Tần Hoài Dạ Vũ - Hạt bụi chia đôi
Tần Hoài Dạ Vũ sinh ra tại làng quê Giao Thủy (Đại Lộc). Quê nhà yêu dấu nằm ven sông Thu Bồn đã trở thành một sinh thể đầy nhung nhớ mỗi khi quay về hoặc nói đến trong thơ. Tần Hoài Dạ Vũ có thơ đăng trên các tạp chí nổi tiếng ở miền Nam trước 1975 như Bách khoa, Văn, Văn học, Đối Diện..., đã xuất bản 7 tập thơ, công bố nhiều bộ sách nghiên cứu về văn hóa, văn học dân gian. Anh tạo được con đường nghệ thuật riêng, không lẫn với ai, khắc dấu ấn của mình vào từng con chữ.
Riêng với tập “Bài thơ vui tặng cuộc đời tôi” (NXB Hội Nhà văn) vừa phát hành, tôi đã đọc đi đọc lại nhiều lần. Mỗi lần, nhận ra một sắc diện mới, một giọng nói mới, một mùi hương mới. Đó là mùi hương khuất ẩn đâu đây của một đời người. Đó là chiếc cầu của quá khứ nối liền với hiện tại, bắc qua bao cung bậc xúc cảm. Đó cũng là ngọn gió thổi qua hiên đời hiu quạnh mỗi khi bên trời heo may. Và, nói như Tần Hoài Dạ Vũ, chỉ có thể đây là “cuộc phiêu lưu diệu kỳ của một kiếp người khốn cùng trong niềm tin vĩnh cửu” (Hãy cho tôi hôn cuộc đời này!).
Ðã bao nhiêu năm nay, trái tim Tần Hoài Dạ Vũ vẫn một nhịp đập với tình yêu. Một thế giới riêng mở ra và đi về, thẳm sâu, có lúc ngậm ngùi, thương cảm, có lúc chạm đến cõi bờ hạnh phúc, khiến cho ta dễ gửi vào đó một cảm thông, một rung động, một tin yêu: “Cảm ơn đời đã thương đầy nỗi nhớ/ Cảm ơn em tiếng chim gọi mùa vàng/ Anh trở về thương lại bước thời gian/ Nghe chuông đổ dưới giấc đời ân sủng” (Giấc đời ân sủng).
Bài thơ thứ nhất của tập thơ “Hãy cho tôi hôn cuộc đời này!”, theo tôi, khắc tạc rõ nhất chân dung thi sĩ, nói rõ nhất những nỗi niềm, gửi trao đối với cuộc đời. Từ đây, thi sĩ “sẽ thắp lên ngọn lửa ấm áp tình người trong trái tim những ai đã từng gục ngã trên mọi bước đường đời gai lửa”, “sẽ đọc lời chúc phúc cho mọi nỗi thống khổ nhân gian” và “cầu mong mọi điều hạnh phúc chan hòa và ơn phước thánh thiện rót xuống từ cuộc đời chẳng bao giờ hết khổ đau, cho em, em thân yêu”.
Hơn nửa thế kỷ viết thơ tình, giọng thơ Tần Hoài Dạ Vũ vẫn trẻ, vẫn mới, vẫn hồn nhiên và chân thật với mình. Đằng sau các câu thơ, thấy lấp lánh những xao xuyến của một tâm hồn đa cảm. Ở Tần Hoài Dạ Vũ, còn có một phía khác, phía thân phận, phía bóng ngã của thời gian. Nơi không ít bài thơ, ta gặp một Tần Hoài Dạ Vũ trầm tư, khắc khoải về nhân sinh, chạm vào bờ vực của hư không.
Cuộc đời, trong quan niệm của thi sĩ, như cái quán trọ. Tần Hoài Dạ Vũ gọi đó là “Quán đời”. Một bài thơ lục bát, chỉ 4 câu, dài ra như đời người: “Quán con/buồn tạt ghế dài/ Cà phê thiếu bạn/một mai/ngại ngồi/ Ngẫm mình/hạt bụi chia đôi/ Rơi/không chạm đáy đêm/rời/rã/đêm”.
Thơ Tần Hoài Dạ Vũ là sự giãi bày tự nguyện, chân thành của một bản thể. Chiếc cầu thơ ca đã chuyển tải quan niệm về tình yêu, về cuộc đời vừa mang màu sắc hiện sinh vừa đậm cảm thức khắc khoải siêu hình. Và sáng ngày mai thức dậy, ta vẫn nghe đâu đây, quanh ta, trong những ngõ đời, tiếng lòng thiết tha của người đem “Bài thơ vui tặng cuộc đời tôi”. Nên ta ngỡ như sẽ cứ gặp Tần Hoài Dạ Vũ quanh đây, bên cạnh ngày tháng của ta, trong lòng ta, những nỗi đời day dứt.