Nuôi cá lồng bè trên sông: Thiệt hại nặng do bão lũ
Nhiều mô hình nuôi cá lồng bè tự phát ở các lưu vực sông trên địa bàn tỉnh đã chịu nhiều thiệt hại sau các đợt mưa bão vừa qua, vì thế rất cần giải pháp để chấn chỉnh, hướng đến phát triển bền vững.
Thiệt hại nặng
Nhiều người nuôi cá lồng bè ở các lưu vực sông trên địa bàn tỉnh đang khóc ròng vì thiệt hại quá lớn trong các đợt bão lũ vừa qua. Ở TP.Hội An, hầu hết 2.800 lồng bè nuôi cá điêu hồng, chẽm, dìa trên sông Cổ Cò ở phường Cửa Đại đều bị thiệt hại.
Ông Lê Phước Trình (khối phố Phước Trạch, phường Cửa Đại, TP.Hội An), chủ hộ nuôi cá ở 10 lồng bè trên sông Cổ Cò cho biết: “Dù đã di dời các lồng bè nuôi cá vào sát bờ, chằng cột cẩn thận nhưng cá vẫn thoát ra ngoài vì gió giật quá mạnh, lưới quanh lồng bị rách. Các loại cá chết hàng loạt vì môi trường bị biến động khi nước biển dâng kết hợp với nước đục ngầu từ thượng nguồn về. Bão lại sắp sửa vào đất liền nên rất lo lắng, chỉ mong thu hoạch, bán cá xong là chúng tôi chuyển đổi nghề”.
Tương tự, ở các xã Tam Xuân 2, Tam Quang, Tam Hòa, Tam Hải (Núi Thành) có 150 lồng bè bị thiệt hại do bão số 9. Ở TP.Tam Kỳ, hàng trăm lồng bè nuôi cá cũng bị bão đánh chìm. Đáng nói, trong lịch mùa vụ được Chi cục Thủy sản ban hành trước khi bắt đầu vụ mới đã khuyến cáo nông dân nuôi cá lồng bè cần thu hoạch, bán cá trước ngày 30.9 để tránh thiệt hại do bão lũ gây ra.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, phần lớn nông hộ nuôi cá trong lồng bè vì muốn nuôi trái vụ để thu lợi lớn vì bán vào thời điểm cuối năm, dịp tết nên bất chấp khuyến cáo của ngành chức năng. Trong khi đó, ở một số vùng nuôi cá lồng bè như Tam Phú (TP.Tam Kỳ) hay Tam Xuân 2 (Núi Thành), người dân không kịp thu hoạch cá trước mùa bão lũ để bán cho tư thương vì cá còi cọc, sinh trưởng chậm.
“Thông thường cần 7 - 9 tháng thì có thể thu hoạch cá chẽm nhưng có thể do chất lượng cá giống kém nên chậm lớn. Thức ăn chúng tôi mua với giá rẻ nên có thể không cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cá phát triển bình thường. Tôi sẽ học hỏi thêm nghề nuôi cá lồng bè để đầu tư tốt hơn trong năm đến” - ông Trương Công Dũ (thôn Tân Phú, xã Tam Phú, chủ hộ nuôi cá chẽm trong lồng bè ở sông Tam Kỳ) nói.
Tìm giải pháp
Theo ông Nguyễn Hữu Trường - Trưởng phòng Nuôi trồng thủy sản (Chi cục Thủy sản), dù Quảng Nam đã có quy hoạch nuôi cá lồng bè nhưng đến nay vẫn còn tình trạng tự phát. Trước khi bước vào vụ mới, ngành thủy sản phối hợp với các địa phương tổ chức tập huấn, hướng dẫn nông dân áp dụng bài bản quy trình nuôi cá nhưng họ không mặn mà tiếp thu, vận dụng. Ngành cũng ban hành lịch mùa vụ, hướng dẫn chi tiết cách đầu tư, chăm sóc, phòng tránh bệnh để giúp người dân nuôi cá tốt, thu hoạch trước mùa bão lũ nhưng rất ít nông dân áp dụng.
“Không có cơ sở nào để xử phạt nông hộ nuôi cá trong mùa bão lũ. Chúng tôi đã tuyên truyền, vận động, phối hợp với chính quyền cơ sở kêu gọi người dân rời khỏi lồng bè trước khi bão lũ diễn ra để đảm bảo an toàn tính mạng. Người dân cần thay đổi nhận thức, tập quán để nuôi cá trong lồng bè đúng mùa vụ, đúng quy trình kỹ thuật nhằm thu được giá trị kinh tế cao, tránh những thiệt hại như đã diễn ra” - ông Nguyễn Hữu Trường nói.
Một trong những bất cập của nghề nuôi cá lồng bè là hạn chế về con giống. Cá dìa hiện nay chưa được sinh sản nhân tạo, các chủ cơ sở bán cá giống trên địa bàn tỉnh dù chưa qua đào tạo, cấp chứng chỉ nhưng vẫn ương dưỡng cá giống từ tự nhiên rồi bán trôi nổi trên thị trường. Để nuôi cá chẽm, phần lớn nông dân đặt mua qua trung gian rồi nhận hàng được vận chuyển về từ TP.Nha Trang (Khánh Hòa) mà không hề có giấy kiểm dịch để loại trừ mầm bệnh, chứng minh chất lượng. Đến nay, trên thị trường, thức ăn cho cá được bán tràn lan, thượng vàng hạ cám, không được kiểm định nên người nuôi không biết nhãn hiệu nào đảm bảo để mua về dùng.
Nuôi cá lồng bè là mô hình kinh tế được kỳ vọng khai thông lợi thế, tiềm năng của tỉnh. Để phát huy thế mạnh, nông hộ cần đầu tư lớn, chủ động thị trường, trước hết là tránh các tác động xấu của bão lũ, đảm bảo an toàn cho thủy sản nuôi cũng như chủ thể nuôi thủy sản.