Những người "mê" gạch không nung

Họ cùng có ước mơ thay thế gạch nung bằng gạch không nung trên những công trình xây dựng của quê hương xứ Quảng, vì cùng chung mục đích tạo giá trị cốt lõi cho cộng đồng và bảo vệ môi trường.

Nhà máy sản xuất gạch xây không nung mang nhãn hiệu “Gạch Đại Quang”.

Nhu cầu bức thiết

Gạch xây không nung (GKN) còn gọi  gạch block, gạch xi măng, là loại gạch mà sau nguyên công định hình không phải sử dụng nhiệt để nung chín viên gạch. Nếu như gạch đất sét nung (GN) chỉ có khoảng 70 - 100 tiêu chuẩn quốc tế và một kích thước chung trong nước thì GKN có đến 300 tiêu chuẩn quốc tế  với kích thước đa dạng. Ở các nước phát triển như Mỹ, Đức, Anh, Pháp, Nhật Bản, Trung Quốc… độ bền, độ rắn của viên GKN tốt hơn GN và đã được kiểm chứng ở các quốc gia này. Còn tại Việt Nam, GN đang được sử dụng phổ biến, tăng 10 - 15% mỗi năm, ước tính đến năm 2020 cả nước sẽ tiêu thụ 30 tỷ viên GN. Theo các chuyên gia, để làm ra 1 tỷ viên GN sẽ mất 1,5 triệu mét khối đất (tương đương 75ha độ sâu 2m), đốt 150 nghìn tấn than và thải 0,57 triệu tấn CO2 ra môi trường.

Trong khi đó, việc sản xuất GKN giúp giữ đất nông nghiệp, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, tiết kiệm nguồn đất sét, than, nhất là giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Vì vậy, Thủ tướng đã có Quyết định  phê duyệt Chương trình phát triển vật liệu xây không nung đến năm 2020. Đồng thời phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển vật liệu xây dựng Việt Nam đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030. Bộ Xây dựng có thông tư quy định sử dụng GKN thay thế GN trong các công trình xây dựng, đến năm 2020 đạt tỷ lệ 40%. Vấn đề trở nên cấp bách với các tỉnh miền Trung khi đất sản xuất nông nghiệp vốn đã hạn chế trong quá trình tăng tốc phát triển công nghiệp hóa và hiện đại hóa. Đà Nẵng đi đầu phát triển 5 nhà máy GKN công suất 150 triệu viên (gấp đôi công suất của 5 nhà máy gạch tuy-nen năm 2016) và 150 công trình xây dựng vốn nhà nước trên địa bàn thành phố đã chú trọng ưu tiên sử dụng GKN thay thế GN. Còn ở Quảng Nam thì sao?

Biến đam mê thành nghề

Ông Thái Hoàng Vũ - Phó Giám đốc Sở Xây dựng Quảng Nam cho biết, tại 10 địa phương trên địa bàn tỉnh hiện có có 34 nhà máy gạch tuy-nen đang hoạt động với công suất thiết kế 700 viên quy chuẩn/năm. Từ năm 2014 tỉnh đã có Quyết định số 400 phê duyệt Quy hoạch phát triển vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030. Đồng thời đề ra kế hoạch “Tăng cường sử dụng GKN và lộ trình giảm dần việc sản xuất và sử dụng GN trên địa bàn tỉnh”. Theo đó, tỉnh kêu gọi đầu tư các cơ sở GKN và phấn đấu đến năm 2020 đạt 441 triệu viên để đáp ứng nhu cầu và phù hợp với mục tiêu theo quy định tại Quyết định 567/2010 của Thủ tướng Chính phủ đã ban hành.

Trên thực tế, đến cuối năm 2015 ở Quảng Nam chỉ có 1 nhà máy sản xuất GKN mang nhãn hiệu “Gạch Đại Quang” của Chi nhánh Công ty TNHH MTV Thương mại Tâm Phúc Nguyên tại Cụm công nghiệp thôn 5, xã Đại Quang, huyện Đại Lộc. Ông Phan Tiến Mạnh - Giám đốc Chi nhánh Tâm Phúc Nguyên chia sẻ, xác định hướng làm ăn, ông huy động hơn 40 tỷ đồng từ Đà Nẵng về quê Đại Lộc - nơi có nhiều nhà máy gạch tuy-nen nhất để đầu tư GKN. Khởi nghiệp trong lĩnh vực GKN, thế nhưng khách hàng mục tiêu gần như không biết gì về GKN, đó là những ông chủ nhà nước, những công trình xây dựng bằng vốn ngân sách, biệt thự tư nhân… Ngay cả người dân hầu hết chưa biết đến GKN, lâu nay vẫn xây dựng bằng GN truyền thống.

Sản phẩm gạch xây không nung nhãn hiệu “Gạch Phú Long”.

