Bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Co
Những năm qua, huyện Núi Thành luôn chú trọng công tác bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa đặc trưng của đồng bào dân tộc Co ở xã miền núi Tam Trà…
Nỗ lực bảo tồn văn hóa
Đồng bào dân tộc Co ở xã Tam Trà (huyện Núi Thành) hiện có 315 hộ với 1.197 khẩu, sinh sống tại các các thôn Phú Thọ, Phú Tân, Phú Tứ. Với tinh thần đoàn kết, gắn bó keo sơn giữa 2 dân tộc Kinh – Co trong cộng đồng dân tộc Việt, từ sau ngày quê hương được giải phóng (1975) đến nay, đồng bào dân tộc Co đã nhanh chóng khắc phục hậu quả chiến tranh, định canh định cư, xây dựng làng, bản, nóc, khôi phục và phát triển sản xuất, ổn định đời sống.
Cùng với việc phát triển kinh tế vùng núi, Huyện ủy – UBND huyện Núi Thành và xã Tam Trà đặc biệt chú trọng đến công tác bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa của đồng bào Co. Cụ thể, hỗ trợ, khôi phục lễ hội cầu mùa, cầu bông, tết ngã rạ, múa cheo, múa thanh la, đánh cồng chiêng, xây dựng nhà rông…
Ông Châu Cao Cường (người Co, cán bộ phụ trách văn hóa xã Tam Trà) chia sẻ: “Được sự hỗ trợ của huyện và UBND xã, đồng bào dân tộc Co chúng tôi khôi phục các điệu hát múa, đánh cồng chiêng và tham dự các lễ hội văn hóa - thể thao các dân tộc thiểu số miền núi cấp tỉnh, cấp trung ương với các hoạt động văn hóa - thể thao phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc. Thông qua các hoạt động tại ngày hội văn hóa - thể thao, bà con đồng bào Co nâng cao ý thức về bảo tồn bản sắc văn hóa của dân tộc mình và tiếp tục truyền lại cho thế hệ mai sau”.
Với nhiều cố gắng trong việc phục hồi, tập luyện, dàn dựng, đội nghệ nhân cồng chiêng đồng bào Co thôn Thuận Tân và thôn Tứ Mỹ (xã Tam Trà) đã tham gia Liên hoan văn nghệ quần chúng huyện Núi Thành lần thứ III - năm 2018 với số lượng nghệ nhân và diễn viên 30 người, đoạt giải B. Sau đó được mời tham gia công diễn tại nhiều nơi.
Trong các ngày hội văn hóa – thể thao các xã miền núi huyện Núi Thành và tại các sự kiện văn hóa hằng năm, các đội nghệ nhân đồng bào Co tham gia múa cheo, múa thanh la và các hoạt động này thường xuyên diễn ra tại các nhà rông ở thôn nóc trong các dịp lễ, tết, ngày hội đại đoàn kết hằng năm.
Tại Ngày hội văn hóa - thể thao miền núi huyện Núi Thành năm 2019 và tôn vinh gia đình văn hóa tiêu biểu lần thứ VI, đội nghệ nhân cồng chiêng đồng bào Co Tam Trà đoạt giải A.
Ngoài tham gia các hoạt động, tại các thôn bản của đồng bào Co cũng duy trì các nghi thức trong trồng tỉa lúa rẫy, tổ chức tết ngã rạ sau mùa thu hoạch lúa rẫy. Đây là dịp để các gia đình, bà con xóm làng gặp mặt thăm hỏi, bàn bạc chuyện làm ăn, xây dựng quê hương.
Ông Nguyễn Thanh Bình – Chủ tịch UBND xã Tam Trà nói: “Việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa đồng bào Co cũng được địa phương đưa vào giáo dục cho thế hệ trẻ. Cụ thể, các em học sinh đồng bào Co tại Trường THCS bán trú Nguyễn Duy Hiệu được giáo viên giảng dạy chương trình bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc và tổ chức cho các em tham dự Ngày hội văn hóa các dân tộc thiểu số dành cho hoc sinh THCS tỉnh Quảng Nam định kỳ 3 năm một lần”.
Những khó khăn và giải pháp
Ông Nguyễn Ngọc Mười – Chủ tịch HĐND xã Tam Trà cho biết, với sự nỗ lực của địa phương, công tác bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa đồng bào Co đã đạt được những thành quả quan trọng. Tuy nhiên việc bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số hiện nay gặp không ít khó khăn, thách thức. Do áp lực của công việc làm ăn, một bộ phận đồng bào Co chưa tích cực tham gia bảo tồn, gìn giữ bản sắc văn hóa đặc trưng. Mặt khác, do tác động của thời công nghệ số đã đem lại những tiện ích, làm cho việc bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc thiểu số ít được quan tâm.
Cũng theo ông Nguyễn Ngọc Mười, thời gian đến, UBND xã Tam Trà sẽ tăng cường công tác tuyên truyền về việc bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa đồng bào dân tộc thiểu số, đồng thời nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc thực hiện bảo tồn phát huy bản sắc văn hóa đồng bào Co. Bên cạnh đó, xã sẽ phục dựng một số lễ hội truyền thống đặc sắc của đồng bào Co như lễ rước hồn lúa, phục dựng cây nêu, sưu tầm hiện vật quý về bản sắc văn hóa đồng bào Co để lưu giữ, trưng bày tại nhà rông truyền thống; hỗ trợ kinh phí cho công tác tuyên truyền và có chính sách đãi ngộ cho nghệ nhân đồng bào Co. Đồng thời xã Tam Trà lựa chọn khu dân cư Tứ Mỹ, Thuận Tân (cũ) – nơi có phong cảnh thiên nhiên đặc sắc để lập dự án bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa đồng bào Co miền núi Tam Trà gắn với hoạt động du lịch văn hóa sinh thái làng.