Siết chặt quản lý vận tải buýt

Tiện ích mà vận tải hành khách bằng xe buýt mang lại không thể bàn cãi, song đi kèm theo đó là những yếu kém khiến cho dịch vụ công cộng này đang “hành khách” và khó có thể sống khỏe, nếu không có những cải thiện mạnh mẽ hơn.

Xe buýt Tam Kỳ - Hiệp Đức và nhiều tuyến xe buýt khác cần được trợ giá.Ảnh: CÔNG TÚ

Phát triển số lượng  

Năm 2005, Sở GTVT tỉnh Quảng Nam phối hợp với Sở GTVT TP.Đà Nẵng mở tuyến xe buýt Tam Kỳ - Đà Nẵng và ngược lại. Nguyên Giám đốc Sở GTVT - ông Trương Văn Cận từng đánh giá, tuyến này đã giải quyết vấn đề đi lại của người dân, học sinh, sinh viên. Hiệu quả xe buýt 2 chiều Tam Kỳ - Đà Nẵng còn được tính đến qua việc phục vụ nhu cầu lưu thông của cán bộ từ Đà Nẵng vào Quảng Nam công tác, tiết kiệm rất nhiều chi phí xe công.

Về sau này, những tuyến xe buýt 2 chiều Tam Kỳ - Hiệp Đức, Tam Kỳ - Bắc Trà My đi lên các huyện trung du, miền núi đã mang tiện ích dịch vụ vận tải hành khách công cộng về vùng cao. Dù không được trợ giá, nhiều đơn vị vận tải trên địa bàn tỉnh vẫn tâm huyết khảo sát, xin chủ trương và phối hợp đầu tư để đáp ứng nguyện vọng của cộng đồng, điển hình là Công ty CP GTVT Quảng Nam, Hợp tác xã Vận tải và kinh doanh tổng hợp TP.Tam Kỳ.

Tính đến nay, cả tỉnh có tổng cộng 13 tuyến, bao gồm 5 tuyến liên tỉnh liền kề (Tam Kỳ - Đà Nẵng, Hội An - Đà Nẵng, Ái Nghĩa - Đà Nẵng, Quế Sơn - Đà Nẵng, Phú Đa - Đà Nẵng) và 8 tuyến nội tỉnh (Tam Kỳ - Núi Thành, Tam Kỳ - Hiệp Đức, Tam Kỳ - Đại Lãnh, Tam Kỳ - Đại Hồng, Tam Kỳ - sân bay Chu Lai, Tam Kỳ - Bắc Trà My, Tam Kỳ - Điện Ngọc, Tam Kỳ - Hội An). Đối với người dân, hình ảnh xe buýt đã trở nên thân thuộc và là phương tiện thường xuyên được chọn để đi lại.  

Theo ông Lê Văn Sinh - Giám đốc Sở GTVT, Phó Trưởng ban Thường trực Ban An toàn giao thông tỉnh, sự ra đời và đi vào hoạt động của các tuyến xe buýt từng bước thay thế xe chở khách cố định cũ kỹ, thiếu an toàn kỹ thuật lưu hành qua những cung đường. Hành khách sử dụng dịch vụ ngày càng đông còn góp phần giảm phương tiện cá nhân lưu thông trên đường, đảm bảo an toàn giao thông. Mùa mưa bão, xe buýt được điều động di dời dân ra khỏi vùng nguy hiểm nhanh chóng và an toàn.

Các lực lượng chức năng cần tăng cường kiểm tra, xử lý đơn vị vận tải khách cố định, hay theo hợp đồng kinh doanh trái quy định.

