Đưa hương rừng bay xa…
Thay vì chỉ để làm chất đốt hoặc bỏ đi, các phụ phẩm của cây quế đã được bà Nguyễn Thị Việt (thôn 1, xã Trà Giang, Bắc Trà My) “hóa thân” thành mặt hàng có giá trị kinh tế cao - đó là tinh dầu quế.
 |
| Sản phẩm của cơ sở sản xuất tinh dầu quế Trà My Minh Phúc trưng bày ở hội chợ trong tỉnh. ảnh: V.N |
Sản phẩm tinh dầu quế Trà My mang nhãn hiệu Minh Phúc do cơ sở của bà Việt sản xuất hoàn toàn tự nhiên nên được khách hàng trong và ngoài tỉnh ưa chuộng. Hương rừng Trà My, theo đó lan tỏa muôn nơi…
Tin vào cây quế
Gia đình bà Nguyễn Thị Việt là một trong những hộ dân gắn bó với cây quế từ sau ngày đất nước được giải phóng. Nhưng thời hoàng kim của cây quế lúc bấy giờ kéo dài không được lâu. Liên tục mất giá, cây quế Trà My nổi tiếng không giữ được mệnh danh “cây vàng”; sản phẩm quế kẹp cao cấp có lúc cũng trở thành phụ phẩm. Nhiều người dân trong vùng chặt bỏ quế, chuyển sang trồng các loại cây khác. Riêng gia đình bà vẫn giữ lại gần như toàn bộ diện tích quế của mình, bởi bà tin rằng sẽ có lúc cây quế hưng thịnh trở lại.
Và đúng như dự lường của bà Việt, số phận cây quế đã được thay đổi khi mà việc sử dụng các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên, được làm ra từ các loại cây có dược tính tốt như cây quế trở nên phổ biến hơn. Và cơ hội cũng đã đến với gia đình bà khi ý tưởng chưng cất tinh dầu quế nhận được sự ủng hộ của chính quyền địa phương. Ngoài việc hỗ trợ chuyển giao kỹ thuật, quy trình sản xuất, huyện Bắc Trà My còn hỗ trợ gia đình bà Việt 75 triệu đồng từ nguồn vốn khuyến công để đầu tư mua sắm trang thiết bị sản xuất. Ông Nguyễn Hữu Sự, Trưởng phòng Kinh tế - hạ tầng huyện Bắc Trà My cho biết, cơ sở chưng cất tinh dầu quế của bà Việt là mô hình đầu tiên được thực hiện tại hộ gia đình ở Bắc Trà My. Sự ra đời của cơ sở này đã góp phần đa dạng hóa và nâng cao giá trị sản phẩm, tạo thêm đầu ra cho cây quế; tạo thêm niềm tin và động lực để người dân mở rộng diện tích trồng quế bản địa theo định hướng phát triển của địa phương.
Từ sự tiếp sức ấy, những mẻ sản phẩm tinh dầu quế của gia đình bà Việt đã liên tục ra lò. Sản phẩm đã được các cơ quan chuyên môn kiểm định, đánh giá cao và hiện đã được đăng ký thương hiệu “Tinh dầu quế Trà My Minh Phúc”; đồng thời được xem là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu, đặc trưng.
Hương rừng bay xa
Trước đây, việc chiết xuất tinh dầu quế từ cành lá quế được thực hiện khá phổ biến ở Bắc Trà My nhưng do nguyên liệu khan hiếm, giá thành cao nên nhiều cơ sở ngừng hoạt động. Còn lúc này, cơ sở tinh dầu quế Trà My - Minh Phúc là cơ sở tinh dầu quế duy nhất của Quảng Nam thực hiện việc chưng cất theo phương thức thủ công. Nguyên liệu sản xuất luôn được kiểm soát đầu vào một cách kỹ lưỡng, chặt chẽ về chất lượng và nguồn gốc. Những lúc nguyên liệu dồi dào, mỗi ngày Minh Phúc có thể chưng cất 3 - 4 nồi; bình thường chỉ chưng cất 2 nồi mỗi ngày. Đặc biệt, do tuân thủ quy trình sản xuất nghiêm ngặt, coi trọng yếu tố nguyên chất, tính tự nhiên và tinh khiết của sản phẩm nên mỗi 100kg nguyên liệu khô, cơ sở cũng chỉ thu được khoảng 0,3 - 0,4 lít tinh dầu. Điều này lý giải vì sao sản xuất gần như quanh năm, nhưng số lượng tinh dầu của Minh Phúc đưa ra thị trường không quá nhiều. Đây cũng là lý do một thương hiệu “mới tinh” như Minh Phúc lại được dự phần vào một “sân chơi” đẳng cấp của toàn các “ông lớn” - đó là chương trình trưng bày, giới thiệu sản phẩm của Quảng Nam trong những ngày diễn ra Tuần lễ Cấp cao APEC 2017 tại TP.Đà Nẵng. Tại đây, rất nhiều quan khách đã tỏ ra thích thú, say sưa ngắm nghía những lọ tinh dầu nhỏ nhắn, xinh xắn và bày tỏ sự hài lòng với mùi thơm, nồng, ngọt đặc trưng, khó lẫn của hương quế tự nhiên Trà My. Bà Việt tâm sự: “Tôi thật sự bất ngờ và tự hào khi sản phẩm của mình được giới thiệu, quảng bá với người nước ngoài, đặc biệt là với các chính khách, doanh nhân đến từ các nền kinh tế lớn, đầy tiềm năng trong khối APEC”.
