Thách thức thu thuế nội địa
Năng lực và quản trị của doanh nghiệp chưa có thêm tiến triển, các nguồn lực mới chưa thể phát sinh, dự toán thu nội địa năm 2018 tăng hơn 9,3% so với năm 2017 liệu có phải là thách thức...? Đây là những vấn đề được các đại biểu quan tâm bàn thảo tại kỳ họp thứ 6, HĐND tỉnh khóa IV khai mạc vào sáng qua 5.12.
 |
| Nhà máy sản xuất xe Mazda sắp khánh thành được cho là có thêm địa chỉ để tăng dư địa tăng thu thuế. Ảnh: T.D |
Cân nhắc đưa ra chỉ tiêu thu nội địa
Theo thẩm tra của Ban Kinh tế & ngân sách HĐND tỉnh, thu nội địa năm 2017 đã đạt 101,4% so với dự toán. Chỉ có 3 huyện hụt thu khoảng 30 tỷ đồng nhưng 15/18 huyện, thành phố còn lại đều vượt thu với số tiền 472 tỷ đồng. Báo cáo cũng cho thấy dù đã đạt dự toán, nhưng có đến 3/6 khoản thu nội địa không đạt dự toán. Cụ thể, thu từ doanh nghiệp nhà nước địa phương chỉ đạt 83,3%, thu từ doanh nghiệp FDI đạt 90,5% và thu từ doanh nghiệp ngoài quốc doanh đạt 87,9% dự toán. Doanh nghiệp nhà nước địa phương nhiều năm sụt giảm và không đạt dự toán. Chưa năm nào vượt qua mức 85% dự toán. Không thể lường trước sự bất ổn của thị trường và khó đoán định được năng lực mới gia tăng có đủ sức tăng thu ngân sách hay không, nên UBND tỉnh chỉ đưa ra dự toán thu nội địa năm 2018 là 15.476 tỷ đồng (tăng 9,37% so với Trung ương giao 2017 (15.476/14.150 tỷ đồng). So với ước thực hiện năm 2017, dự toán này có 3 khoản thu thấp hơn. Đó là thu từ doanh nghiệp nhà nước trung ương chỉ bằng 82%, thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất chỉ bằng 63,4%, thu từ khu vực công thương nghiệp ngoài quốc doanh thấp hơn so với Bộ Tài chính giao 459 tỷ đồng, trong đó giảm 365 tỷ đồng số thu từ 2 công ty ô tô Trường Hải (Kia và Mazda).
Ông Võ Hồng - Phó Chủ tịch HĐND tỉnh cho rằng thị trường ô tô đã ấm trở lại. Năng lực sản xuất và quy mô ô tô và các ngành kinh tế khác có dấu hiệu tăng trưởng. Thu nội địa dự báo hụt ngay từ đầu năm 2017 nhưng kết thúc vẫn tăng chứng tỏ thu nội địa liên tục tăng qua các năm. Cần phải có niềm tin vào sự tăng trưởng của thị trường. Cùng quan điểm trên, ông Nguyễn Đức – Trưởng ban Kinh tế & ngân sách HĐND tỉnh cho rằng dự báo tác động tích cực từ việc điều chỉnh chính sách giảm mức thuế nhập khẩu linh kiện ô tô để lắp ráp trong nước sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô gia tăng sản lượng và số lượng tiêu thụ, góp phần tăng thu ngân sách. Ban Kinh tế & ngân sách HĐND tỉnh đề nghị UBND tỉnh cần có thêm những giải pháp đồng bộ trong chỉ đạo, điều hành, phấn đấu tăng thu.
Tuy nhiên, ông Phan Văn Chín - Giám đốc Sở Tài chính cho hay không thể lường trước được sự bất ổn của thị trường ô tô. Khó có thể tính toán một cách chính xác thu nội địa bởi thị trường quyết định chứ không phải doanh nghiệp. Nếu bố trí tăng lên thì có nguy cơ hụt thu. Ông Nguyễn Tri Ấn – Bí thư Huyện ủy Núi Thành nói ngành thuế dường như đã làm tất cả biện pháp kỹ thuật để chống thất thu thuế, tìm kiếm các nguồn thu bù đắp vào sự thiếu hụt ngân sách của năm 2017. Nhưng những khoản đột biến ấy không còn nữa. Dư địa không còn nữa thì lấy gì để tăng thu. Ngay như nguồn thu từ các doanh nghiệp khai thác khoáng sản dự kiến sẽ rất lớn, nhưng ngành thuế không được phép điều tra sản lượng hay đặt cân, camera để chấn chỉnh. Cơ quan thuế không thể làm được gì nếu các sở, ban, ngành, địa phương không hợp tác.