Cuối tháng 8.2018, Công ty CP Đầu tư phát triển hạ tầng Quảng Nam tiến hành chạy thử nghiệm tuyến xe buýt 2 chiều Tam Kỳ - Hội An. Như vậy, kể từ tháng 8.2015, trừ xe buýt Tam Kỳ - Đà Nẵng đang khai thác cùng với các đơn vị bạn, doanh nghiệp này đã trực tiếp quản lý, điều hành các tuyến Tam Kỳ - Hiệp Đức, Tam Kỳ - Đại Lãnh, Tam Kỳ - Đại Hồng, Tam Kỳ - sân bay Chu Lai, Tam Kỳ - Điện Ngọc và Tam Kỳ - Hội An. Cách thức quản lý được thay đổi theo nhằm nâng cao chất lượng phục vụ, điển hình là đưa trả vé cho khách, bỏ khoán xe, ký hợp đồng lao động với nhân viên. Ngược lại, lái xe và nhân viên phục vụ trên xe nhận lương hàng tháng qua thẻ ATM, được đóng đầy đủ bảo hiểm theo quy định. Công ty này còn đi tiên phong trong xúc tiến ký hợp đồng cung cấp dịch vụ vận tải buýt với Sở GTVT, thay thế nội dung chấp thuận tuyến trước đây.

Chất lượng chưa tương xứng

Trong ngành GTVT, dịch vụ xe buýt có bước tiến dài về số lượng. Nhưng theo người dân, chuyện xe buýt chạy chậm trong nội thị rồi ra đường lộ thì phóng nhanh, vượt ẩu cho kịp giờ về trạm, bến; đón - trả khách không đúng nơi quy định, xe chạy không đóng cửa và nhồi nhét khách, nhất là các ngày cuối tuần, ngày lễ, tết còn tái diễn. Xe chạy không đúng lịch trình, thời gian biểu chạy xe, thường xuyên bỏ phiên, bỏ chuyến. Tình trạng nhân viên cư xử thô lỗ, thu cước không đúng giá niêm yết không phải là hiếm. Chất lượng phục vụ chưa chuyển biến căn cơ, trong khi nhiều xe buýt mua sắm đã lâu nay xuống cấp, không có máy lạnh, sàn xe dơ bẩn... làm mất điểm trong mắt “thượng đế”, mất an toàn giao thông. Ông Lê Văn Sinh thừa nhận, chính việc một số đơn vị khoán doanh thu nên người nhận xe, hoặc góp xe vào kinh doanh vận tải buýt muốn tối đa hóa lợi nhuận mới xảy ra thực trạng đáng buồn này. Tài xế, nhân viên phục vụ cứ nhận tiền theo ngày, theo tuần nên chẳng cần đòi hỏi quyền lợi về bảo hiểm đúng ra phải được hưởng.

Hoạt động không đúng quy định của phương tiện vận tải tuyến cố định và xe hợp đồng cũng đang khiến cho xe buýt lao đao. Theo Giám đốc Xí nghiệp vận tải Quảng Nam (Công ty CP GTVT Quảng Nam) - ông Ông Văn Dũng, xe chạy tuyến cố định đáng ra phải về bến, nhưng tài xế cố tình chạy vào nội thị rồi dừng đỗ, đưa đón khách. Có trường hợp xe đăng ký kinh doanh chạy hợp đồng mà lại dừng bắt khách dọc đường, sẵn sàng phục vụ đưa - đón khách tận nhà. Một doanh nghiệp xe buýt khác thì phản ánh, vì màu sơn thành xe khá giống nhau nên thường xuyên xảy ra tình trạng lên nhầm xe tuyến cố định. Tình trạng cạnh tranh không lành mạnh vừa nêu khiến cho thị trường vận tải hành khách rối loạn, gây thiệt thòi cho đơn vị làm ăn đúng quy định pháp luật.

Những bất cập chung quanh vận tải buýt chưa biết đến bao giờ mới được xử lý triệt để. Lực lượng chức năng thường xuyên ra quân xử lý, nhưng chưa biện pháp nào thật sự hữu hiệu. Đến lúc này, ngành chức năng cần phải kiên quyết lập lại trật tự bằng cách tiếp tục áp dụng giải pháp chấn chỉnh, đặc biệt là quy định Sở GTVT phải “đặt hàng” bằng ký kết hợp đồng cung cấp dịch vụ vận tải buýt từ phía đối tác để xác lập rõ quyền lợi và trách nhiệm của mỗi bên. Các lực lượng chức năng liên quan cần tăng cường xử lý những xe trá hình để tạo sự công bằng trong hoạt động kinh doanh vận tải khách. Đồng thời, cấp có thẩm quyền sớm có chính sách trợ giá đối với xe buýt, thành lập trung tâm điều độ để điều hành tất cả hoạt động vận tải hành khách.

CÔNG TÚ

CÔNG TÚ