Từ không đến có…
(Xuân Đinh Dậu) - Hai mươi năm - một chặng đường, từ chỗ “không có gì”, Hội VHNT Quảng Nam đã tạo dựng nên một vườn hoa văn nghệ xứ Quảng đầy sắc hương xuân…
Bên thềm năm mới. Ngồi tụ bạ với anh em văn nghệ sĩ xứ Quảng. Hàn huyên chuyện chia tách tỉnh… Bất giác tôi lại nhớ ngày ấy, cách đây vừa tròn 20 năm, Quảng Nam - Đà Nẵng được chia tách thành hai đơn vị hành chính trực thuộc Trung ương. Các cơ quan, ban ngành, đoàn thể… đều chia làm đôi. Riêng Hội Văn học - nghệ thuật (VHNT) Quảng Nam - Đà Nẵng vẫn “án binh bất động”. Vô lẽ Quảng Nam không có Hội VHNT? Ban Thường vụ Tỉnh ủy họp bàn. Cuối cùng, nhà văn Nguyễn Bá Thâm được mời vào để cùng với nhà văn Hồ Duy Lệ chuẩn bị cho việc lập Hội VHNT Quảng Nam. Tôi vẫn còn nhớ, lúc bấy giờ là mùa hè 1997. Nhà văn Nguyễn Bá Thâm vào Tam Kỳ, thuê căn nhà nhỏ cạnh đường kênh N24 làm “bản doanh” để “bắt tay vào việc”. Nhà văn Nguyễn Bá Thâm nhớ lại: “Hồi đó, mình vừa tìm kiếm người hình thành “bộ khung” Hội VHNT tỉnh, vừa lo bài vở ra mắt Tạp chí Đất Quảng (bộ mới) trong thời gian sớm nhất. Khó khăn vất vả. Bởi “chữ nghĩa văn chương không bằng cái xương con cá lẹp” nên ai cũng… ngán!”.
 |
| Văn nghệ sĩ thăm địa đạo A Xòò ở xã A Nông huyện Tây Giang.Ảnh: LÂM BÌNH THÁI |
Vạn sự khởi đầu nan. Nhưng rồi “đầu xuôi đuôi lọt”. Mùa thu 1997, Tạp chí Đất Quảng (bộ mới) số đầu tiên ra mắt bạn đọc. Rồi mùa thu 1998, Đại hội Hội VHNT Quảng Nam lần thứ V (tính từ khi thành lập Hội VHNT Quảng Nam - Đà Nẵng 4.1978) với 48 hội viên thuộc các chuyên ngành: âm nhạc, mỹ thuật, văn học, sân khấu, nhiếp ảnh… Đại hội đã bầu nhà văn Hồ Duy Lệ làm Chủ tịch Hội kiêm Tổng biên tập Tạp chí Đất Quảng, nhà văn Nguyễn Bá Thâm làm Phó Chủ tịch Hội kiêm Phó Tổng biên tập Tạp chí Đất Quảng. “Là mảnh đất của thơ ca nhạc họa… nhưng Quảng Nam lại trống vắng những văn nghệ sĩ được công chúng quen tên biết tiếng vì hầu hết họ đều sống và làm việc tại Đà Nẵng. Cả hội chỉ có mươi người là hội viên của các hội chuyên ngành trung ương như nhạc sĩ, mỹ thuật, sân khấu… Các hội chuyên ngành khác đều là “vùng trắng”. Được mệnh danh là “một vùng thơ - một vùng văn học” song ngày ấy Quảng Nam chỉ có những nhà văn nhà thơ “tự phong” mà thôi!”. Nhà văn Nguyễn Bá Thâm cười bảo với tôi.
Năm tháng trôi qua. Và 20 năm sau… Từ chỗ là con số không, phải làm lại từ đầu, đến nay Hội VHNT tỉnh có đội ngũ văn nghệ sĩ đông đảo, được đánh giá là một trong những hội văn nghệ địa phương hoạt động khá nổi trội của cả nước. Hội có 203 hội viên thuộc các chuyên ngành: văn học, âm nhạc, mỹ thuật, nhiếp ảnh, sân khấu, văn nghệ dân gian, VHNT miền núi… Có 57 hội viên của hội được kết nạp vào các hội chuyên ngành trung ương, trong đó có 3 nhà văn, 7 nhạc sĩ, 8 họa sĩ, 13 nghệ sĩ nhiếp ảnh… Ông Phan Chín - Phó Chủ tịch Hội VHNT tỉnh, đánh giá: “Lực lượng sáng tác mạnh đã góp phần làm cho diện mạo Tạp chí Đất Quảng ngày càng khởi sắc. Từ chỗ 3 tháng ra một số rồi 2 tháng ra một số và hiện nay là mỗi tháng ra một số. Nội dung phong phú. Chất lượng cũng cao hơn”. Tìm hiểu thêm, tôi được biết, ngoài việc xuất bản tác phẩm riêng, các hội viên còn tham gia các cuộc thi, các cuộc triển lãm khu vực, quốc gia, quốc tế và đoạt nhiều giải thưởng lớn. Và qua các giải thưởng, hàng loạt tác giả đã khẳng định mình. Mỹ thuật có Nguyễn Văn Hàm, Nguyễn Thượng Hỷ, Nguyễn Văn Huy, Trần Văn Binh… Nhiếp ảnh có Nguyễn Lượng, Dương Phú Tâm, Đặng Kế Đông, Thái Bích Thuận… Âm nhạc có Nguyễn Hoàng Bích, Phan Văn Minh, Huỳnh Ngọc Hải, Trần Cao Vân…
Văn nghệ sĩ gắn bó với nghề và đam mê sáng tạo là nhờ lãnh đạo Hội VHNT tỉnh “biết lo cho anh em”. Hàng năm hội tổ chức cho văn nghệ sĩ ở các chi hội đi thực tế sáng tác tại các huyện miền núi, trung du, đồng bằng như Nam - Bắc Trà My, Phước Sơn, Hiệp Đức, Tiên Phước, Núi Thành… Rồi vài ba năm lại tổ chức cho anh em đi thực tế ngoài tỉnh như Tây Bắc, Đông Bắc, đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nguyên… Những chuyến đi dài ngày ấy, không những giúp anh em văn nghệ sĩ tỉnh nhà giao lưu với văn nghệ sĩ tỉnh bạn, mà còn có điều kiện trao đổi kinh nghiệm sáng tác và hòa nhập với xu thế phát triển chung của VHNT cả nước. Nhạc sĩ Nguyễn Hoàng Bích - Chủ tịch Hội VHNT tỉnh, cho biết: “Từ khi tái lập đến nay, Tỉnh ủy, UBND tỉnh luôn quan tâm đến Hội VHNT tỉnh, như: Đầu tư hơn 3,5 tỷ đồng xây dựng trụ sở hội khang trang; Lập Giải thưởng VHNT hằng năm, Giải thưởng VHNT Đất Quảng 5 năm trao giải một lần. Đó là sự ghi nhận, tôn vinh những tác phẩm VHNT có giá trị nội dung và nghệ thuật cao do anh em văn nghệ sĩ sáng tạo. Ngoài ra, UBND tỉnh còn tài trợ kinh phí in ấn xuất bản các tác phẩm VHNT viết về đề tài chiến tranh cách mạng…”.
LÂM BÌNH THÁI