Về Bắc Trà My nghe người Co đánh đàn V'ró
(QNO) - Trong những ngày này, tiếng cồng, tiếng chiêng ngân vang rộn rã khắp các bản làng vùng cao Bắc Trà My. Người Mơnông, người Cadong, người Xêđăng… vui mừng khi được mang cồng chiêng, điệu múa của đồng bào mình cùng khoe tài tại Lễ hội văn hóa các dân tộc huyện Bắc Trà My năm 2022. Người Co tại Trà Nú, Trà Kót (Bắc Trà My) lại cùng nhau tấu đàn V’ró đón mừng lễ hội.
Để chuẩn bị tham gia lễ hội, già Huỳnh Văn Sáu – dân tộc Co (Trà Nú Bắc Trà My) đã tỉ mẫn hướng dẫn cho con, cháu, thanh niên trong làng cách đánh đàn V’ró của người Co.
Già Huỳnh Văn Sáu năm nay đã 93 tuổi, có lẽ đây là một trong những già làng cao tuổi hiếm hoi còn sống tại Xã Trà Nú (Bắc Trà My). Bên bếp lửa than rực đỏ, già Sáu kể: “Ngày xưa, thanh niên, trai tráng trong làng ai cũng tự làm cho mình một chiếc đàn V’ró. Người Co khi chưa có đồng hồ báo thức, thì tiếng đàn V’ró là nhạc cụ để đàn ông trong gia đình mang ra đánh thức phụ nữ trong nhà dậy sớm lo cơm nước để đi nương, phát rẫy. Đàn V’ró là nhạc cụ để trai làng tấu nhạc trong mỗi dịp lễ hội của người Co. Đặc biệt, đàn V’ró còn là tiếng lòng để các chàng trai, cô gái thổ lộ khi phải lòng nhau.”
Chiếc đàn V’ró của người Co được làm bằng ống nứa. Ống nứa được chọn làm đàn phải già, thẳng được phơi khô, gác giàn bếp, blay bầu cũng được phơi khô, cắt gọn tỉ mĩ để làm đàn.
Tiếng đàn V’ró nhẹ nhàng, du dương nghe như tiếng đàn bầu. Tiếng đàn V’ró có thể làm thổn thức lòng người khi được hòa cùng tiếng hát ru con của những người phụ nữ Co khi chồng đi xa…
Bà Hồ Thị Phương (xã Trà Nú, Bắc Trà My) nói: “Hồi còn trẻ mế thích nghe đàn V’ró lắm, khi làng có lễ hội, cùng với đánh chiêng, đánh trống thì trai gái trong làng sẽ uống rượu hát Xà nu, đánh đàn V’ró.”
Trong ngồi nhà nhỏ, đôi chân trần chạm đất, già Sáu và mế Phương hát lên điệu Xà ru như thuở ông bà còn là những chàng trai, cô gái tuổi đôi mươi trong làng.
Già Sáu hát “Hỡi người con gái tôi thương, cô có bằng lòng cùng tôi về nhà đi nương, đi rẫy”. Mế Phương đáp lại: “Cha mẹ ơi, cha mẹ đừng lo lắng về chàng trai này, chàng là người siêng năng, khỏe mạnh. Chàng chăm chỉ đi nương, phát rẫy. Chàng sẽ lo lắng cho gia đình, lo cho con cái ấm no, đủ đầy”... Lời tỏ tình của những chàng trai, cô gái Co mộc mạc như tiếng đàn V’ró vậy.
Về với Bắc Trà My, về với những bản làng của người Co để được nghe tiếng đàn Vró, điệu Xà nu… Lâu lắm rồi, trai gái người Co mới xúng xính áo quần, thay cườm, tết tóc chuẩn bị đua tài, khoe sắc, đón chào mùa lễ hội.