Bánh nậm, bánh gói buổi sớm
Bánh nậm, bánh gói là thức quà dân dã ở các làng quê miền Trung. Cái mộc mạc trong từng miếng bánh được ủ kỹ sau từng thớ lá đượm nồng hương gạo mới của làng quê khiến cho dư vị lan tỏa trên đầu lưỡi người ăn.
 |
 |
| Bánh nậm, bánh gói. Ảnh: Đ.D.H |
Bánh nậm, bánh gói là hai loại bánh song hành trong mỗi mẻ hấp của người làm bánh. Nó là thức quà quê buổi sáng mà các mẹ, các bà mỗi phiên chợ mua về cho con, cho cháu, và còn là thức ăn dặm nửa buổi cho buổi làm đồng.
Bánh gói có hình chóp, được gói khéo léo bằng lớp lá chuối, còn bánh nậm thì dẹt, có hình chữ nhật vuông vức. Mỗi thớ bánh tuy giản đơn, thoạt nhìn đầy dung dị, nhưng ẩn chứa sự kỳ công của người làm bánh. Loại gạo làm bánh phải là gạo tẻ được chọn lọc kỹ càng, bánh chỉ ngon khi được làm từ những hạt lúa vừa được máy tách; gạo để lâu thì hương vị sẽ không còn được cái đậm đà, quyến rũ thơm nồng nữa.
Công đoạn đầu tiên là phải làm sạch gạo, ngâm mềm trong nước ấm, dùng máy đánh mịn. Muốn có được những chiếc bánh ngon thì lượng nước vào bột phải vừa phải, không được quá nhiều bánh sẽ nhão, nếu lượng nước không đủ bánh sẽ bị rắn, “sượng”. Bột sau khi xay mịn phải để độ vài tiếng cho bột nở ra, ngậm nước thì thớ bánh mới mịn ngon, và thơm dẻo. Tiếp theo đem khuấy bột trên lửa liu riu cho bột chín tới, phải khuấy đều tay và liên tục nếu không bánh sẽ bị vón cục. Công đoạn gói bánh, nếu là bánh gói thì tạo dáng lá hình chiếc phễu, cho bột đã khuấy chín, rồi cho nhân bánh được làm từ đậu xanh đã đánh tơi hoặc thịt nạc dăm băm nhuyễn với nhân tôm. Bánh được gói trong lá dong hoặc lá chuối. Điều đặc biệt của món bánh gói, bánh nậm là phần nhân bánh phải có những cọng lá hẹ xanh mướt được trộn đều trong nhân. Còn bánh gói thì rải bột ra lá, cho lớp nhân lên trên rồi cán mỏng trải đều trên bánh sau đó gói lại.
Đặt những chiếc bánh đã gói ghém vuông vức vào những xửng hấp, đem hấp khoảng 15 phút, vớt bánh ra là đã có được món ăn sáng ngon tuyệt. Lần mở từng lớp lá, từng thớ bánh hiện ra, cái màu xanh xanh của lớp vỏ bánh quyện trong hơi bánh nghi ngút thơm lựng mùi lá hẹ, với cái quyến rũ ngọt lịm của nhân tôm, nhân thịt. Bánh gói, bánh nậm sẽ đậm đà hơn khi chấm vào chén nước mắm chua ngọt pha loãng. Khi ăn, từng thớ bánh mềm, mịn, thơm mùi lá dong, lá chuối, bùi bùi hương gạo tẻ với cái nhân chín mềm được ủ sau lớp bánh, tất cả hòa vào nhau đem đến dư vị sánh ngọt bùi thơm tuyệt diệu.
Ai đi xa mỗi khi trở về trong buổi sớm mai ngang qua thềm chợ quê thoảng cái hương bánh sớm thì lòng như níu lại, bất chợt vị giác ấu thơ bừng lên, để bánh gói, bánh nậm trở về trong nhung nhớ chẳng phôi pha.
ĐỖ DUY HOÀNG