Giêng hai ngang chợ Nồi Rang
Giêng hai, tôi theo con đường ven biển về quê Duy Xuyên. Nhẩn nha trên cung đường đẹp, hai bên đường cây cỏ tự vẽ lên nét thanh bình lẫn lạ lẫm giữa bát ngát gió cát. Ngang chợ Nồi Rang (Duy Nghĩa) để rẽ lên Duy Phước, cảnh chị em tôi rủ nhau đạp xe đi chợ Nồi Rang vẫn tinh tươm ký ức.
Ngày ấy, không phải muốn đi chợ Nồi Rang lúc nào cũng tiện. Từ Duy Phước ngoằn ngoèo những con đường đất, băng qua cây cầu tre sóng sánh ánh nước, non nửa buổi mới tới chợ. Đi kỳ công, nhưng cũng chỉ dạo dạo quanh chợ mua ít khoai lang, ăn ly chè, rồi về.
Nhưng cái sự rủ rê thơ ấu khiến những nhớ thương về quê xứ già đi theo tuổi. Và chắc hẳn, ngôi chợ hơn 300 năm tuổi ấy, hằn in trong ký ức bao người. Trên hành trình mở đất về phương Nam, chợ Nồi Rang trở thành điểm dừng của cha ông. Tương truyền, ngày khánh thành chợ, có một lão nông gánh nồi đất đến bán; vì đắt hàng nên từ đó dân gian gọi là chợ Nồi Rang.
Trải bao thăng trầm, các mặt hàng trong chợ cũng đổi thay. Ngoài nồi rang, chợ còn nổi tiếng với mặt hàng độc đáo là tro. Bởi lẽ con người luôn tìm cách sống trên đất khô cằn, và tro là thứ để cây trái tốt tươi, để con người trụ bám, thủy chung với đất.
Sau này khi cầu Cửa Đại hình thành góp phần thức giấc vệt đô thị ven di sản này. Trong việc xây dựng chuỗi sản phẩm du lịch, nhiều đơn vị đã có tour tuyến kết nối Hội An và vùng phụ cận, trong đó có chợ Nồi Rang.
Cách đây vài năm, Hoi An Coco River Resort & Spa đã sáng tạo sản phẩm “Noi Rang Tour & Cooking Class”. Du khách được tham quan và nghe kể về lịch sử của chợ, chọn mua thức quê và đầu bếp nhà hàng sẽ chế biến thành những món ngon mang hương vị đặc trưng vùng miền.
Về lâu dài, trong định hướng phát triển của Duy Xuyên, đô thị Duy Nghĩa - Duy Hải xác định là đô thị động lực vùng đông của huyện và của tỉnh, định hướng tiêu chuẩn là đô thị hiện đại.
Về phát triển mạng lưới đô thị, Duy Hải, Duy Nghĩa cũng nằm trong kế hoạch, lộ trình hoàn thiện quy hoạch chi tiết, xúc tiến và triển khai nhanh các dự án khu dân cư, thương mại, khu đô thị.
Mấy năm rồi dịch giã liên miên. Du lịch đứng sựng. Nay ngang Duy Nghĩa, không còn cái kiểu vùng đông nóng rân vì dự án du lịch. Khoảng lặng đột ngột ấy như một người đi quá nhanh cần sự chiêm nghiệm để có thể đi đường dài và bền vững.
Một ngôi chợ nhỏ mà tiếng tăm không hề kém cạnh trên bản đồ lịch sử mở cõi của cha ông. Bởi ngôi chợ ấy thân phận đời người bao thế hệ quần tụ nương náu mà thành đất thành làng thành quê thành xứ. Đô thị hóa bền vững là bài toán không hề dễ dàng. Làm sao để định danh vùng đất cho con cháu mai sau ngưỡng vọng sẽ luôn là câu hỏi của người xứ này.