Nhà yêu nước Phan Châu Trinh đại diện cho khí phách, tư tưởng, khát vọng con người xứ Quảng

Khát vọng thức tỉnh, chấn hưng

PGS-TS. Ngô Văn Minh khẳng định, là một trí thức luôn “ưu thời mẫn thế”, Nhà yêu nước Phan Châu Trinh tự nhận lãnh trách nhiệm phải gánh vác công việc quốc dân. Ông đau xót nhận thấy trình độ quốc dân thấp kém, không lo tự cường, cả sĩ dân đều không mở mắt nhìn ra thế giới, không thích nghi vươn lên theo xu hướng chung của thời đại mạnh được yếu thua, cho rằng như thế thì mất nước là chuyện không thể tránh khỏi.

Ông phê phán toàn diện đối với xã hội Việt Nam đương thời, phê phán hệ tư tưởng Nho giáo, đả phá kịch liệt chế độ quân chủ và cả sự bạc nhược của tầng lớp sĩ dân. Từ đó, thức tỉnh quốc dân là khát vọng của cụ Phan Châu Trinh, kích thích lòng tự ái, tự tôn dân tộc của quốc dân.

“Quan điểm của cụ Phan Châu Trinh là cứu dân để cứu nước. Nếu không chăm lo sức dân, không chấn hưng dân tộc thì không đủ nội lực để giành lại chủ quyền đã đành. Hơn thế nữa, việc khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh còn là nhiệm vụ lâu dài, vì khi giành lại được chủ quyền còn phải hướng đến dân giàu, nước mạnh, dân chủ, văn minh, có trình độ dân trí cao sánh vai với các liệt cường trên thế giới.

Ông chủ trương xây dựng luân lý quốc gia bằng cách dung hợp văn minh châu Âu với những giá trị của Nho giáo Khổng, Mạnh, nội dung cốt lõi là đề cao chủ nghĩa dân chủ, xem chủ nghĩa dân chủ chân chính là vị thuốc thần hiệu để chữa bệnh chuyên chế” -  PGS-TS. Ngô Văn Minh nhấn mạnh.

Bên cạnh các phân tích khẳng định những đóng góp quan trọng của Nhà yêu nước Phan Chu Trinh, nhà nghiên cứu Vu Gia có những nhận định đáng chú ý về “tính cách Quảng” trong con người cụ.

Theo nhà nghiên cứu Vu Gia, từ những tác phẩm của cụ Phan Chu Trinh, có thể nhận thấy “tính cách Quảng” đong đầy trong con người của cụ. Không chỉ “luận chiến” trên nhiều tác phẩm báo chí, cụ Phan Châu Trinh còn là người dám nói thẳng, nói thật.

"Một thời gian dài, chúng ta phê phán cách nghĩ, cách làm của Phan Châu Trinh đưa ra ngày ấy, nhưng những năm gần đây, từ thực tế cuộc sống trong thế giới rộng mở, nhiều người đã nhìn lại như thế cũng là chuyện đáng mừng. Những ý kiến của Phan Châu Trinh đưa ra dù có người không ưa nhưng cũng khó bắt bẻ, và cũng không ai dám nói ông là kẻ bất đắc chí, bởi ông đỗ đại khoa, được triều đình bổ làm quan nhưng ông từ quan, hô hào phá bỏ lối học mà bản thân ông nhờ nó được vinh danh” - nhà nghiên cứu Vu Gia nói.

Bài học quý về tư tưởng canh tân

Đánh giá cao việc tổ chức hội thảo, Bí thư Tỉnh ủy Phan Việt Cường khẳng định, đây là sự kiện không những nhằm tôn vinh danh nhân dân tộc, ghi nhớ công lao to lớn của Nhà yêu nước Phan Châu Trinh, mà còn có ý nghĩa sâu xa về giáo dục truyền thống cho thế hệ hôm nay và mai sau về đạo lý uống nước nhớ nguồn, một trong những giá trị cao quý nhất của dân tộc Việt Nam.

Hội thảo là sự kế thừa và phát triển tiếp nối các thành tựu nghiên cứu khoa học trong nhiều năm qua về Nhà yêu nước Phan Châu Trinh, về tư tưởng canh tân và phong trào Duy Tân.

Với cách tiếp cận đa ngành từ sử học, văn hóa, giáo dục đến kinh tế học…, đã đem lại sự nhìn nhận, phân tích các nội dung theo nhiều góc độ khác nhau. Nội dung đề dẫn, các tham luận và ý kiến phát biểu của các chuyên gia, nhà khoa học và quý vị đại biểu đã góp phần làm sáng tỏ và khẳng định những đóng góp quan trọng của Nhà yêu nước Phan Châu Trinh trên nhiều lĩnh vực, nhất là tư tưởng về canh tân đất nước.

Bí thư Tỉnh ủy Phan Việt Cường nhấn mạnh, cuộc đời, sự nghiệp và những di sản mà Nhà yêu nước Phan Châu Trinh để lại hết sức thiết thực. Đó là tấm lòng suốt đời trọn vẹn vì nước, vì dân, quan điểm Duy Tân về học thuật, chủ nghĩa yêu nước, về vai trò của sĩ phu với thời cuộc, về tinh thần không ngừng tự học, tự vươn lên, luôn bắt nhịp và hướng tới những giá trị mới mẻ của các nền văn minh cao hơn, phù hợp với xu hướng chung của thế giới.

“Việc phát huy các giá trị, tư tưởng canh tân của Nhà yêu nước Phan Châu Trinh là việc làm có ý nghĩa hết sức quan trọng trong công cuộc đổi mới đất nước hiện nay, nhất là tư tưởng về xây dựng ý chí tự lực, tự cường, khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, phát huy ý chí và sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp với sức mạnh thời đại” -  Bí thư Tỉnh ủy Phan Việt Cường nhấn mạnh.

Đồng chí Phan Việt Cường cũng đề nghị các cấp, các ngành của tỉnh quan tâm nghiên cứu những ý kiến, đề xuất tâm huyết của các nhà khoa học, nhà nghiên cứu về vấn đề tư tưởng canh tân của Nhà yêu nước Phan Châu Trinh, để từ đó vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và tư tưởng canh tân của Nhà yêu nước Phan Châu Trinh cùng các vị tiền bối, tham mưu Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành những chính sách, chiến lược, đề án đột phá.

Đồng thời, đề ra các giải pháp khơi dậy và phát huy mạnh mẽ truyền thống lịch sử, ý chí, bản lĩnh kiên cường, tinh thần cách mạng, khát vọng vươn lên của vùng đất và con người Quảng Nam, đẩy mạnh tinh thần đổi mới, khởi nghiệp sáng tạo, góp phần đưa tỉnh Quảng Nam phát triển nhanh, bền vững, phấn đấu trở thành tỉnh khá của cả nước

T.CÔNG - X.HIỀN - H.QUÂN