Canh chua cá ngát
Cá ngát thuộc bộ cá da trơn sống rải rác khắp mương, rạch, sông, đầm… Mùa hè, trên sông Thu Bồn ngư dân có nhiều cách để bắt cá ngát như: giăng câu, thả lưới, thả rớ… Cá ngát rất ngon, xương mềm, thịt thơm và béo, nhất là mùa mưa cá cái ôm bụng trứng “khệ nệ” nên được nhiều người chế biến thành các món ăn hấp dẫn như hấp, nướng, làm chả, kho tiêu, um chuối và nhất là nấu cháo, rất thích hợp với người cao tuổi, phụ nữ sau sinh...
Các bà mẹ quê sinh sống dọc sông Thu Bồn thường làm món cá ngát nướng rất thơm. Cá ngát làm sạch, để ráo, rồi dùng dao khứa xéo hai bên thân cá, sau đó ướp với nước mắm, mì chính, mẻ, nước cốt gừng, nghệ khoảng mười phút cho cá thấm gia vị. Sau đó xâu vào que hay đặt trên vỉ nướng cá trên than hồng. Thi thoảng phết một lớp dầu phụng lên hai bên thân cá.
Khi cá chín, chuyển qua màu vàng, dậy lên mùi thơm là được. Cá ngát nướng có thể cuốn bánh tráng với các loại rau khế, chuối chát, dưa leo, các loại rau thơm kèm với nước mắm chanh, gừng, ớt, tỏi. Ngoài ra, các ngát nấu món lẩu rất... trứ danh. Cá ngát sau khi làm sạch, xắt mỏng khúc giữa thân cá đem tẩm ướp với hành tím, tiêu, ớt, bột nêm cho thấm đều. Sau đó nhúng từng đợt vào nồi nước giấm nuôi đang sôi, pha thêm vài muỗng nước dừa xiêm, gia vị vừa miệng; cuốn với rau sống, chấm nước mắm pha tỏi, chanh, đường thì không ai “chịu nổi” cái vị ngon, ngọt của món này.
Đặc biệt, cá ngát nấu canh chua là món ăn giải nhiệt, bổ dưỡng trong mùa hè được nhiều người ưa chuộng. Làm sạch cá bằng tro bếp, sau đó ngâm cá trong giấm để sạch nhớt và mất mùi tanh, rửa sạch, mổ bụng, cắt từng khúc vừa ăn (nếu cá lớn) để ráo, ướp gia vị cho thấm, sau đó phi thơm dầu phụng với hành tím băm rồi cho nghệ tươi và cà chua vào xào lấy nước màu, tiếp tục cho cá ngát và măng chua, thơm. Một lát sau cho nước dùng vừa đủ vào nấu tiếp.
Khi canh chín nhắc xuống, nêm gia vị vừa ăn và bỏ thêm ớt chín, ngò tàu, hành lá cho thơm. Khi ăn, vị ngọt chua của nước, vị béo thơm của cá, vị cay của ớt, vị đặc trưng của măng chua hòa quyện với nhau làm món ăn rất thơm ngon và cực kỳ hấp dẫn trong những ngày hè. Canh chua cá ngát ăn nóng với bún hoặc cơm đều ngon. Ngư dân ven sông Thu Bồn thường nói “canh chua cá ngát ăn mát ngày hè” là bởi vị thanh mát, đậm đà mà món bình dân này mang lại…