Còn mãi vàng sưa
Tôi về lại quê vào một buổi chiều vàng bên dòng sông xanh thơ mộng. Nơi có những gốc cừa già nằm khiêm nhường một bên bờ chẳng biết lở hay bồi. Chỉ biết cây mỗi năm thêm to hơn, gốc thêm già đi. Xù xì như bàn tay chai sần của bác nông dân quen dãi dầu không ngại ngày mưa buổi nắng.
Tôi gọi nơi đó là thung lũng theo cách của riêng mình. Thung lũng nằm lọt thỏm dưới con đường dài rợp sắc hoa. Thung lũng sưa vàng trong tiềm thức. Đường từ nhà tôi đến vườn Cừa tầm hơn cây số.
Con đường dẫn vào vườn Cừa được đắp cao để chắn nước lúc lũ về. Hai bên đường là những gốc sưa già trụi lá. Có những thân cây to quá vài vòng ôm, vỏ nứt nẻ xam xám, là chốn tuyệt vời để lũ ve sầu thay xác lúc mùa sang. Chúng tôi vẫn thường nhặt xác ve nơi những hốc cây đầy bí ẩn này.
Với tôi, sưa có một điều gì khắc khoải, huyễn hoặc vô cùng. Là khi mà mùa xuân từng khóm hoa đua nở, từng đọt cây đâm chồi tràn đầy nhựa sống thì sưa trút sạch lá ngửa mặt với trời xanh.
Thiên nhiên tựa gã họa sĩ tài ba ngạo nghễ, vẽ lên đời những bức phù điêu mê hoặc lòng người trong muôn ngàn sắc thắm, lại xổ toẹt vào góc đời mình những nét ngô nghê tan vỡ, những nỗi đau âm ỉ đến tuyệt vời.
Tôi gọi nỗi đau vì không hiểu sao khi nhặt những mảnh nhựa sưa khô quánh bám nơi hốc cây, lúc trong veo như những giọt sương đêm, lúc lại đỏ bầm như máu rỉ ra từ vết thương tím tấy, lúc lại vàng nhừa nhựa cứ khiến lòng tôi hoang mang nghi ngại. Chẳng biết sưa có giấu niềm riêng nào mà biến ảo khôn nguôi.
Cứ phải ủ qua những ngày ẩm ương lúc nắng lúc mưa rồi sưa mới chịu nở. Sưa dè dặt từng khóm hoa li ti vàng như đợi chờ người xa quê chưa về kịp. Thảng hoặc vài hôm sưa lại bung vàng ruộm cả một vùng quê. Cứ có một cơn gió nhẹ thoảng qua là sưa ngập cả lối đi. Sưa dặt dìu trong gió. Sưa nhuộm cả dải sông quê. Sưa trải thảm nơi con đường làng quanh năm yên ả.
Nếu cừa được người dân quê tôi trồng dọc ven sông để giữ gìn bờ khỏi bị xâm thực, thì sưa lại được trồng để giữ đất khỏi bị xói lở. Hai loại cây trên đoạn sông này như đôi bạn khó tách rời cùng nhau lo chuyện đất, chuyện nước.
Từ hàng trăm năm nay người dân xứ Hương Trà này đã biết cách giữ gìn đất đai bằng những kinh nghiệm sống quý báu được lưu truyền từ thời ông cha để lại. Tấc đất tấc vàng. Và cừa đã giữ vàng cho dòng lũ thôi xâm lấn. Sưa mặc nhiên vững vàng xuyên suốt rợp cả một khúc sông.
Và như thế chúng tôi lớn lên và bên nhau nơi gốc sưa già, nơi thung lũng vườn Cừa. Nơi thế giới như bị lãng quên trong tình cảm ấm áp chân chất quê nghèo. Để mỗi khi nhớ tới tôi lại lặng lẽ tìm về, đứng bên chiếc cầu cũ lặng ngắm dòng sông xanh ngắt lượn lờ, nghe lòng mình ngân lên những thanh âm êm ả. Và không quên nhắn nhủ những kẻ xa quê, những du khách gần xa mau tìm về dự lễ hội quê tôi: Lễ hội hoa sưa.