Hoàng Sa qua tư liệu và hồi ức
Nhà xuất bản Đà Nẵng vừa cho ra đời cuốn sách Huyện Hoàng Sa qua tư liệu và hồi ức do 2 tác giả Võ Công Trí và Lưu Anh Rô chủ biên.
 |
| Sách Huyện Hoàng Sa qua tư liệu và hồi ức. |
Huyện Hoàng Sa thuộc TP.Đà Nẵng có một vị trí địa chính trị vô cùng quan trọng đối với đất nước ta. Từ xưa, người Việt đã hiện diện tại quần đảo này để đánh cá, khai thác các hóa vật từ những con tàu bị đắm hoặc cứu hộ cho tàu thuyền các nước bị bão đánh chìm khi qua vùng biển này. Thời Pháp thuộc, người Pháp đã tiến hành khai thác phân chim, khảo sát ngư nghiệp, điểu học, địa dư Hoàng Sa cũng như lần lượt thiết lập tại đây đài khí tượng Hoàng Sa, hải đăng Hoàng Sa… để hướng dẫn tàu thuyền đi qua vùng biển này. Từ năm 1954 đến năm 1975, người Việt tiếp tục khai thác phân chim, tuần tra, canh gác, bảo vệ quần đảo này…
Tập sách Huyện Hoàng Sa qua tư liệu và hồi ức đã được các tác giả đã kỳ công tuyển chọn, sưu tầm, biên tập những tham luận khoa học quốc gia và quốc tế mà mình được mời tham dự trong thời gian gần đây; những bài báo khoa học được đăng trên các tạp chí uy tín chuyên ngành trong cả nước; nhất là những tài liệu được sưu tầm tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia hải ngoại Pháp (Archives nationales d’Outre-mer, ANOM), những hồi ức của các nhân chứng từng sống và làm việc tại quần đảo Hoàng Sa qua các thời kỳ lịch sử…
Nếu các công trình viết về Hoàng Sa xuất bản trong thời gian gần đây chú trọng nhiều đến việc khai thác các tư liệu Hán Nôm, các chứng cứ chủ quyền, các luận giải về chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa thì tập sách này lại giới thiệu, phân tích nhiều tài liệu quý, tập trung vào giai đoạn lịch sử từ đầu thế kỷ 20 đến năm 1975. Tập sách đã dựa trên 3 nguồn tư liệu chính: tư liệu báo chí tiếng Pháp được xuất bản tại Đông Dương và Pháp, đề cập Hoàng Sa; tài liệu của các trung tâm lưu trữ quốc gia II, IV, Văn phòng Trung ương Đảng và tư liệu lịch sử của Đảng bộ Quảng Nam – Đà Nẵng có đề cập chủ quyền Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa; nguồn tư liệu hồi ức của các nhân chứng - là những người trực tiếp thực thi chủ quyền tại quần đảo này, từ năm 1954 đến năm 1975. Các tài liệu trên, đã đem đến cho tập sách nhiều thông tin khoa học thú vị, mới mẻ và có tính thuyết phục cao.
Người đọc sẽ được tiếp cận nhiều tư liệu quý hiếm, quan trọng và thú vị về những lần người Pháp khảo sát Hoàng Sa, về dự án họ định xây dựng Hoàng Sa thành một điểm du lịch hải dương kỳ thú; về cách ngư dân Việt Nam đánh bắt rùa biển và cách làm hồ nuôi dưỡng chúng để chờ ngày đưa về đất liền, “nhiều con rùa biển to như như một chiếc chiếu bơi lập lờ” quanh đảo Hoàng Sa. Hay bản báo cáo của ông Chế Viết Tấn – Bí thư Thành ủy Đà Nẵng gửi cho Trung ương vào năm 1950 và đề nghị thành lập ở Hoàng Sa một chi bộ đảng gồm những tù nhân bị Pháp bắt ra đây, cùng với các công nhân người Việt trên đảo (tài liệu hiện lưu tại Văn phòng Trung ương Đảng). Sách còn đưa ra tư liệu về sự dính líu vào Công ty khai thác phân chim tại Hoàng Sa của vợ chồng ông Ngô Đình Nhu – Trần Lệ Xuân. Đặc biệt là những kỷ niệm về những năm tháng làm việc tại Hoàng Sa của các nhân chứng lịch sử hiện sống ở Quảng Nam và Đà Nẵng, trong giai đoạn 1945 – 1975…
HOÀNG GIANG