Điệu ca bài chòi giữa phố
Việc tổ chức trò chơi bài chòi ở bờ đông sông Hàn đã thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia, là tín hiệu tốt, góp phần bảo tồn loại hình nghệ thuật này ở TP.Đà Nẵng.
 |
| Sân chơi bài chòi ở bờ đông sông Hàn.Ảnh: N.H.H.S |
Bài chòi giữa phố
Một tối cuối tuần phóng xe dọc con đường Trần Hưng Đạo đoạn gần cầu Rồng bên bờ đông sông Hàn, tôi chợt nghe giọng hát bài chòi ngọt ngào như mía lùi của một nữ diễn viên đang diễn xướng. Dừng xe trên vỉa hè tôi ngước mắt trông vào hội bài chòi với không gian gồm những chiếc chòi tre lợp tranh trông như đang ở một vùng quê dân dã của Việt Nam. Khách du lịch thử trải nghiệm chơi trò chơi dân gian bài chòi bằng cách mua thẻ (20.000 đồng/thẻ) để được ngồi trên chiếc chòi cao nghe anh hiệu hô thai và một nữ diễn viên khác diễn xướng gọi tên con bài đã được chọn ra sau khi được xóc trong một chiếc chậu làm bằng tre (nhựa) gồm nhiều thẻ bài chòi.
Trò chơi dân gian bài chòi với điệu hát dân gian, ngọt ngào đượm màu làng quê dân dã, chứa đựng tình quê hương man mác chợt vang lên giữa phố khiến người qua lại như bắt gặp một nét làng quê Việt Nam nguyên sơ, mộc mạc giữa lòng phố thị hiện đại, ào ạt đang đổi thay từng ngày. Đà Nẵng về đêm, dòng nước sông Hàn trôi lặng lờ, lãng đãng những mạn thuyền trôi, từ hội bài chòi ngắm nhìn về thành phố xa xa, bạn như bắt gặp được nét lãng đãng, đáng yêu của Đà Nẵng trong “lăng kính” mộc mạc của mái tranh, chòi gỗ.
Người tổng đạo diễn cho hội bài chòi bên sông Hàn là Nghệ nhân ưu tú Trịnh Công Sơn. Ông Sơn sinh năm 1954, tại xã Đức Nhuận, Mộ Đức, Quảng Ngãi. Vốn đam mê nghệ thuật diễn xướng dân gian như bài chòi, hát hố (hát đối đáp giao duyên) từ thuở bé, lại được tiếp xúc với những hội diễn văn nghệ thường được tổ chức ở vùng quê, nên sự đam mê lẫn gien văn nghệ của ông có dịp bộc phát. Sau nhiều năm học hỏi, biểu diễn tại nhiều địa phương phía nam, từ tháng 10.2015, ông quay trở lại Đà Nẵng và tiếp nhận dự án xã hội hóa hội câu lạc bộ bài chòi bên bờ đông sông Hàn của Trung tâm văn hóa TP.Đà Nẵng, với thời gian biểu diễn từ 17h đến 21h30 vào các tối thứ 7 và chủ nhật hàng tuần.
Hội bài chòi đầu xuân
Vào các tối đầu năm của mùa xuân Đinh Dậu 2017, tại sân khấu dân gian bờ đông sông Hàn, câu lạc bộ dân ca bài chòi phục vụ đông đảo bà con đến vui chơi hằng đêm. Cách chơi bài chòi khá đơn giản, sau khi phát ra các thẻ bài chòi, gồm có 3 con bài được in trên một thẻ. Người hô thai (anh hiệu) xóc trong ống tre (nhựa) để lấy ra từng con bài và hô tên con bài qua điệu hát dân ca lời cổ và mới với nội dung gần gũi, ca ngợi tình yêu, con người, đất nước Việt Nam, ngợi ca TP.Đà Nẵng và sau đó hô tên con bài lên. Với người chơi khi có tên 3 con bài trùng với thẻ bài chòi được phát của mình sẽ trúng thưởng. Tùy theo số lượng người chơi, cứ 20 khách sẽ có 2 người trúng thưởng và cuộc chơi dừng lại. Người trúng thưởng sẽ nhận giải thưởng gồm một phong bì có tiền mặt (tượng trưng) và một đĩa nhạc gồm những bài hát dân ca để người dân và du khách nước ngoài có thể nghe lại những bài hát dân ca truyền thống.
Việc phục dựng và phát triển một ngành nghệ thuật dân gian như hát bài chòi để phục vụ người dân và du khách đã phát triển mạnh ở Hội An, và Đà Nẵng đang làm thí điểm tại sân khấu bờ đông sông Hàn. Đây là một tín hiệu đáng mừng cho việc bảo tồn, phát huy những ngành nghệ thuật truyền thống ở một thành phố hiện đại như Đà Nẵng.
NGUYỄN HỮU HỒNG SƠN