"Chẩn đoán" năng lực cạnh tranh
Lọt vào top 10, thuộc nhóm tốt chỉ số PCI năm 2015 nhưng còn khá nhiều chỉ số thành phần sụt giảm, chính quyền Quảng Nam thức nhận cần một cuộc “chẩn đoán” toàn diện để tiếp tục thay đổi hình ảnh trong mắt doanh nghiệp (DN).
Lược khảo năng lực cạnh tranh
Trong 10 năm tham dự vào cuộc chạy đua đường trường để cải thiện chỉ số và thứ hạng PCI (năng lực cạnh tranh cấp tỉnh), chưa bao giờ Quảng Nam bị “đánh văng” ra khỏi nhóm khá, nhưng lọt vào nhóm tốt luôn là chuyện khó khăn và thường xuyên bị trồi, sụt, đảo chiều khá bất ngờ. Hàng loạt cuộc cải cách đã được đưa ra. Những văn bản, chỉ thị, nghị quyết về cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh đã được ban hành và xác lập. Nỗ lực này đã cho một kết quả khả quan. Tổng điểm số tích hợp 61,06 điểm (tăng 1,09), xếp thứ 8/63 tỉnh, thành cả nước (tăng 6 bậc so năm 2014) và xếp thứ hai vùng duyên hải miền Trung, thuộc nhóm tốt, trở thành gương mặt mới trong top 10 tỉnh, thành dẫn đầu chỉ số PCI. Theo đánh giá điều tra của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), năng lực điều hành của Quảng Nam đã cải thiện đáng kể trên 6 lĩnh vực so với năm 2014. Đó là tiếp cận đất đai, tính minh bạch, chi phí thời gian, chi phí không chính thức, tính năng động và đào tạo lao động. Theo cuộc đánh giá này, 63% DN cho rằng thủ tục hành chính đã đơn giản hơn, 68% DN cho biết không phải đi lại nhiều lần để lấy dấu và chữ ký, 75% DN đánh giá cán bộ làm việc hiệu quả, 68% DN ghi nhận cán bộ thân thiện, nhiệt tình và 90% phí, lệ phí đã được công khai. Trong khi đó, sự ghi nhận của DN cho năm 2014 tương ứng các chỉ số này theo tỷ lệ 51%, 65%, 65%, 60% và 89%.
 |
| Tiếp cận đất đai, lao động, tính năng động… là những chỉ số đã được cải thiện đáng kể trong năng lực cạnh tranh cấp tỉnh của Quảng Nam năm 2015. TRONG ẢNH: Lãnh đạo tỉnh trao đổi với DN về công tác giải phóng mặt bằng. Ảnh: T.D |
DN cũng đã đánh giá môi trường kinh doanh Quảng Nam đã minh bạch hơn. Các website của Quảng Nam đã đạt điểm cao nhất trong 3 năm qua khi có đến 73% DN đã truy cập vào các website của tỉnh, 89% DN cho rằng các tài liệu ngân sách đủ chi tiết để DN sử dụng cho hoạt động kinh doanh và 75% DN thừa nhận họ đã dễ dàng tiếp cận các tài liệu về ngân sách được công bố sau khi cơ quan, cá nhân có thẩm quyền phê duyệt, 79% DN khẳng định chính quyền đã thể hiện sự năng động, sáng tạo, điều hành linh hoạt tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, giải quyết các vấn đề mới phát sinh. Không chỉ vậy, chi phí không chính thức đã dần không còn là gánh nặng của DN tại địa phương khi cuộc khảo sát chỉ đưa ra 6% DN cho biết phải chi hơn 10% doanh thu, khác xa với tỷ lệ 11% của DN cả nước lên tiếng than phiền về tình trạng này.
