Gian nan thu hoạch lúa mùa
Hiện nay, người dân trên địa bàn huyện Đông Giang và Tây Giang đang thu hoạch lúa mùa (người Cơ Tu gọi là Haroo Bh’lâng). Tuy nhiên, các đợt mưa bão liên tiếp diễn ra đã gây khó khăn trong việc thu hoạch lúa của bà con.
Đây là vụ lúa được trồng trên nương rẫy, bắt đầu phát dọn từ tháng 3 và thu hoạch vào tháng 11 hàng năm. Chúng tôi đến thôn K’La (xã Dang, Tây Giang) trong cơn mưa rừng rả rích, đường lầy lội do ảnh hưởng của mưa bão. Người dân nơi đây đang tất bật với công việc sửa sang nhà cửa tại nơi ở mới do huyện bố trí để tránh nguy cơ sạt lở. Trong thôn, gia đình nào cũng đang chạy đua với mưa bão, tranh thủ lên rẫy thu hoạch lúa mùa bởi chậm trễ thì lúa sẽ bị hư hại, ảnh hưởng đến nguồn lương thực, nhất là thời điểm giáp hạt.
 |
| Do mới chuyển về nơi ở mới nên người dân thôn K’la phải phơi lúa ngay trong nhà bếp. |
Năm nay, mưa bão ập đến trong lúc lúa mùa đang chín hạt nên thu hoạch gặp rất nhiều khó khăn, nhất là việc phơi và cất giữ lúa. Theo ông Hồ Văn Tịnh - Phó Chủ tịch UBND xã Dang, lúa mùa năm nay phát triển tốt, bà con rất mừng, nhưng mưa bão lại xảy ra liên tiếp nên phải tranh thủ lên rẫy để thu hoạch, khó nhất là việc phơi và dự trữ lúa, vì đa số người dân mới chuyển về đất ở mới, nhà cửa còn tạm bợ. Mỗi hộ có những địa điểm làm rẫy riêng, để đến được rẫy, nhiều người phải vượt qua đường rừng lầy lội, cắt qua những đoạn suối khi lũ đang ầm ào đến, thậm chí các hộ ở thôn Zơlao (xã Dang) phải vượt qua lòng hồ thủy điện A Vương bằng những thanh tre đơn giản.
Để cứu lúa kịp thời, người dân nơi đây dậy từ sáng sớm, mang bao, gùi lên rẫy, nhiều người không nghỉ trưa, thu hoạch cật lực để mang lúa về. Chị Bhơnướch Amlem (thôn K’tiếc, xã Dang) vừa nhanh tay gặt lúa trong khi nước mưa đã thấm đầy khuôn mặt. Chị cho biết, từ trước tới giờ chưa thấy mưa nhiều như năm nay, mưa nhiều thế này dân làng dễ mất mùa lúa, phải tranh thủ thu hoạch. Anh Bhơriu Trim ở thôn Bút Nga (xã Sông Kôn, Đông Giang) cũng đang chạy đua với bão lũ, vượt hơn 10km đường rừng, qua nhiều đoạn sông suối để lên rẫy thu hoạch lúa. Lúa mùa năm nay của anh bông trĩu nặng, đủ ăn trong năm, nhưng thời tiết khác thường buộc anh và vợ phải nhờ đến hàng xóm giúp đỡ để thu hoạch kịp thời, tránh gió làm ngã lúa. Anh Bhơriu Trim hồ hởi: “Khó khăn lắm anh ơi, những năm trước mưa ít thì bình thường, giờ phải thu hoạch trong lúc mưa bão, số lượng thóc thu về ít lắm, chưa nói việc phơi lúa sau này còn khó hơn nữa”. Hiện nay lượng lúa chưa thu hoạch vẫn còn nhiều, nhất là ở xã Dang, khoảng 80% bà con nơi đây làm lúa mùa. Thời tiết xấu gây ảnh hưởng đến quá trình thu hoạch.
. Anh Bhơriu Bôl vừa làm xong nhà bếp, cả nhà đành phải nằm chung với lúa vừa gặt xong. Mặt khác, mưa bão thường xuyên nên anh đành phơi ngay trong nhà bếp, giăng màn xung quanh để chuột không phá hoại. Anh Bhơriu Bôl thở dài: “Lúa năm nay chỉ đủ ăn thôi, nhưng giờ mưa thế này sao phơi lúa được. kho thóc cũng chưa làm được, giàn bếp thì chật hẹp, lúa có hiện tượng nảy mầm rồi”. Trước kia, mỗi lần thu hoạch lúa mùa, người miền núi chuẩn bị rất chu đáo, từ việc phơi lúa cho đến bảo quản khỏi bị ướt, chống được các động vật gặm nhấm nên cho đến mùa thu hoạch năm sau lúa vẫn an toàn. Già làng Bnướch Nghiêng nói: “Bây giờ, việc làm xinir (giàn phơi bằng lửa than) đã bị lãng quên, mọi người không biết bảo quản lúa trong những ngày nhiều mưa này, lúa nảy mầm hết, bố già yếu rồi không làm nổi việc đó nữa”.
Cơn bão số 15 đã qua, nhưng trên địa bàn huyện Đông Giang và Tây Giang vẫn còn mưa, trời trở lạnh. Người dân nơi đây cũng đang tích cực thu hoạch lúa mùa còn lại, dù trước đó không ít diện tích lúa của nhiều gia đình đã bị mưa bão gây đổ ngã và rụng hạt.
BHƠRIU QUÂN - BHƠRIU NA