Thương nhớ dưa môn
Sáng nay trên đường đi công tác, ngang qua biền sông, mình bắt gặp một vạt môn xanh ngắt nằm me mé bên mép nước. Vậy mà lại thấy nhớ món dưa môn của ngày cũ. Hồi xưa, mỗi lần mẹ kho một nồi dưa môn, bữa cơm hôm ấy, thế nào cũng phải sột sạo vét nồi.
Mình nhớ những mùa hè cháy nắng, theo mẹ ra biền sông trước nhà bẻ môn. Những bụi môn sáp cao quá cả đầu mình lúc ấy được mẹ tách bớt những bẹ già mang về. Lá môn mẹ để nấu cháo cám cho lũ heo sau chuồng. Bẹ môn thì mang dầm dưa.
Những buổi trưa không ngủ, mấy mẹ con sẽ ngồi xoay quanh nơi chái bếp chẻ môn. Xung quanh là tiếng gà con chiêm chiếp đòi gạo và cả tiếng con mèo mun biếng lười nằm phơi nắng bên song cửa. Nơi chái bếp ấy có bức tường vôi xám nâu màu khói, có chú nhện đen cứ năm tháng treo mình ở đó nhả tơ.
Những bẹ môn được cắt từng khúc ngắn bằng ngón tay, rồi chẻ làm tư làm tám. Mỗi lần chẻ môn xong, mẹ đều kéo tay mấy chị em đến bên bếp lửa hơ hơ trên liếp than hồng để đôi bàn tay khỏi bị nhựa môn làm cho ngứa ngáy.
Mình nhớ góc bếp của mẹ, bao giờ cũng có những chiếc chum sành to nhỏ đủ bề. Mẹ loay hoay ở đó để muối đủ thứ dưa cà như thế. Hàng xóm hay khen mẹ có đôi bàn tay rất “thơm”. Bởi những thứ mẹ muối, bao giờ cũng thơm lừng. Tựa như khi mẹ muối dưa môn vậy. Chỉ là một lớp muối, lớp môn rải xen kẽ lên nhau, vậy mà chỉ dăm ba bữa, chỉ cần mở nắp chum ra, mùi thơm quyện quanh cả góc bếp.
Ngày nhỏ, mình hay được mẹ phân công mang dưa môn vừa muối chín sang chợ nhỏ phía bên kia sông để bán. Thường mỗi lần sau khi gói ghém dưa môn để đem ra chợ, mẹ đều cẩn thận dành lại một ít để chế biến thức ăn cho những bữa cơm.
Dưa môn rất dễ chế biến. Chỉ cần xả dưa qua vài lần nước để giảm bớt vị chua, vị mặn, mẹ sẽ bắc lên bếp cái xoong bằng gang đã xỉn màu, cho vào mấy muỗng mỡ heo. Mỡ nóng, mẹ sẽ cho ít hành tím đã băm nhỏ vào rồi phi thật thơm, sau đó mới cho dưa môn vào đảo đều, nêm chút mắm muối cho vừa miệng.
Nếu không muốn món dưa môn xào, chỉ cần mẹ cho vào ít nước, thêm chút ruốc là có ngay món dưa môn kho ruốc. Những hôm sang lắm, nồi dưa môn kho mới có thêm tí da heo hoặc thịt mỡ.
Dưa môn kho ăn dai dai, thơm đậm vị rau củ lên men và đượm mùi củi lửa của bếp xưa, ăn bắt cơm vô cùng. Hôm nào mâm cơm có món dưa môn, nồi cơm sẽ chẳng mấy chốc bị chị em tôi “chèo” một lát là hết ngay. Bây giờ xa nhà, mỗi lần nhớ mẹ, nhớ quê, lại xuống bếp kho một nồi dưa môn ăn cho đỡ nhớ. Những chẳng hiểu sao, càng ăn lại càng da diết nhớ quê nhà.