Thức nhận năng lực nội tại
| PCI là tiếng nói của DN, đo lường chất lượng điều hành kinh tế PCI đã được thực hiện năm thứ 11 liên tiếp, đại diện cho tập hợp tiếng nói của cộng đồng DN dân doanh, đo lường chất lượng thực tế của điều hành kinh tế và nỗ lực cải cách hành chính của chính quyền 63 tỉnh, thành cả nước, thông qua 10 chỉ số thành phần, bao gồm: gia nhập thị trường, tiếp cận đất đai, tính minh bạch, chi phí thời gian, chi phí không chính thức, cạnh tranh bình đẳng, tính năng động, dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp, đào tạo lao động và thiết chế pháp lý. Theo ông Đậu Anh Tuấn, PCI đã trở nên quen thuộc với nhiều địa phương và trở thành con số phản ánh khách quan chất lượng điều hành cấp tỉnh. Cải thiện PCI giờ đây cũng không còn là nỗ lực riêng của các địa phương, mà chính thức trở thành yêu cầu từ chính quyền trung ương. Nghị quyết 19/NQ-CP của Chính phủ năm 2014 đã coi cải thiện PCI là một trong những giải pháp mà chính quyền các địa phương cần thực hiện để góp phần cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. |
Theo ông Đậu Anh Tuấn - Trưởng phòng Pháp chế VCCI, Quảng Nam đã từng có 6/11 lần từng xuất hiện trong nhóm 15 tỉnh, thành đứng đầu PCI. Nhưng lần đầu tiên xuất hiện trong nhóm 10 tỉnh, thành dẫn đầu PCI là một sự khác biệt lớn khi tiếp cận đất đai, chi phí thời gian, chi phí không chính thức và nhất là chỉ số lao động nhiều năm vẫn bị xem là điểm yếu đã được cải thiện rõ rệt. Không nhiều tỉnh, thành mở hội nghị phân tích chỉ số PCI hằng năm như Quảng Nam. Các cuộc cải cách hành chính triệt để, toàn diện, thực chất đã bắt đầu vượt qua khỏi các báo cáo để giúp DN nhận biết sự thay đổi. Những nghị quyết, chỉ thị về nâng cao PCI của Quảng Nam đến nay vẫn rất đúng đắn. Tuy nhiên, các chính sách được xem là thành công nhất lại là những quyết định bớt thủ tục, quy định gây phiền hà, rắc rối cho DN không phải là những chính sách trực tiếp thúc đẩy DN phát triển. Nếu tiếp tục khắc phục điểm yếu đã được nhận diện, chắc chắn sẽ tạo cho kinh tế tư nhân phát triển năng động hơn.
Ý kiến của ông Tuấn không có gì đáng ngạc nhiên khi những chỉ số mang tính chiều sâu như cạnh tranh bình đẳng, hỗ trợ DN, gia nhập thị trường, thiết chế pháp lý vốn được điểm số cao các năm lại bị sụt giảm nhiều vào năm 2015. Có đến 82% DN cho rằng những sáng kiến hay ở cấp tỉnh, nhưng lại chưa được thực thi tốt ở các sở, ngành hay 57% chủ trương, chính sách đúng đắn không được thực hiện tốt ở cấp huyện; 44% DN cho biết chính quyền luôn ưu ái cho các tổng công ty, tập đoàn nhà nước, 80% DN “than phiền” hầu như các hợp đồng, các nguồn lực chủ yếu rơi vào tay DN có liên kết chặt chẽ với chính quyền và 59% cho rằng chính các ưu đãi với các công ty lớn là trở ngại kinh doanh của DN. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trí Thanh cho rằng nâng điểm số, thứ hạng cao đã khó, duy trì lại càng khó hơn khi 63 tỉnh, thành đều nỗ lực để thăng hạng và gia tăng điểm số. Cải thiện chỉ số PCI là câu chuyện dài và liên tục. Quảng Nam sẽ xem xét lại các hệ thống văn bản, trình tự thủ tục hành chính về đầu tư và một số quy định khác liên quan đến hỗ trợ DN sẽ được nghiên cứu, ban hành đồng bộ để tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi.
TRỊNH DŨNG