Ngoài tinh dầu, gần đây cơ sở Minh Phúc còn sản xuất và đưa ra thị trường các sản phẩm khác từ quế như bột quế, túi thơm từ quế và một số phụ phẩm khác được làm từ quế bản địa Trà My. Hiện tại, tinh dầu quế và các sản phẩm khác từ quế Minh Phúc được tiêu thụ nhiều nơi trong và ngoài tỉnh, đến cả Khánh Hòa, Phú Yên, TP.Hồ Chí Minh... Đại diện một đầu mối phân phối sản phẩm của Minh Phúc ở TP.Hồ Chí Minh cho biết, tinh dầu quế trên thị trường hiện nay không thiếu; giá cả rẻ hơn so với tinh dầu quế Minh Phúc nhưng nhờ vào chất lượng, sự thuần chất, tinh khiết của sản phẩm nên Minh Phúc vẫn được nhiều người chọn mua để sử dụng hoặc làm quà tặng. Vị đại diện này nói thêm: “Nhu cầu sử dụng tinh dầu, hương liệu tự nhiên hiện nay khá lớn và đang tiếp tục tăng mạnh. Nếu tiếp tục giữ được uy tín, chất lượng sản phẩm như lâu nay, chắc chắn các sản phẩm từ quế của Minh Phúc sẽ được thị trường đón nhận”.
Đường dài phía trước
Từ những thuận lợi bước đầu ấy, bà Việt cho biết, việc tăng quy mô sản xuất và mở rộng thị trường tiêu thụ là điều bà đã nghĩ đến. Tuy nhiên, cái khó là nguyên liệu đầu vào ngày càng ít và giá thành sản phẩm vẫn đang là một trở ngại khi cạnh tranh với các mặt hàng cùng loại nhưng rẻ hơn trên thị trường. Vậy nên, bà Việt cho biết cơ sở đang tiếp tục nghiên cứu để có thể chiết xuất được lượng tinh dầu nhiều hơn trên mỗi đơn vị nguyên liệu nhưng vẫn giữ nguyên chất lượng sản phẩm và lúc này cũng đã dự trữ nguyên liệu cho mùa đông. “Khó lắm, nhưng tôi tin là sẽ được” - bà Việt nói.
Trong khi đó, ông Nguyễn Hữu Sự cho biết địa phương sẽ tiếp tục hỗ trợ ở mức cần thiết và có thể cho cơ sở sản xuất “tiên phong” của bà Việt; đồng thời qua đó rút kinh nghiệm để nhân rộng mô hình. Hiện nay, huyện Bắc Trà My đang thực hiện chính sách hỗ trợ cho người dân tại các xã Trà Giác, Trà Giáp, Trà Ka, Trà Nú, Trà Kót trồng quế và sản xuất các sản phẩm từ quế nhằm vực dậy thương hiệu cây quế Trà My. Mới đây, tại kỳ họp thứ 6, HĐND tỉnh khóa IX, UBND tỉnh đã trình đề án và dự thảo nghị quyết về cơ chế hỗ trợ phát triển cây quế Trà My. Đây là tín hiệu vui để phát triển vùng nguyên liệu quế. Ông Sự nói: “Trong tương lai, chúng tôi sẽ vận động và hỗ trợ các hộ dân có khả năng đầu tư, xây dựng các sản phẩm từ thân quế, vỏ quế, cành quế; sử dụng tối đa các nguồn nguyên liệu từ cây quế nhằm phát triển kinh tế địa phương”.
CHÂU NỮ