Tìm giải pháp tăng thu ngân sách

Bài toán tăng thu ngân sách để bù đắp sự thiếu hụt có thể lên đến hàng nghìn tỷ đồng trong năm 2017 là điều không dễ. Vấn đề này sẽ được bàn thảo tại kỳ họp thứ 5, HĐND tỉnh khóa IX khai mạc vào hôm nay 17.7.

Tạo động lực cho doanh nghiệp phát triển là một trong những cách quan trọng để tăng thu ngân sách.

Dự báo sẽ hụt thu ngân sách

Theo phân tích của Sở Tài chính, nguồn thu chính của ngân sách Quảng Nam phụ thuộc vào khu vực công thương nghiệp và dịch vụ ngoài quốc doanh. Hiện 6 tháng đầu năm, khu vực này đạt khoảng 4.545 tỷ đồng, tăng 2,37% so với cùng kỳ năm trước, nhưng chỉ đạt 41,5% dự toán năm. Một điều đặc biệt và quan trọng trong rất nhiều năm là nguồn thu chủ yếu từ Thaco chiếm đến 87,6% số thu khu vực này. Tuy nhiên, 6 tháng đầu năm chỉ thu được 3.715 tỷ đồng, đạt 38,74% dự toán (dự toán thu từ ô tô là 9.500 tỷ đồng), thấp hơn tiến độ thu là 11,26%. Nguyên nhân chính là việc thay đổi chính sách xe nhập khẩu có hiệu lực năm 2018 (thuế nhập khẩu ô tô từ các nước ASEAN bằng 0%), thị trường ô tô có dấu hiệu giảm doanh số. Các hãng xe cạnh tranh nhau bằng cách giảm giá bán và tâm lý người tiêu dùng đang chờ đợi chính sách thuế và giá xe giảm vào năm 2018, nên sản lượng tiêu thụ ô tô có xu hướng giảm. Theo thống kê, tháng 3.2017 nhà máy của Thaco tại Chu Lai tiêu thụ được 4.364 xe thì tháng 4.2017 chỉ tiêu thụ được 3.657 xe, giảm 707 xe so với tháng 3. Số lượng tiêu thụ giảm dần vào các tháng cuối năm. Số thu nộp ngân sách không đạt tiến độ dự toán thu.

Ông Phan Văn Chín - Giám đốc Sở Tài chính nói dự kiến nguồn thu từ ô tô sẽ hụt nhiều so dự toán. Theo báo cáo của Thaco, năm 2017 sẽ chỉ nộp được 7.737 tỷ đồng (hụt thu 1.853 tỷ đồng). Song, căn cứ số thu những tháng gần đây có xu hướng giảm dần, nên khả năng thu nộp từ Thaco sẽ thấp hơn số công ty dự kiến nộp. Khả năng sẽ chỉ thu được khoảng 6.700 tỷ đồng, giảm so với dự toán thu 2.890 tỷ đồng. Ngoài ô tô, các hoạt động sản xuất, kinh doanh khu vực công thương nghiệp và dịch vụ ngoài quốc doanh đều đạt khá so với tiến độ dự toán. Nhưng nguồn thu này chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ (khoảng 12,4% số thu ở khu vực này), nên không thể bù vào số hụt thu từ ô tô. Dự kiến, nguồn thu từ khu vực công thương nghiệp và dịch vụ ngoài quốc doanh sẽ hụt thu lớn so với dự toán.

Ô tô hụt thu là điều đã được dự báo trước. Ông Phan Văn Chín - Giám đốc Sở Tài chính cho hay thu ngân sách nội địa chỉ đạt 46% đã phản ánh tốc độ tăng trưởng kinh tế Quảng Nam không đạt như kế hoạch đề ra. Các nguồn thu trên các lĩnh vực còn lại đều đạt và vượt cao so với dự toán (như doanh nghiệp nhà nước trung ương đạt 86,35% dự toán (tăng 74%), doanh nghiệp nhà nước địa phương đạt 79,31% dự toán (tăng 22%), doanh nghiệp FDI tăng 48,7%, thuế thu nhập cá nhân 182 tỷ đồng, đạt 65% dự toán, tăng 27,8%, phí và lệ phí đạt 123% dự toán, tăng 56%, thu cấp quyền khoáng sản đạt 230% dự toán, tăng 86%), nhưng lại chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng thu ngân sách nên không thể bù đắp được phần thiếu hụt. Chính sự thiếu hụt này làm cho cân đối ngân sách gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là ngân sách tỉnh và huyện Núi Thành.

