Nguy cơ mất an toàn giao thông trên quốc lộ 1: Điểm yếu hệ thống hạ tầng
Nhiều vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng xảy ra trên quốc lộ 1 qua địa bàn Quảng Nam, nguyên nhân không chỉ xuất phát từ ý thức của người tham gia giao thông mà còn do sự yếu kém của hệ thống hạ tầng.
Chưa đồng bộ
Vào khoảng 2 giờ 10 phút sáng ngày 30/7/2018, tại lý trình km950+700 của quốc lộ 1 (hay còn gọi là tuyến tránh Vĩnh Điện), thuộc địa phận thôn Trung Phú 1, xã Điện Minh (Điện Bàn), ô tô khách loại 16 chỗ lưu thông theo hướng Bắc - Nam đã tông trực diện ô tô tải đầu kéo chạy chiều ngược lại.
Vụ tai nạn giao thông (TNGT) này làm 13 người trên xe khách tử vong, kể cả tài xế. Không đề cập việc ô tô khách lấn làn, người dân và kể cả người làm công tác chuyên môn đều cho rằng, nếu lúc đó đoạn đường có dải phân cách nằm giữa thì đã không phải xảy ra tai nạn thảm khốc.
Tuyến tránh Vĩnh Điện kéo dài từ phường Vĩnh Điện (Điện Bàn) đến thị trấn Nam Phước (Duy Xuyên) không đặt dải phân cách ở giữa là do mặt cắt hẹp, chỉ đủ cho 2 làn xe ngược chiều. Đường chật hẹp nhưng rất đông phương tiện, nhất là ô tô khách và ô tô tải lưu thông, cho nên từng xảy ra nhiều vụ TNGT đối đầu gây hậu quả nghiêm trọng.
Chính quyền địa phương các cấp của tỉnh từng nhiều lần kiến nghị, đề xuất bộ ngành liên quan bố trí nguồn lực đầu tư mở rộng tuyến tránh, đặt dải phân cách giữa để đảm bảo an toàn giao thông (ATGT), song chưa được giải quyết.
Bất an cũ còn đó, nay nỗi lo mới lại đến khi mật độ phương tiện trên quốc lộ 1 qua nội thị Nam Phước, Hà Lam (Thăng Bình) gia tăng chóng mặt. Nếu không mở tuyến tránh qua 2 thị trấn vừa đề cập, xung đột giao thông nghiêm trọng sẽ là điều khó tránh khỏi.
Một nguy cơ khác, từ khi có chủ trương mở rộng quốc lộ 1 (thực hiện theo hình thức BOT), Quảng Nam từng kiến nghị Bộ GTVT cho mở rộng dự án thành phần 1 đoạn từ Duy Xuyên vào Phú Ninh mỗi bên có 1 làn xe thô sơ và người đi bộ.
Nhưng đề xuất chính đáng này bị bác bỏ, ngoài nguyên nhân liên quan đến nguồn tài chính, Bộ GTVT cho rằng cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi khi hoàn thành và đưa vào sử dụng sẽ chia sẻ lưu lượng đáng kể lưu thông trên quốc lộ 1.
Song cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi đưa vào sử dụng toàn tuyến cho đến nay đã gần 5 năm (khánh thành ngày 2/9/2018), xe cộ chạy trên quốc lộ 1 vẫn đông đúc, đặc biệt lượng xe máy gia tăng đáng kể. Theo thống kê, đến tháng 2/2023, toàn tỉnh có 1.130.578 xe máy thuộc diện quản lý của cơ quan chức năng.
Cần khắc phục kịp thời
Quốc lộ 1 được mở rộng, đưa vào khai thác có thu phí từ năm 2015. Riêng đoạn Duy Xuyên - Phú Ninh, mỗi bên không có làn đường dành riêng cho xe thô sơ và người đi bộ. Người đi xe máy phải đi chung vào làn dành cho ô tô.
Vì vậy vào giờ cao điểm, ô tô chạy cả 2 làn đường, đã “đẩy” người đi xe máy đối mặt với nguy cơ va vào tường hộ lan, hoặc rơi xuống ruộng. Người đi bộ hay đi xe đạp thì đành “kêu trời” vì không biết lối đi nào dành cho mình.
Ngoài ra, ven quốc lộ 1 từ Điện Bàn vào Núi Thành, nhiều điểm qua trường học không có vị trí an toàn cho phụ huynh chờ đưa đón con. Dù khai thác có thu phí, công tác bảo trì nền, mặt đường của đơn vị quản lý nhiều thời điểm chưa kịp thời. Việc lắp đặt tấm chắn sáng trên dải phân cách để đảm bảo tầm nhìn cho lái xe đi ngược chiều chỗ có, chỗ không.
Những năm gần đây, Quảng Nam tiếp tục kiến nghị, kể cả ở nghị trường Quốc hội rằng cần khảo sát, đầu tư mở rộng thêm 2 làn cho xe thô sơ, xe máy để đảm bảo ATGT.
Trong nội dung Thông báo số 141 ngày 12/4/2019, thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh, Thủ tướng Chính phủ thống nhất giao cho Bộ GTVT xem xét, xử lý kiến nghị của tỉnh về việc mở rộng thêm phần đường dành cho xe thô sơ trên quốc lộ 1, đoạn từ Duy Xuyên đến Phú Ninh.
Trên cơ sở đó, bộ ngành chức năng đã nhiều lần phối hợp với địa phương khảo sát, bàn phương án mở rộng thêm làn dành cho xe thô sơ, trước mắt triển khai tại vị trí không phải giải phóng mặt bằng để đảm bảo ATGT; nhưng đến nay việc thực hiện vẫn chưa đâu vào đâu.
Chánh Văn phòng Ban ATGT tỉnh - ông Phan Đức Tiễn cho biết, tại buổi làm việc với Ủy ban ATGT quốc gia vừa qua, Quảng Nam đã kiến nghị Bộ GTVT có kế hoạch nâng cấp, mở rộng quốc lộ 1 đoạn dài 39km (Duy Xuyên - Phú Ninh) chưa có làn xe thô sơ; quan tâm bố trí đường tránh qua các thị trấn tập trung dân cư đông như Hà Lam, Nam Phước khi lập quy hoạch nâng cấp, mở rộng quốc lộ 1 để đảm bảo tính lâu dài của công trình.
Bộ GTVT xem xét, thống nhất cho phép san lấp mặt bằng tạo các vịnh dừng xe, lối đi an toàn cho học sinh và phụ huynh trước các trường học dọc quốc lộ 1 ở vị trí không có làn xe thô sơ, tiềm ẩn nguy cơ cao mất ATGT.
Đồng thời nghiên cứu, có giải pháp để tăng cường ATGT tại các nút giao giữa quốc lộ 1 cũ và các tuyến tránh, nút giao với đường địa phương thường xuyên xảy ra TNGT mà cử tri đã kiến nghị; bố trí kinh phí để xử lý “điểm đen”, điểm nguy cơ cao mất ATGT trên các tuyến quốc lộ do bộ quản lý...