Đối diện thách thức
Con số thu nội địa năm 2018 đã được Bộ Tài chính xác lập là 15.476 tỷ đồng, tăng hơn 9% so với số ước thực hiện năm 2017, không chỉ tạo ra “căng thẳng” riêng ngành thuế mà cho cả doanh nghiệp trong bối cảnh kinh tế Quảng Nam chưa có nhiều năng lực mới phái sinh. Thực tế, hiện Quảng Nam không thể trông chờ vào các khoản thu đột biến như năm 2017 (thủy điện hay phí, lệ phí và thu từ tiền đất…), chỉ dựa vào khả năng tăng trưởng của doanh nghiệp. Thu nội địa nhiều năm qua luôn phụ thuộc vào độ tăng trưởng của Thaco (chiếm hơn 60% tổng thu nội địa). Dự báo lạc quan khi nhìn Thaco liên tiếp xuất xưởng xe ô tô du lịch mẫu mới và khánh thành nhà máy Thaco Bus vào đầu tháng 12.2017. Dự kiến quý I.2018, tập đoàn này cũng sẽ khánh thành nhà máy Mazda mới với công suất 100.000 xe/năm, sẵn sàng hội nhập. Tuy nhiên, chưa ai dự báo được kết quả sản xuất, kinh doanh của tập đoàn này như thế nào khi hội nhập.
Theo ông Lương Đình Đường – Phó Cục trưởng Cục Thuế Quảng Nam, tỷ trọng và tốc độ tăng trưởng thu ngân sách khu vực công thương nghiệp ngoài quốc doanh chủ yếu phụ thuộc Thaco. Tổng số thu giao cho nhà máy Kia, Mazda này là 8.200 tỷ đồng. Để hoàn thành chỉ tiêu này phụ thuộc rất lớn vào sức cạnh tranh, thị trường tiêu thụ ô tô du lịch, tình hình hoạt động kinh doanh ổn định và đạt mức tăng trưởng của hai công ty, nhưng thị trường ô tô sẽ còn biến động lớn chưa thể tính toán được. Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đã giao số thu 2.876 tỷ đồng cho các công ty còn lại của Thaco, tăng 24,8%. Con số này quá cao. Không phù hợp với tình hình phát triển kinh tế địa bàn, không sát với thực tế nên khó có khả năng hoàn thành và thực sự không có địa chỉ thu để phân bổ một cách có cơ sở. “Quảng Nam cũng đã thảo luận dự toán với Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế, đã phân tích đánh giá rất rõ tình hình tiêu thụ ô tô năm 2017 của 2 công ty nhưng không được chấp nhận nên năm 2017 hụt thu từ ô tô 2.400 tỷ đồng. Năm 2018 do ảnh hưởng tình hình tiêu thụ, giá xe giảm liên tục, thuế suất bằng không nhưng trung ương vẫn bảo lưu giao dự toán 8.200 tỷ đồng, cao hơn số xây dựng của tỉnh 3.030 tỷ đồng” - ông Đường nói. Cũng theo ông Đường, ngay như các doanh nghiệp nhà nước địa phương, ngày càng nhỏ quy mô vì cổ phần hóa và năng lực cạnh tranh yếu. Điển hình là yến sào Hội An liên tục giảm doanh thu vì thị trường thu hẹp. Nhưng khi giao dự toán đều căn cứ vào năm trước, ít trừ đột biến nên đành phải nhận và phân giao, dù biết sẽ không tăng và không đạt dự toán.
Ông Ngô Bốn - Cục trưởng Cục Thuế cho hay đã dự lường con số thuế thu theo kế hoạch một cách tương đối chính xác để xác định dự toán cho năm 2018 bằng các “địa chỉ” cụ thể. Nhưng, tất cả chỉ là dự báo. Câu trả lời cho con số chính thức phải chờ vào lực đẩy của thị trường. Song, điều đó khó có thể biết được. Cơ quan thuế đang tìm mọi cách để tăng thu bằng việc khai thác triệt để các nguồn thu. Không bỏ sót bất cứ nguồn thu nào, chống thất thu, gian lận thuế và thu hồi nợ đọng.
TRỊNH DŨNG