Tính toán kế hoạch điều hành ngân sách

Quảng Nam đã từng ghi nhận chỉ có năm 2012 bị hụt thu, còn các năm khác đều tăng và vượt khá nhiều. Con số tổng thu nội địa năm 2017 được xác lập 14.150 tỷ đồng, tăng 8,9% so với thực hiện năm 2016, trong khi số thu nội địa năm 2016 bất ngờ tăng đột biến (13.745 tỷ đồng, vượt đến 156,3%) đã khiến dự toán năm 2017 cũng tăng. Theo một phép tính, nếu chỉ tiêu tăng thu 8,9% và phấn đấu vượt 8 - 10% số thu đó thì số thuế thực thu năm 2017 sẽ tăng đến 16 - 20% so với năm 2016. Trước thực tế này, câu hỏi vì sao năm 2017 lại hụt thu khi mới vừa bước vào “gia đình” của các tỉnh, thành điều tiết ngân sách về trung ương kể từ năm 2017. Ông Phạm Văn Tài - Phó Tổng Giám đốc thường trực Thaco cho biết, sự sụt giảm này chỉ là khó khăn tạm thời. Một phần do chỉ tiêu đề ra hồi đầu năm khá cao. Thaco đang soát xét lại kế hoạch, bảo đảm đủ việc làm cho người lao động bằng cách điều chuyển nhân lực qua lại giữa các nhà máy với nhau trong hệ thống Thaco.

Theo tính toán của Sở Tài chính, Bia VBL thu không đạt kế hoạch (chỉ nộp 50 tỷ đồng, đạt 15,6% kế hoạch) là do sản phẩm bia lon sản xuất trên dây chuyền mới không đáp ứng được yêu cầu tiêu chuẩn kỹ thuật và chất lượng theo đơn đặt. Tồn tại này đang được tập đoàn khắc phục. Dự kiến sẽ sản xuất lại trong tháng 8.2017 và ổn định số thu nộp theo tiến độ trong những tháng cuối năm. Sự bùng nổ của các dự án đầu tư, chỉ mới khởi đầu, hiện thời chưa thể đóng góp nhiều vào tăng trưởng Quảng Nam nhưng một khi năng lực sản xuất phát triển sẽ là nguồn thu đáng kể của Quảng Nam trong một vài năm tới.

Ông Nguyễn Đức - Trưởng ban Kinh tế & ngân sách HĐND tỉnh cho rằng khi làm nghị quyết đã có sự đồng thuận. Hụt thu này có nguyên nhân cụ thể từ ô tô Trường Hải, chứ không phải do quản lý điều hành ngân sách. Bộ Tài chính đã giao thu ô tô quá cao. Ông Võ Hồng - Phó Chủ tịch HĐND tỉnh nói ngân sách chính là xương sống của nền kinh tế. Dự báo thu ngân sách từ bia, ô tô sẽ hụt đã được dự lường, nhưng Bộ Tài chính vẫn áp mức tăng này. Vấn đề hiện tại là tìm giải pháp, điều hành, cân đối thu chi cho ổn chứ không trách về việc giao hay không giao mức tăng ngân sách quá cao như vậy. Quan trọng hơn là tìm, xác định sản phẩm bù đắp hụt thu từ các khoản, lĩnh vực khác vì năng lực sản xuất Quảng Nam thực tế vẫn còn triển vọng. Ông Phan Văn Chín - Giám đốc Sở Tài chính đưa ra 10 giải pháp. Đó là thực hiện đồng bộ các giải pháp để thúc đẩy sản xuất, tạo mọi điều kiện thuận lợi về thủ tục đất đai, giải phóng mặt bằng, đảm bảo an ninh trật tự, đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư trên địa bàn. Sớm đưa các dự án vào hoạt động, tạo nguồn thu cho ngân sách. Tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất và tiêu thụ bia, ô tô… Đồng thời tạo môi trường thuận lợi để khuyến khích khởi nghiệp, lập nghiệp, thu hút đầu tư, ưu tiên các dự án giải quyết được nhiều lao động, tạo nguồn thu lớn cho ngân sách. Ngoài việc tìm kiếm nguồn bổ sung thay thế, tránh sự phụ thuộc vào một hay vài doanh nghiệp, khả năng ngân sách sẽ ít rơi vào tình trạng bấp bênh.

TRỊNH DŨNG

TRỊNH DŨNG