, chính sách hỗ trợ cho KN, thì các địa phương sẽ không có những bước đi đúng đắn, hiệu quả. Về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Văn Tùng cho biết, xây dựng HST KN quốc gia nhất định phải đi từ địa phương, trung ương chỉ là người hoạch định, đề ra chính sách phát triển chứ không thể làm thay. Trong triển khai thì phải đồng bộ, không thể mạnh ai nấy làm và mỗi nơi làm một kiểu, đồng thời phải tiếp thu cách làm của các nước trên thế giới thì mới phát triển nhanh, hiệu quả. Ông Tùng cho biết, năm nay là năm thứ 4 Việt Nam tổ chức Ngày hội KN đổi mới sáng tạo quốc gia. Qua hoạt động này đã ghi nhận bước phát triển của HST KN với các chương trình, nội dung hoạt động hỗ trợ KN ngày càng đi vào thiết thực, chứ không phải phong trào như ban đầu.

Chuyên gia Lý Đình Quân cho rằng, giải pháp nhanh và hiệu quả cho phát triển HST KN địa phương là cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, trong đó có chủ trương đồng bộ và quyết liệt từ lãnh đạo cấp tỉnh đến các đầu mối hỗ trợ triển khai hoạt động KN tại địa phương; chọn nhân sự phụ trách lĩnh vực hoạt động KN có tố chất, kỹ năng tốt, tư duy tích cực và hướng đến mục tiêu chiến lược; kiến tạo các tổ chức mới có hạ tầng như khu làm việc chung, khu ươm tạo, các câu lạc bộ KN; đẩy nhanh hoạt động giáo dục KN trong trường học; tăng cường kết nối các nguồn lực cho hỗ trợ KN như tư vấn, đầu tư và kết nối thị trường; kết nối mạng lưới KN trong nước và quốc tế bằng cách đưa nhiều chuyên gia KN về địa phương để tạo chuyển biến về tư duy và tri thức KN...

VINH ANH