Ý muốn tạo ra giá trị cốt lõi cho cộng đồng đã gặp phải rào cản nan giải. Vì vậy, ông Mạnh phải cất công tìm đồng sự cùng chí hướng và tinh thông  nghề. Và ông đã gặp Nguyễn Thanh Ngọc, một trong những giám đốc làm GKN đầu tiên của miền Trung những năm 1997, mời về làm Phó Giám đốc sản xuất kinh doanh. Tháng 1.2015 thành lập chi nhánh, san ủi mặt bằng 3ha, lắp đặt 2 dây chuyền sản xuất đồng bộ GKN công suất 30 triệu viên quy chuẩn/năm, đào tạo công nhân, đến tháng 11 năm đó mới ra được mẻ sản phẩm đầu tiên cung ứng cho thị trường Đà Nẵng. Đến nay, đội ngũ cán bộ của Tâm Phúc Nguyên đã hơn 100 người, thu nhập bình quân mỗi lao động 5 triệu đồng/tháng, riêng 3 lái xe đầu kéo có thu nhập 15 triệu đồng/người/tháng. Đặc biệt, Tâm Phúc Nguyên lo 100% chi phí bảo hiểm y tế, bảo hiểm tai nạn, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động của mình. Sản phẩm GKN của Tâm Phúc Nguyên đã chiếm thế thượng phong tại Đà Nẵng, đồng thời vươn lên làm chủ thị phần tại Quảng Nam với uy tín, chất lượng hàng đầu và dịch vụ phục vụ tận tình, chu đáo. Hiện nay, ông Mạnh đã lắp đặt thêm dây chuyền thứ ba, đưa công suất GKN lên 45 triệu viên/năm, đồng thời chuẩn bị xuất những lô hàng đầu tiên sang Lào…

Tạo giá trị cốt lõi

Vào đầu năm 2016, tại Quảng Nam xuất hiện sản phẩm GKN thứ hai mang nhãn hiệu “Gạch Nguyên Tâm” của Công ty TNHH MTV Sản xuất Nguyên Tâm (đóng tại huyện Thăng Bình). Trao đổi với chúng tôi, anh Võ Tấn Tuân (SN 1982, quê Tam Hòa, Núi Thành), ông chủ nhãn hiệu “Gạch Nguyên Tâm” cho biết, trong quá trình xây dựng dự án, lãnh đạo huyện Thăng Bình đã tạo điều kiện, hỗ trợ cho thuê 3ha trong Cụm công nghiệp Hà Lam - Chợ Được. Từ đó, Tuân mạnh dạn vay số vốn 12 tỷ đồng đầu tư nhà xưởng, lắp đặt dây chuyền sản xuất GKN công suất 15 triệu viên quy chuẩn /năm. Năm đầu tiên, sản phẩm “Gạch Nguyên Tâm” đã cung cấp cho các công trình xây dựng bằng vốn nhà nước ở Núi Thành, Tam Kỳ, Thăng Bình, Duy Xuyên… với 80% công suất ra lò (12 triệu viên). Tiếp đó, Tuân lắp đặt thêm dây chuyền sản xuất thứ hai, nâng công suất thiết kế lên 30 triệu viên và bền bỉ tiếp cận khách hàng mọi lúc, mọi nơi. So với nhiều người thì quy mô của Nguyên Tâm chưa lớn, tuy nhiên được đầu tư bài bản với thiết bị hiện đại, có đủ quy trình, tiêu chuẩn, với 45 công nhân...

Ấn tượng sản phẩm GKN thứ ba mang nhãn hiệu “Gạch Phú Long” của Công ty TNHH Phú Long. Sản phẩm GKN này lần đầu ra mắt thị trường vào tháng 5.2017. Nhà máy có công suất 30 triệu viên mỗi năm, cơ sở nằm ở đầu cầu Ông Bộ trên quốc lộ 1, là dự án GKN đầu tiên trong Khu kinh tế mở Chu Lai. Sinh sau đẻ muộn nhưng hiện nay Phú Long đang nắm giữ 5 sản phẩm: gạch terrazzo lát vỉa hè, gạch block thẻ, gạch block 6 lỗ lớn, gạch block 6 lỗ nhỏ, gạch block theo giấy chứng nhận hợp quy số 170331.PRO.CN17 của Công ty CP Chứng nhận quốc tế, phù hợp với Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia: QCVN 16:2014/BXD và có giá trị từ ngày 4.5.2017 đến ngày 3.5.2020. Chưa đầy 100 ngày xuất xưởng, sản phẩm “Gạch Phú Long” đã phủ kín các dự án mới như khu dân cư thị trấn Núi Thành, khu dân cư Tam Quang, trụ sở mới Công an huyện Núi Thành, trụ sở mới Chi cục Thuế TP.Tam Kỳ… Ông chủ nhãn hiệu “Gạch Phú Long” -  Nguyễn Văn Thân (SN 1968, quê An Phú, Tam Kỳ) chia sẻ: “Phát triển GKN Phú Long tuy chậm mà chắc. Xác định phải bù lỗ những năm đầu, để tạo giá trị cốt lõi cho cộng đồng và phần thắng sẽ thuộc về người mạnh nhất”.

 XUÂN LAN

XUÂN LAN