Thu ngân sách nội địa khó đạt kế hoạch

Chỉ có 3 sắc thuế vượt dự toán

Thuế thu nhập cá nhân, lệ phí trước bạ và thu tiền sử dụng đất là 3 sắc thuế có khả năng đóng góp lớn vào cơ cấu thu 11 tháng qua, hiện đã vượt thu theo tương ứng: 760 tỷ đồng (152,5% dự toán), 445 tỷ đồng (130,9% dự toán) và 1220 tỷ đồng (152,5% dự toán). Số thu ước định cả năm của 3 sắc thuế này sẽ đạt tương ứng 154,2%, 137,9% và 175%. Phí, lệ phí hiện thu đạt 330 tỷ đồng (94,3% dự toán), nhưng ước cũng sẽ đạt đến 102,9% dự toán (360 tỷ đồng). Tuy nhiên, những khoản thu vượt dự toán này lại quá nhỏ, không thể bù đắp được sự thiếu hụt của ngân sách năm 2019 do sự sụt giảm từ các khu vực doanh nghiệp.

Theo thống kê của Cục Thuế, tính đến ngày 30.11.2019, tổng thu ngân sách trên địa bàn đạt 16.400 tỷ đồng. Con số này chỉ đạt 88,4% dự toán, bằng 95% so cùng kỳ. Nếu trừ tiền sử dụng đất, thuê đất 1 lần và xổ số kiến thiết thì chỉ đạt 14.864 tỷ đồng, đạt 85,8% dự toán, chỉ bằng 93,8% so cùng kỳ. Khối doanh nghiệp nhà nước trung ương (DNNNTW) chỉ nộp ngân sách 600 tỷ đồng (đạt 64,8% dự toán, bằng 89,6% cùng kỳ). Nguồn thu này đạt thấp do số thu của các nhà máy thủy điện chiếm tỷ trọng lớn trong khối DN này nhưng tổng số nộp chỉ 324/593 tỷ đồng, mới đạt 53,7% dự toán. Các DN thủy điện nộp giảm hơn so với cùng kỳ 203 tỷ đồng. Nguyên nhân là thời tiết nắng nóng, khô hạn kéo dài. Hiện đã vào mùa mưa nhưng lượng nước ở các hồ thủy điện vẫn ở mức thấp. Khu vực doanh nghiệp nhà nước địa phương (DNNNĐP) cũng chỉ đóng góp 118 tỷ đồng, đạt 90,8% dự toán.

Đặc biệt, khu vực công thương nghiệp ngoài quốc doanh (CTN-NQD) thu được 9.837 tỷ đồng, đạt 79,6% dự toán, bằng 87,5% so cùng kỳ. Một trong những nguyên nhân tác động đến số thu khu vực này chủ yếu do sự sụt giảm của nguồn thu thuế từ ô tô. Cụ thể, 3 công ty ô tô du lịch của Trường Hải nộp 7.550 tỷ đồng, đạt 78,8% dự toán, bằng 83,9% so cùng kỳ.

Hụt thu từ ô tô, thủy điện

Bộ Tài chính và HĐND tỉnh đã ấn định dự toán thu nội địa năm 2019 là 18.544 tỷ đồng. Sau nhiều phân tích các yếu tố kinh tế, chính sách tác động, kể cả thảo luận, đánh giá kết quả thu với các địa phương, Cục Thuế ước tổng thu ngân sách năm 2019 chỉ khoảng 18.168 tỷ đồng, đạt 98% dự toán và chỉ bằng 94,9% năm ngoái.

Theo ước định của ngành thuế, còn 1 tháng nữa là kết thúc năm chỉ khối DNNNĐP và DNFDI có thể đạt dự toán, tương ứng (100% và 108,4%). Hai khu vực DN còn lại là DNNNTW và CTN-NQD không thể nào đạt được dự toán đề ra. Ước hết năm 2019, khối DNNNTW chỉ nộp 645 tỷ đồng (69,7% dự toán), nhưng thủy điện chỉ đạt 350 tỷ đồng (58% dự toán và bằng 58% so cùng kỳ) và khối CTN-NQD nộp 11.208 tỷ đồng, đạt 89,2% dự toán, bằng 88,4% so cùng kỳ. Trong đó số thu 3 công ty ô tô du lịch ước đạt 8.500 tỷ đồng, đạt 88,7% dự toán. Dự báo hụt thu 1.082 tỷ đồng. Tổng số thu của cả Tập đoàn Trường Hải ước tính là 8.950 tỷ đồng, đạt 84,1% dự toán. Dự báo hụt thu từ Tập đoàn Trường Hải là 1.688 tỷ đồng.

Thu ngân sách nội địa năm 2018 đã tăng một cách “kỷ lục”, cao nhất trong lịch sử thu thuế Quảng Nam. Cục Thuế công bố đến hết năm 2018, tổng thu nội địa đến 19.134,6 tỷ đồng. Số thu này đã vượt hơn 3.668,6 tỷ đồng theo dự toán (23,6%). Nhưng chuyển động của thị trường trồi sụt, khiến rất khó định lượng được phát sinh kinh tế hay năng lực sản xuất, tiêu thụ của thị trường nên một điều dễ hiểu là khó dự lường con số thuế thu được theo kế hoạch một cách chính xác.

Trường Hải đã công bố năm 2019 dự kiến sẽ nộp ngân sách tại Quảng Nam 17.350 tỷ đồng (10.838 tỷ đồng thuế nội địa, 6.512 tỷ đồng thuế xuất nhập khẩu), nhưng bất lợi của thị trường sản xuất, phân phối ô tô nên đã không thể hoàn thành kế hoạch. Cục Thuế cho hay dự toán giao thu với Trường Hải các năm đều do Bộ Tài chính quyết định, nhưng 2 năm gần đây (năm 2017 và 2019) đều hụt thu lớn, nên cần thay đổi để giảm bớt áp lực hụt thu cho địa phương. Những thống kê này cho thấy, dự toán đầu năm chưa có sự phân tích, đánh giá đầy đủ các nguồn thu.

Ông Nguyễn Hoàng Minh - Phó Chủ tịch HĐND tỉnh cho rằng nếu như không bất lợi từ thời tiết thì theo thiết lập cách tính thuế mới của EVN, cho dù các nhà máy thủy điện có công suất tối đa vẫn không thể đạt kế hoạch thu thuế thủy điện (mức giá tính thuế GTGT áp dụng từ kỳ khai thuế năm 2019 cho các công ty thủy điện là 606,73 đồng/Kwh (giảm đến 3 lần) đã làm giảm thuế giá trị gia tăng thủy điện đáng kể).

Ông Nguyễn Đức – Trưởng ban Kinh tế ngân sách HĐND tỉnh nói còn khá nhiều dư địa có thể thu được. Nếu gỡ được nút thắt của các dự án Nồi Rang hay Đạt Phương thì khả năng thu ngân sách sẽ có thể đạt. Tuy nhiên, đó cũng chỉ là ước định. Còn phải chờ đến khi kết toán năm 2019 mới có thể biết được con số chính xác.

TRỊNH DŨNG